پيشگفتار 21
2ـ 1سخن چاپ نخست 27
علايم اختصارى 29
3طرح موضوع 30
4مقدمه 1 31
5مقدمه 2 33

فصل اول ـ شناخت‌هاى نخستين و مبانى اعتبار و تقسيم‌هاى قرارداد 35
6تفكيك مباحث 35
مبحث نخست: معانى اصطلاحات و تعاريف 35
7طرح مبحث 35
گفتار نخست: معنى و تعريف عقد 36
8معنى لغوى عقد و تفكيك تعريف تحليلى از تعريف شمولى 36
بحث نخست: تعريف تحليلى عقد 36
9الف ـ تعريف عقد در معنى مصدرى 36
10تعريف جامع عقد 39
11ب ـ تعريف عقد در معنى اسم مفعولى 39
بحث دوم: تعريف عقد از حيث دايره شمول 39
12معنى اعم و اخص 39
گفتار دوم: معنى و تعريف قرارداد و معامله و تعهد و التزام 40
13الف ـ معنى و تعريف قرارداد 40
14ب ـ معنى و تعريف معامله 41
15ج ـ معنى و تعريف تعهد و التزام 41

گفتار سوم: معنى و تعريف ايقاع 42
16عمل يك طرفه 42
بحث‌هاى تفصيلى 44
171 ـ تفاوت عمل حقوقى و واقعه حقوقى 44
182 ـ توجيه نقص تعريف عقد 46
193 ـ تعريف عقد در حقوق مدنى فرانسه 46
204 ـ تحليل عناصر تعريف عقد 48
215 ـ تشخيص عقد از ايقاع 49
226 ـ عقد بودن جعاله و وصيت تمليكى 52
مبحث دوم: مبانى اعتبار قرارداد 55
23طرح مبحث 55
بخش نخست: اصل حاكميت اراده 55
24تعريف اراده 55
25حاكميت اراده در اعمال حقوقى 56
بخش دوم: نفوذ قانون 57
26منشأ حاكميت و تحديد اراده 57
الف ـ اعتبار بخشيدن به اعمال حقوقى 57
27اعطاى حاكميت به اراده 57
ب ـ تحديد قلمرو حاكميت اراده 58
28تنظيم حركت اراده 58
29اصل حاكميت اراده در حقوق فرانسه 59
مبحث سوم: تقسيمات قرارداد 60
30طرح مبحث 60
گفتار نخست: تقسيم عقد از حيث دوام (لازم ـ جايز ـ خيارى) 60
31لزوم و جواز (منشأ تقسيم) 60
32الف ـ عقد لازم 60
33ب ـ عقد جايز 62
34عقد جايز غيرقابل فسخ 63
35ج ـ عقد لازم و جايز 64

36د ـ عقد خيارى 65
گفتار دوم: تقسيم عقد از جهت كيفيت انشاء (عقد منجز و عقد معلق) 65
37طرح مطالب 65
بحث نخست: اقسام تعليق، تشخيص نوع تعليق و تفاوت تعليق و شرط 66
38الف ـ اقسام تعليق 66
39ب ـ تشخيص نوع تعليق 68
40ج ـ تفاوت تعليق و شرط 69
بحث دوم: وضعيت عقد معلق 70
41الف ـ سكوت قانونگذارى 70
42ب ـ نظر ما در مورد عقد معلق 73
بحث سوم: آثار عقد معلق 76
43الف ـ آثار عقدى كه انشاى آن معلق است 76
ب ـ آثار عقد معلق با تعليق در منشأ 76
44حالت نخست 76
45حالت دوم 77
46حالت سوم 78
گفتارسوم: تقسيم عقد از جهت الگوى ماهيتى (يا از حيث تاريخ حقوق)
عقد معين و غيرمعين 79
47ساختار و جايگاه قانونى عقد 79
گفتار چهارم: تقسيم عقد از حيث وحدت و تعدد موضوع
(عقد معوض و غيرمعوض) 80
48طرح مطالب 80
49الف ـ عقد غيرمعوض با شرط عوض 81
50ب ـ مطالعه تطبيقى 82
گفتار پنجم: تقسيم عقد از جهت اثر ذاتى (عقد تمليكى و عقد عهدى) 83
51تعريف 83
گفتار ششم: تقسيم عقد از حيث مطلق يا مشروط بودن تأثير اراده
(عقد قصدى، عقد تشريفاتى، عقد عينى) 84
52طرح مطالب 84

