مقدمه مؤلف 13
فصل نخست: كليات حقوق ورشكستگي 15
مقدمه و طرح بحث 15
گفتار اول: مفهوم ورشكستگي و مقايسه آن با نهادهاي حقوقي مشابه 15
الف. مفهوم ورشكستگي در حقوق ايران 15
ب. ترمينولوژي ورشكستگي و مفهوم آن در حقوق خارجي 16
ج. مقايسه «ورشكستگي» با نهادهاي مشابه در حقوق ايران و فقه اماميه 18
1. افلاس 18
2. اعسار 21
گفتار دوم: پيشينه حقوق ورشكستگي و تحوّلات آن 23
الف. دوره فقدان حقوق ورشكستگي، بودن شخص بدهكار در گرو بدهي خويش 24
ب. دوره‌ي تحوّل و گذار از «اقدام عليه شخص بدهكار، تا «اقدام عليه اموال او» 26
ج. دوره‌ي شكل‌گيري ابتدايي و توسعه نيافته حقوق ورشكستگي 27
د. عقب‌گرد در قرون وسطي و برگشت به رويكرد اقدام عليه شخص ورشكسته 29
هـ . دوره‌ي احياء حقوق ورشكستگي و آغاز روند تكامل قواعد ورشكستگي 29
و. دوره‌ي جديد، تدوين حقوق مدرن ورشكستگي 33
گفتار سوم: منابع حقوق ورشكستگي 36
الف. حقوق ايران 36
ب. حقوق تطبيقي 38
1. حقوق فرانسه 38
2. آلمان 38
3. انگليس و ولز 39
4. ايالات متحده آمريكا 40
گفتار چهارم: اهداف حقوق ورشكستگي و اصول آن 41
الف. اهداف حقوق ورشكستگي 41
1. تقويت اعتماد در روابط تجاري و حمايت از طلبكاران تاجر 41
2. نجات ورشكسته و بازسازي بنگاه تجاري داراي شرايط نامساعد مالي 42
3. حفظ منافع عمومي و حمايت از حقوق همه‌ي ذي‌نفعان 43
ب: اصول بنيادين حقوق ورشكستگي 45
1. اصل اعتبار حقوق مكتسب و نفوذ قراردادها و معاملات ورشكسته قبل از اعلام ورشكستگي 46
2. اصل تساوي بستانكاران ورشكسته 47
3. اصل متوقف شدن حق تعقيب فردي و لزوم رسيدگي جمعي و اجراي فرآيند تصفيه 48
فصل دوم: شرايط تحقّق ورشكستگي 49
مقدمه و طرح بحث 49
گفتار اول: اشخاص مشمول رژيم ورشكستگي 50
الف. اشخاص حقيقي 50
1. مفهوم تاجر و معيارهاي تشخيص تاجر 50
2. مصاديق قابل بحث 52
2-1. تاجر منصرف از تجارت 52
2-2. تاجر متوفي 53
2-3. ورثه تاجر متوفي 55
2-4. تجارت به نام ديگري 55
2-5. شريك شركت تجاري 57
2-6. مديران شركت‌هاي تجاري 59
2-7. كسبه جزء 59
ب. اشخاص حقوقي 62
1. شركت‌هاي تجاري 62
1-1. شركت تجاري ثبت شده 62
1-2. شركت تجاري عملي 64
1-3. شركت تجاري منحله 68
1-4. توقف شعبه يا شعب فرعي شركت تجاري 72
1-5. امكان تسري ورشكستگي شركت فرعي به شركت اصلي و برعكس 72
1-6. تأثير متقابل ورشكستگي شركت يا شركاء 73
1-7. تأثير ورشكستگي شركت نسبت به مديران 76
1-8. ورشكستگي شركت‌هاي تجاري دولتي 78
2. ساير اشخاص حقوقي 81
2-1. باز تعريف اشخاص حقوقي 83
2-2. اشخاص حقوقي موضوع رژيم ورشكستگي 84
گفتار دوم: توقف در پرداخت ديون 89
الف. مفهوم توقف و معيارهاي آن 89
ب. مفهوم و مصاديق ديون و تعهدات موضوع توقف 103
