مقدمه مولّف 9

فصل اول: كليات حقوق تجارت 13
گفتار اول: مفهوم و قلمرو حقوق تجارت 15
1. مفهوم تجارت 15
1-1. تعريف لغوي تجارت 15
1-2. تعريف اصطلاحي تجارت 16
2. تعريف حقوق تجارت 17
3. نظريات شخصي و موضوعي حقوق تجارت 18
4. قلمرو موضوعي حقوق تجارت 20
گفتار دوم: تاريخچه حقوق تجارت و سير تحوّل آن 21
1. سير تحوّل حقوق تجارت در جهان 21
2. سير تحوّل حقوق تجارت در ايران 24
گفتار سوم: استقلال حقوق تجارت و اصول بنيادين آن 28
1. اصل سرعت و اصل آزادي ادله در معاملات تجاري 28
2. اصل اعتماد در روابط تجاري 30
گفتار چهارم: منابع حقوق تجارت 33
1. قانون 33
2. عرف و عادات و رسوم تجارتي 35
3. رويه‌ي قضايي 39
4. دكترين و آراء صاحب‌نظران حقوقي 40

فصل دوم: اعمال تجاري 41
گفتار اول: مفهوم عمل تجاري و معيار تجاري بودن و تقسيمات كلي اعمال تجاري 43
1. مفهوم عمل تجاري 43
2. معيارهاي تجاري بودن عمل 45
2-1. نظريه گردش ثروت 45
2-2. نظريه سوداگري و جستجوي سود و منفعت 46
2-3. نظريه حرفه تجارت 48
2-4. نظريه تشكيلات يا سازمان‌دهي تجاري(آنتروپريز) 50
2-5. نظريه تلفيقي 51
3. فوايد شناخت اعمال تجاري 53
4. تقسيم‌بندي كلي اعمال تجاري 55
گفتار دوم: بررسي تفصيلي اعمال تجاري ذاتي 58
1. خريد يا تحصيل هر نوع مال منقول به قصد فروش يا اجاره 58
2. تصدّي به حمل و نقل از راه خشكي يا آب يا هوا به هر نحوي كه باشد 67
2-1. مفهوم تصدّي 67
2-2. قرارداد حمل و نقل 69
2-3. مسئوليت متصدي حمل و نقل و مبناي آن 70
2-4. شرط معافيت از مسئوليت حمل كننده 75
2-5. تبعيت برخي اقسام حمل از قوانين و مقررات خاص 76
3. هر قسم عمليات دلالي يا حق‌العمل‌كاري (كميسيون) و يا عاملي و هم‌چنين تصدّي به هر نوع تأسيساتي كه براي انجام بعضي امور ايجاد مي‌شود 77
3-1. عمليات دلالي 77
3-1-1. تعريف دلالي و ماهيت عمل دلّال 77
3-1-2. اقسام دلالي و شرايط اشتغال به دلالي 78
3-1-3. تعهدات و مسئوليت‌هاي دلّال 79
3-1-4. اجرت دلّال و مخارج 81
3-2. حق‌العمل‌كاري (كميسيون) 83
3-2-1. تعريف حق‌العمل‌كار و حق‌العمل‌كاري 83
3-2-2. ماهيت حق‌العمل كاري و آثار آن 83
3-2-3. وظايف و مسئوليت‌هاي حق‌العمل كار در برابر آمر 85
3-2-4. اجرت و مخارج حق‌العمل كار 87
3-3. عاملي 87
3-4. تصدّي به هر نوع تأسيساتي كه براي انجام بعضي امور ايجاد مي‌شود 91
4. تأسيس و به كارانداختن هر قسم كارخانه 92
5. تصدّي به عمليات حراجي 96
6. تصدّي به هر قسم نمايشگاه عمومي 98
7. هر قسم عمليات صرّافي و بانكي 99
7-1. عمليات صرّافي 99
7-2. عمليات بانكي 101
8. معاملات برواتي اعم از اين كه بين تاجر يا غير تاجر باشد 106
9. عمليات بيمه‌ي بحري و غير بحري 108
10. كشتي‌سازي و خريد و فروش كشتي و كشتيراني داخلي و خارجي و معاملات راجع به آنها 110
* مطالب تكميلي در مورد اعمال تجاري ذاتي 112
الف: حصري بودن يا تمثيلي بودن ماده 2 قانون تجارت 112
ب: لزوم يا عدم لزوم تكرار و استمرار براي تحقق وصف تجاري عمل 114
گفتار سوم: معاملات تجارتي تبعي 116
1. كليه معاملات بين تجار و كسبه و صرافان و بانكها 120
2. كليه‌ي معاملاتي كه تاجر با غير تاجر براي حوائج تجارتي خود مي‌نمايد 123
3. كليه معاملاتي كه اجزاء يا خدمه يا شاگرد تاجر براي امور تجارتي ارباب خود انجام مي‌دهند. 126
4. كليه معاملات شركت‌هاي تجارتي 127

فصل سوم: تاجر، شرايط تجارت و الزامات تاجر 129
گفتار اول: شناخت تاجر 131
1. تعريف تاجر 131
2. شرايط يا معيارهاي شناسايي شخص به عنوان تاجر 132
شرط اول: شغل معمولي خود را معاملات تجارتي قرار بدهد 133
شرط دوم: فعاليت تجاري را به نام خود و با مسئوليت خود انجام دهد 134
گفتار دوم: شرايط اشتغال به تجارت 136
1. داشتن اهليت 136
1-1. اهليت تمتع در قلمرو تجارت 136
1-2. اهليت استيفا يا اهليت معاملاتي 140
2. اخذ مجوز تجارت و پروانه كسب 149
2-1. فعاليت هاي تجاري مشمول قانون نظام صنفي 149
2-2. فعاليت‌هاي تجاري مشمول قوانين خاص 153
گفتار سوم: الزامات و تكاليف تجار 155
1. ثبت نام در دفتر ثبت تجارتي و فوايد و آثار آن 155
1-1. ثبت نام در دفتر ثبت تجارتي 155
1-2. ضمانت اجراي تكليف ثبت نام در دفتر ثبت تجارتي 157
1-3. فوايد و آثار دفتر ثبت تجارتي 157
2. داشتن دفاتر تجارتي 160
2-1. اقسام دفاتر تجارتي 161
2-2. فوايد دفاتر تجارتي 163
2-3. ضمانت اجراي قانوني تكليف تاجر به داشتن دفاتر تجارتي 165
2-4. ارزش اثباتي دفاتر تجارتي و شرايط آن 166
2-4-1. تنظيم دفاتر تجاري مطابق مقررات قانوني 166
2-4-2. تاجر بودن طرفين دعوي 167
2-4-3. تجاري بودن منشأ دعوي 170
3. رعايت مقررات قانوني و نظامات حرفه‌اي 170
3-1. الزامات 170
3-2. ممنوعيت‌ها و محدوديت‌هاي قانوني تجارت 172
* عدم شمول برخي الزامات و تكاليف تجار نسبت به كسبه جزء 181

منابع و مآخذ 182
الف) منابع فارسي و عربي 182
ب) منابع انگليسي و فرانسوي 184