53الف ـ عقد قصدى و تشريفاتى 84
54ب ـ عقد عينى 85
گفتار هفتم: تقسيم عقد از جهت مطلق يا مشروط بودن ماهيت
(عقد مطلق و عقدمشروط) 87
55ارتباط عقد با شرط 87
گفتار هشتم: تقسيم عقد از حيث تساوى و عدم تساوى وضعيت
طرفين در برابر هم (عقد تحميلى و عقد آزاد) 88
56تساوى و عدم تساوى شرايط اقتصادى و روانى طرفين 88
گفتار نهم: تقسيم عقد از حيث تأثير اراده فردى و گروهى
(عقد فردى و عقدگروهى) 89
57جانشينى اراده شخص حقوقى 89
گفتار دهم: تقسيم عقد از حيث تأثير و عدم تأثير انگيزه مادى‌مستقيم
در آن (عقدمتعادل و نامتعادل) 91
58تعادل و عدم تعادل ارزش اقتصادى دو مورد 91
گفتار يازدهم: تقسيم عقد از جهت وحدت و تعدد تعهد متقابل (عقد يك
تعهدى و دوتعهدى و چند تعهدى) 92
59تعهد يك طرف و تعهد دو يا چند طرف 92
گفتار دوازدهم: تقسيم عقد از حيث احتمالى بودن يكى از دو مورد يا
هر دو يا قطعى بودن هر دو مورد عقد (عقد شانسى و عقد قطعى) 94
60احتمال تحقق مورد عقد 94
گفتار سيزدهم: تقسيم عقد از جهت وابستگى تحقق مورد عقد
و عدم وابستگى آن‌به زمان (عقد مستمر و عقد آنى) 95
61تحقق اجزاى مورد عقد در اجزاى زمان 95
گفتار چهاردهم: تقسيم عقداز جهت‌تعدد طرف‌هاى عقد (عقد دو طرفه
و عقد چند طرفه) 96
62گسترش عقود چند طرفه 96
بحث‌هاى تفصيلى 98
631 ـ ارتباط لزوم و جواز با ماهيت عقد 98
642 ـ منظور از جواز عقد رهن 98

653 ـ اختلاط تعليق عقد با تعليق اثر عقد 99
664 ـ تفاوت تعليق بر واقعه احتمالى و تعليق بر زمان و عقد مؤجل 99
675 ـ عقد يا تعهد معلق بر امر نامشروع و خلاف اخلاق 100
686ـوضعيت‌عقدناقل‌عين‌معين‌كه‌قبلاموردعقدمعلق‌ناقل‌ديگرقرارداشته‌است 101
697 ـ تصور حق و تعهد در عقد معلق 102
708 ـ تحليل عقد معلق با لحاظ وقوع معلق عليه 103
719 ـ صورت‌هاى گوناگون عقد معلق 104
7210 ـ منظور از كاشفيت وقوع معلق عليه 106
7311 ـ تشخيص عقد معين از عقد غير معين 108
7412 ـ سابقه فقهى 110
7513 ـ نسبت دادن فايده حقوقى به تقسيم عقد 111
7614 ـ عقد مختلط 112
7715 ـ مصاديق عقد غير معين 113
7816 ـ تفاوت‌هاى عقد معوض و عقد غيرمعوض 113
7917 ـ محل تحقق اثر عقد 114
8018 ـ تحول عقود تشريفاتى 116
8119 ـ ثبت سند معامله اموال غيرمنقول 117
8220 ـ چگونگى تأثير قبض در عقود عينى 119
8321 ـ تأثير قبض در منافع مورد عقد عينى 121
8422 ـ قرض، وديعه و عاريه 121

فصل دوم: شرايط اساسى صحت معامله 123
85تشخيص موضوع 123
86شمارش شرايط اساسى 123
87تفكيك مباحث 124
كليات
88عقود مشروط به شرايط اساسى 124
89وضعيت عقد فاقد يكى از شرايط اساسى 125
مبحث نخست: قصد و رضاى طرفين 126
90طرح مبحث 126

بخش نخست: تفكيك قصد از رضا 127
91مقدمه 127
92بحث تطبيقى 128
93طرح مطالب 128
گفتار نخست: تفاوت ماهوى قصد و رضا 129
94تجزيه مراحل فعاليت روانى معامله‌كننده 129
گفتار دوم: تفكيك قصد و رضا در قانون مدنى 131
95تفكيك از حيث آثار و احكام 131
بخش دوم: قصد انشاى طرفين 131
96طرح مطالب 131
گفتار نخست؛ نقش قصد انشاى طرفين در عقد 132
97خلاقيت اراده 132
بحث نخست: ايجاد ماهيت حقوقى 132
98اراده شخص سازنده ماهيت حقوقى است نه قانون يا رضاى شخص 132
بحث دوم: اراده مستقيمآ اثر عقد را انشا نمى‌كند 134
99تحقق اثر با انشاى عقد 134
بحث سوم: اراده‌كننده 135
100صدور قصد از اصيل يا نماينده يا بيگانه 135
الف ـ تشكيل عقد بوسيله نماينده 135
101اول ـ تعريف و اقسام 135
102دوم ـ شرايط تشكيل عقد به وسيله نماينده 136
103لزوم يا عدم لزوم معلوم بودن طرف عقد 137
104سوم ـ انشاى عقد به وسيله شخص واحد و معامله با خود 138
ب ـ انشاى عقد به وسيله بيگانه 139
105اثر اراده بيگانه 139
ج ـ تشكيل عقد به وسيله حق العمل كار 140
106انشاى عقد به نام خود و به حساب ديگرى (آمر) 140
گفتار دوم: شرايط تأثير قصد طرفين 141
107طرح گفتار 141

بحث نخست: همراه بودن اراده با وسيله ابراز 142
108ايجاب و قبول 142
109ابراز اراده در موارد انشاى عقد به وسيله شخص واحد 142
110الف ـ چگونگى ابراز اراده 143
111ب ـ تفاوت ايجاب با وعده و مذاكرات پيش از عقد و پيشنهاد عقد 145
112ج ـ اثر ايجاب 145
113د ـ قبول پيش از ايجاب 146
114ه ـ اقسام اعلام اراده: 1 ـ اعلام صريح و ضمنى اراده 147
1152 ـ سكوت 147
بحث دوم: توالى ايجاب و قبول 148
1163 ـ محدوديت بقاى ايجاب 148
بحث سوم: صدور قبول از مخاطب ايجاب 149
117تأثير و عدم تأثير قبول شخص غيرمخاطب ايجاب 149
بحث چهارم: زمان و مكان تشكيل عقد 150
118طرح بحث 150
119الف ـ نتايج تعيين زمان و مكان تشكيل عقد 150
120ب ـ تشخيص تحليلى زمان و مكان تشكيل عقد 152
121نظريه مطابق با سيستم حقوقى ايران 153
بحث پنجم: توافق اراده طرفين 156
122بيان منظور 156
123الف ـ تفكيك موضوع خاص قصد از موضوع خاص رضا 157
ب ـ موارد لزوم توافق اراده طرفين 158
124لزوم توافق اراده در امور اساسى عقد 158
1251 ـ ماهيت عقد 159
1262 ـ خصوصيات عقد 159
1273 ـ ماهيت مورد عقد 160
1284 ـ فرد ماهيت واحد 162
1295 ـ كميت مورد عقد 162
1306 ـ وصف مهم مورد كلى عقد 162

گفتار سوم: موانع تأثير قصد طرفين 163
131طرح گفتار 163
بحث نخست: اشتباه 163
132تعريف 163
الف ـ اشتباه مانع يا اشتباه مبطل عقد 164
133بيان كلى 164
1341 ـ اشتباه در جنس مورد معامله عين معين 164
1352 ـ اشتباه در شخص طرف معامله 166
ب ـ اشتباهى كه در وضعيت عقد بى تأثير است 168
136بيان كلى 168
1371ـ اشتباه در اوصاف مورد معامله 169
1382 ـ اشتباه در انگيزه يا جهت معامله 170
1393 ـ اشتباه در ارزش مورد معامله 171
1404 ـ اشتباه در شخص يا بعضى از اوصاف شخصيت طرف معامله
كه علت عقد نيست 171
بحث دوم: مانع قانونى 171
141مانع حاكميت اراده 171
بخش سوم: رضا 173
142طرح مطالب 173
گفتار نخست: نقش رضا در عقد 173
143رضا شرط تأثير و نفوذ عقد 173
گفتار دوم: فقدان رضا در عقد (اكراه) 174
144طرح گفتار 174
بحث نخست: شرايط تحقق اكراه 175
145تحديد شرايط 175
1461 ـ انجام عمل 176
1472 ـ تأثير اكراه در بيشتر اشخاص 176
1483 ـ تأثير در تهديد شونده 177
1494 ـ نامشروع بودن موضوع تهديد 177

1505 ـ انحصار موضوع تهديد به جان، مال، آبروى تهديد شونده
يا خويشاوندان نزديك او 178
بحث دوم: آثار و احكام اكراه 179
151الف ـ عدم نفوذ و سرنوشت قرارداد اكراهى 179
152ب ـ انتقال حق تنفيذ ورد معامله اكراهى به وراث مكره 180
153ج ـ اثر تنفيذ معامله اكراهى 181
بحث سوم: تفاوت اكراه با اضطرار 182
154تفاوت در ماهيت و اثر 182
1551 ـ تفاوت در ماهيت 182
1562 ـ تفاوت در اثر 184
بحث‌هاى تفصيلى 185
157 ـ قلمرو ماده 10 ق.م. (طرح مسأله) 185
158 ـ ضابطه تشخيص ماهيت عقد معين از عقد غير معين 188
159 ـ شرط روانى عقد در حقوق فرانسه و سيستم‌هاى مشابه 189
160 ـ مقايسه تأثير اراده در ايجاد ماهيت‌هاى اعتبارى و مادى 189
161 ـ رضا در سيستم حقوقى فرانسه و سيستم‌هاى مشابه 190
162 ـ وحدت اراده انشايى هريك از دو طرف 192
163 ـ منشا مستقيم اراده 193
ماهيت و وضعيت و اثر ايجاب و تعهد يك طرفه 197
164 ـ الف ـ بحث تاريخى 197
165 ـ ب ـ تعهديك‌طرفه‌وايجاب‌درحقوق‌موجودفرانسه‌وسيستم‌هاى مشابه 198
166 ـ ارزيابى نظريات از جهت تحليلى 199
ج ـ ماهيت و وضعيت و اثر ايجاب و تعهد يك طرفه در حقوق ايران 200
167 ـ ماهيت و وضعيت و اثر ايجاب در حقوق ايران 201
168 ـ ماهيت و وضعيت و اثر تعهد يك طرفه در حقوق ايران 201
169 ـ تعارض در مقررات كنوانسيون بين‌المللى 1980 202
170 ـ اعتبار دلالت ظهورى 202
171 ـ دلالت مستقيم و غيرمستقيم (مطابقى، تضمنى و التزامى) 203
172 ـ مدلول سكوت در ماده 501 ق.م. 204

173 ـ مطالعه مواردى از سكوت 205
174 ـ لزوم يا عدم لزوم قبول مخاطب ايجاب 207
175 ـ مدلول ظاهر ايجاب خاص 208
176 ـ ارتباط انشا با شخصيت مخاطب 209
177 ـ بحث تطبيقى مربوط به تشخيص زمان و مكان تشكيل عقد 210
178 ـ زمان تشكيل عقد در مقررات كنوانسيون 1980 بيع بين‌المللى 213
179 ـ تفاوت ماهيت مورد معامله كلى و مورد معامله معين از حيث توافق اراده طرفين 214
180 ـ توافق اراده طرفين نسبت به مورد معامله كلى 216
181 ـ تفاوت اوصاف مورد كلى و مورد معين معامله از حيث ارتباط و عدم ارتباط با قصد انشاء 216
182 ـ تفكيك وجود شرط از عدم مانع 217
183 ـ تفكيك عيب قصد از عيب رضا 220
184 ـ تفكيك موارد عدم توافق اراده طرفين از موارد اشتباه 222
185 ـ اشتباه در پاره‌اى از اوصاف طرف معامله 224
186 ـ قصد انشاى مكره 227
187 ـ تعارض ظاهرى صدر و ذيل ماده 202 ق.م. 229
188 ـ نقص تعريف اكراه و اضطرار 229
189 ـ اكراه نسبت به معامله مورد مردد بين دو چيز 230
مبحث دوم: اهليت طرفين 231
190طرح بحث 231
بخش نخست: كليات 231
191تعريف و تفكيك اهليت استيفاء از اهليت تمتع 231
192اهليت تمتع 232
193موارد استثنايى فقدان اهليت تمتع 233
194تفكيك اهليت از ساير شرايط اعتبار عقد 234
195اهليت در احوال شخصيه 235
196موقعيت اهليت استيفا در معاملات 236


بخش دوم: اركان اهليت 237
197مقدمه 237
گفتار نخست: منشأ تحليلى لزوم اهليت 238
198لزوم قصد و رضاى معتبر 238
گفتار دوم: بلوغ 239
199تعريف 239
200پيشينه سن بلوغ 240
201صغر 241
گفتار سوم: عقل 242
202تعريف 242
203مجنون 243
گفتار چهارم: رشد 244
204تعريف 244
205تحول قانونگذارى در سن رشد 244
206سن رشد در حقوق كنونى 246
207لزوم بلوغ براى رفع حجر 248
بخش سوم: وضعيت معاملات اشخاص فاقد اهليت (محجورين) 249
208مقدمه 249
گفتار نخست: معاملات اشخاص فاقد تمييز (مجنون و صغير غيرمميز) 249
209طرح گفتار 249
بحث نخست: معاملات مجنون 249
210الف ـ وضعيت كلى 249
211ب ـ وضعيت معامله مجنون ادوارى 250
بحث دوم: معاملات صغير غيرمميز 251
212بطلان معامله 252
گفتار دوم: معاملات اشخاص مميز فاقد رشد 252
213طرح گفتار 253
بحث نخست: معاملات صغير مميز 253
214تقسيم معاملات صغير مميز 253

215وضعيت معاملات صغير مميز نسبت به اموال و حقوق مالى او پيش
از تنفيذ (ابهام قانونى). 253
216وضعيت معاملات صغير مميز در حقوق ايران 255
217جمع بين دو ماده 212 و 213 ق.م. 255
218اثبات عدم نفوذ معامله صغير مميز 256
219حقوق تطبيقى 258
بحث دوم: معاملات سفيه 259
220عدم نفوذ 259
بحث‌هاى تفصيلى 261
2211 ـ بحث لغوى 261
2222 ـ عدم اهليت و غيرقابل تصرف بودن اشياء 262
2233 ـ حذف اهليت از شرايط اساسى صحت قرارداد در حقوق بيگانه 263
2244 ـ اركان اهليت در فقه و حقوق بيگانه 265
2255 ـ منظور از رضا در بند 1 ماده 191 267
2266 ـ تفسير ماده 1210 ق.م. و تبصره‌هاى آن 268
2277 ـ تفاوت حذف ماده و نسخ حكم و جمع بين مقررات موجود 271
2288 ـ وضعيت اعمال حقوقى مجنون ادوارى در حالت مشكوك 273
2299 ـ عدم تخصيص ماده 212 به وسيله ماده 213 ق.م. 273
مبحث سوم: مورد معامله 275
230طرح مبحث 275
بخش نخست: تعريف و نظريه تفكيك مورد معامله از مورد تعهد 275
231طرح مطالب 275
گفتار نخست: تعريف مورد معامله يا مورد تعهد 276
232جايگاه تحقق اثر عقد 276
گفتار دوم: نظريه جدايى مورد معامله از مورد تعهد 277
233شرح نظريه 277
بخش دوم: تقسيم‌ها و اقسام مورد معامله 279
234جهات تقسيم 279
235الف ـ تقسيم مورد معامله از حيث ماهيت 280

236ب ـ تقسيم مورد معامله از جهت وضعيت منطقى (كلى و جزئى بودن) 280
237ج ـ تقسيم مورد معامله از حيث خصوصيات نوعى و شخصى
(مثلى يا قيمى بودن) 281
بخش سوم: شرايط مورد معامله 282
238طرح مطالب 282
239الف ـ ماليت داشتن 283
240نسبى بودن ماليت 285
241بحث تطبيقى 285
242ب ـ عقلايى بودن منفعت آن 286
243ج ـ مشروع بودن منفعت آن 288
244د ـ مقدورالتسليم بودن آن 288
245مبناى حقوقى شرط 289
246موضوع حقيقى شرط 290
247چگونگى ارتباط شرط با وضعيت معامله 291
248زمان لزوم وجود شرط قدرت بر تسليم 292
249غيرمقدور بودن موقت تسليم مورد معامله 293
250سلب قدرت بر تسليم مورد معامله 294
251بحث تطبيقى 294
252ه ـ معلوم بودن مورد معامله 295
253علم تفصيلى و علم اجمالى 297
254ماهيت و وصف مورد معامله 298
255ماهيت مورد معامله در حقوق 299
256چگونگى رفع ابهام از مورد معامله 300
257ضابطه كلى 302
258حقوق تطبيقى 305
259و ـ معين بودن مورد معامله 306
260ز ـ قابل انتقال بودن مورد معامله 307
261ح ـ مملوك بودن مورد معامله 308
262ط ـ موجود بودن مورد معامله 308

263ى ـ مشروع بودن عمل مورد معامله 310
بحث‌هاى تفصيلى 311
2641 ـ ارزيابى نظريات نويسندگان حقوق مدنى بيگانه و بررسى موضوع
عقد در حقوق ايران 311
2652 ـ وضعيت معامله اشياى حقير و مفهوم مال و ملك 313
2663 ـ ضابطه نوعى يا شخصى ماليت 316
2674 ـ مشخصات منفعت عقلايى 318
2685 ـ شرط بودن قدرت بر تسليم يا مانع بودن عجز از تسليم 318
2696 ـ عقودى كه توانايى معلوم تسليم مورد معامله شرط صحت آن است 319
2707 ـ اثر سلب قدرت بر تسليم در مطلق معاملات 319
پاسخ پرسش‌ها 321
2718 ـ پاسخ پرسش نخست 321
2729 ـ پاسخ پرسش دوم 322
27310 ـ پاسخ پرسش سوم 322
27411 ـ پاسخ پرسش چهارم 323
27512 ـ نتايج بحث 324
27613 ـ تفاوت اشتباه با جهل به مورد معامله 324
27714 ـ جهت تعيين مورد عقد 326
27815 ـ تصرف حقوقى و مادى در عضو بدن انسان 326
27916 ـ عدم مشروعيت مورد عقد 330
مبحث چهارم: مشروعيت جهت معامله 331
280بيان شرط 331
بخش نخست: تعريف جهت و تفكيك جهت و علت 3332
281طرح مطالب 332
گفتار نخست: تعريف جهت 332
282سبب نمايى 332
گفتار دوم: تفكيك جهت و علت 333
283سبب با واسطه و سبب بى‌واسطه 333


بخش دوم: اثر جهت نامشروع در عقد 333
284طرح مطالب 335
گفتار نخست: ارتباط جهت با معامله 335
285جهت خارج از اركان معامله 335
گفتار دوم: وضعيت معامله داراى جهت نامشروع 336
286بطلان معامله 336
287بحث تطبيقى 336
گفتار سوم: شرايط تأثير جهت نامشروع 338
288لزوم اجتماع شرايط 338
289الف ـ وجود واقعى انگيزه نامشروع در يكى از دو طرف معامله 338
290ب ـ بى‌واسطه بودن انگيزه نامشروع 339
291ج ـ بارز بودن جهت نامشروع 341
292د ـ تصريح به جهت نامشروع 341
293دلايل آگاهى برانگيزه نامشروع 342
294شخصى كه جهت نامشروع نزد او تصريح مى‌شود 343
295شرط انجام جهت نامشروع در عقد 343
296رابطه جهت با عقد 344
297ه ـ هم زمان بودن تصريح به جهت نامشروع با انشاى عقد 344
بخش سوم: معامله به انگيزه فرار از دين 345
298طرح مطالب 345
گفتار نخست: تحول قانونگذارى مربوط به معامله به قصد فرار از دين 347
299طرح گفتار 347
بحث نخست: ماهيت و وضعيت حقوقى معامله به قصد فرار از دين 348
300ماهيت معامله به قصد فرار از دين 348
301وضعيت حقوقى معامله به قصد فرار از دين 348
بحث دوم: موقعيت حقوقى مفاد ماده 218 سابق ق.م. 348
302تطبيق با قاعده اوليه 348



بحث سوم: مبناى تحليلى عدم نفوذ معامله با انگيزه فرار از دين(مفاد ماده 218 سابق ق.م.) 349
303عدم رعايت حق طلبكار 349
304فلسفه سلب اعتبار از معامله به نيت فرار از دين 351
بحث چهارم: شرايط تحقق مفاد ماده 218 سابق قانون مدنى 351
305لزوم اجتماع شرايط 351
306الف ـ تشكيل معامله 351
307ب ـ وجود دين پيش از معامله 352
308ج ـ نيت فرار از دين 352
309د ـ عدم امكان استيفاى طلب از دارايى مديون 353
بحث‌پنجم:نتيجه‌عدم‌نفودمعامله‌وروابط‌مديون‌وبستانكاران‌باطرف معامله 353
310استرداد مورد معامله 353
311روابط مديون و طلبكاران با طرف معامله پس از رد معامله 354
بحث‌ششم: مقايسه ماده 218 سابق با ماده 217 ق.م.
و مواد 218 و 218مكرر جديد 355
312الف ـ تفاوت ماده 218 سابق ق.م. با ماده 217 موجود ق.م. 355
313ب ـ تفاوت ماده 218 سابق ق.م. با مواد 218 و 218 مكرر جديد ق.م. 355
گفتار دوم: معامله با انگيزه فرار از دين پس از نسخ ماده 218 سابق ق.م. 356
314كليات 356
315احكام مشترك مقررات خاص 357
316اثبات انگيزه فرار از دين 357
بحث‌هاى تفصيلى 358
317 ـ الف ـ تحليل تئورى علت تعهد و علت عقد 358
318 ـ ب ـ نظر ما 361
319 ـ وضعيت شرط انگيزه نامشروع 364
320 ـ مبناى تحليلى عدم نفوذ معامله با انگيزه فرار از دين 365
321 ـ معامله به انگيزه فرار از دين در فقه اماميه و حقوق بيگانه 367
322 ـ حدود ماده 218 ق.م. سابق 368
323 ـ حقوق تطبيقى 371

324 ـ لزوم وجود دين پيش از معامله به قصد فرار از دين 372
325 ـ حقوق تطبيقى 374
326 ـ نارسايى مقررات 375
327 ـ 1 ـ اصل 40 قانون اساسى 375
328 ـ 2 ـ ماده 65 ق.م. 376
329 ـ 3 ـ ماده 4 قانون نحوه اجراى‌محكوميت‌مالى‌مصوب11 تيرماه 1351 377
330 ـ مواد 424 و 425 و 500 قانون تجارت 377
331 ـ نتيجه كلى بحث‌هاى تفصيلى مربوط به معامله به نيت فرار از دين 378
مسائل امتحانى 380
مسائل امتحانى مربوط به مباحث اين كتاب كه براى دانشجويان دوره‌هاى كارشناسى و دكترى دانشكده‌هاى حقوق و يا داوطلبان مسابقه‌هاى ورودى دوره‌هاى دكترى حقوق طرح شده است.
332مسأله 1 ـ مربوط به عدم اهليت و اثر تنفيذ عقد 380
333مسأله2 ـ مربوط به وضعيت حقوقى معامله مكاتبه‌اى درصورت فوت
مخاطب ايجاب 381
334مسأله 3 ـ مربوط به ايجاب و قبول و معامله مكاتبه‌اى 382
335مسأله 4 ـ مربوط به ايجاب و قبول و انصراف از قبول در معامله مكاتبه‌اى 384
336مسأله 5 ـ مربوط به استرداد قبول در معامله مكاتبه‌اى 386
337مسأله 6 ـ مربوط به تهديد و اكراه 387
338مسأله 7 ـ مربوط به جهت معامله 388
339مسأله 8 ـ مربوط به تنفيذ اكراهى و تنفيذ تنفيذ 389
340مسأله 9 ـ مربوط به معامله اكراهى و تنفيذ معامله توسط وراث مكره
در زمان حيات او 390
341مسأله 10 ـ مربوط به تشكيل عقد به نيت ديگرى 391
342مسأله 11 ـ مربوط به مجهول بودن تقدم و تأخر فوت موجب نسبت
به قبول ايجاب 392
343مسأله 12 ـ مربوط به عدول از ايجاب عقد مورد شرط عقد ديگر 393
344مسأله 13 ـ مربوط به تأثير يا عدم تأثير دو ايجاب 393
345مسأله 14 ـ مربوط به وضعيت عقد در صورت جهل به يكى از آثار عقد 395
346مسأله 15 ـ مربوط به عدم تقارن قبول با وسيله ابراز آن 396
347مسأله 16 ـ مربوط به بقا يا زوال ايجاب داراى مدت بقا 396
348مسأله 17 ـ مربوط به ايجاب و قبول 398
349مسأله 18 ـ مربوط به تحقق يا عدم تحقق قبول 399
350مسأله 19 ـ مربوط به وضعيت معامله در صورت جهل به اثر عقد 400
351مسأله 20 ـ مربوط به تعيين طرف عقد به وسيله موجب 401
352مسأله 21 ـ مربوط به قرارداد دلالت سكوت به قبول 402
353مسأله 22 ـ مربوط به مجهول بودن تقدم‌ياتأخرقبول‌نسبت‌به‌استرداد ايجاب 403
354مسأله 23 ـ مربوط به ايجاب و قبول 404
355مسأله 24 ـ مربوط به اثر قصد و رضا در ايجاد عقد در حقوق‌ايران‌و فرانسه 405
356مسأله 25 ـ مربوط به استرداد ايجاب و قبول مخاطب نسبت به ايجاب 406
357مسأله 26 ـ مربوط به دلالت يا عدم دلالت سكوت مخاطب ايجاب 407
358مسأله 27 ـ مربوط به قبول ايجاب به وسيله غيرمخاطب 408
359مسأله 28 ـ مربوط به فاصله بين قصد انشا و وسيله ابراز آن 409
360مسأله 29 ـ مربوط به دلالت يا عدم دلالت جمله بر انشا 410
361مسأله 30 ـ مربوط به عدم توافق قصد طرفين و ادعاى عدم توافق 410
362مسأله 31 ـ مربوط به دلالت سكوت و اشتباه در شخص طرف معامله 411
363مسأله 32 ـ مربوط به معامله مكاتبه‌اى و فاصله قبول با وسيله ابراز آن 412
364مسأله 33 ـ مربوط به ترديد در توافق اراده طرفين 413
365مسأله 34 ـ مربوط به جهل نسبت به اثر عقد 414
366مسأله 35 ـ مربوط به دلالت يا عدم دلالت جمله بر قصد انشا 415
367مسأله 36 ـ مربوط به ايجاب معلق 416
368مسأله 37 ـ مربوط به لزوم يا عدم لزوم علم نماينده نسبت به مورد معامله 419
369مسأله 38 ـ مربوط به تعليق عقد و صور معلق عليه 420
370مسأله 39 ـ مربوط به عقد معلق 421
371مسأله 40 ـ مربوط به انحلال يا عدم انحلال عقد بااعلام‌بعدى‌عدم رضايت 422
فهرست الفبايى بر حسب شماره موضوع 423
فهرست قوانين و مقررات مورد استناد (بر حسب شماره مطالب) 437
فهرست كتابهاى مورد مطالعه 445