1. تعريف دين ، تعهد و التزام (در حقوق اسلامي و حقوق روميژرمني) 103
1-1. دين و تعهد در حقوق نوشته 103
1-2. دين، التزام و تعهد درحقوق اسلامي 105
2. اوصاف دين يا تعهد موضوع توقف 107
2-1. دين و تعهد پولي و غيرپولي 107
2-2. حالّ بودن يا قابل مطالبه بودن 107
2-3. قطعي و مسلّم بودن 108
2-4. دين تجاري و دين مدني 108
2-5. اصلي بودن يا تبعي بودن دين يا تعهد 110
2-6. لزوم يا عدم لزوم تعدّد ديون 110
فصل سوم: آيين دادرسي ورشكستگي و مسائل قضايي آن 113
مقدمه و طرح بحث 113
گفتار نخست: دعوي ورشكستگي 113
الف. اوصاف دعوي ورشكستگي 113
1. حسبي بودن يا ترافعي بودن امر ورشكستگي و ضرورت رعايت تشريفات دادرسي 113
2. غير مالي بودن دعوي ورشكستگي 116
ب. دادگاه صالح براي رسيدگي به امر ورشكستگي 118
1.صلاحيت ذاتي 118
2. صلاحيت محلي 118
3. ورشكستگي فرامرزي 120
ج. اقامه دعوي ورشكستگي 124
1.دعوي توقف توسط خود تاجر 125
2. طرح دعوي توقف از سوي بستانكاران 128
3. تقاضاي دادستان 129
د. نحوهي رسيدگي به دعوي ورشكستگي 130
گفتار دوم: حكم ورشكستگي 131
الف. محتويات حكم ورشكستگي 131
1. اعلام ورشكستگي تاجر يا شركت تجاري 132
2. تعيين تاريخ توقف تاجر 132
3. تعيين شخصي به عنوان عضو ناظر 133
4. دستور مهر و موم اموال و اسناد و مدارك 133
5. صدور قرار توقيف تاجر 133
6. تعيين شخصي به عنوان مدير تصفيه 134
ب. ابلاغ و اعلان حكم ورشكستگي 134
ج. اوصاف يا ويژگيهاي حكم ورشكستگي 136
د. طرق شكايت از حكم ورشكستگي 138
1. اعتراض به حكم ورشكستگي يا تاريخ توقف 138
1-1. ماهيت اعتراض تاجر 139
1-2. ماهيت اعتراض اشخاص ذينفع 139
2. تجديدنظرخواهي نسبت به حكم ورشكستگي 143
فصل چهارم: آثار حكم ورشكستگي 145
مقدمه و طرح بحث 145
گفتار اول: آثار حكم ورشكستگي نسبت به خود تاجر 145
الف. منع مداخلهي تاجر در اموال خود 145
ب. قائم مقام شدن مدير تصفيه يا ادارهي تصفيه 149
ج. منع تاجر از طرح دعوي و اينكه طرف دعوي قرار گيرد 150
د. سلب اعتبار تاجر 152
ه. محروميت تاجر ورشكسته از بعضي حقوق اجتماعي 152
و. عدم تأثير اقرار تاجر 153
گفتار دوم: آثار حكم ورشكستگي نسبت به روابط مالي و معاملاتي تاجر با اشخاص ديگر 155
الف. اثر حكم ورشكستگي نسبت به طلبكاران ورشكسته 155
1. تعليق تعقيبات شخصي 155
2. حالّ شدن ديون و تعهدات مالي مؤجل 156
ب. اثر حكم ورشكستگي نسبت به بدهكاران ورشكسته 159
ج. آثار حكم ورشكستگي نسبت به قراردادها و تصرفات مالي تاجر ورشكسته 159
1. تأثير حكم ورشكستگي بر معاملات قبل از توقف تاجر 160
1-1. موارد مشمول مواد 424 و 425 قانون تجارت 160
1-2. موارد مشمول مادهي 426 ق.ت 163
1-3. موارد مشمول مواد 65 و 218 قانون مدني 165
2. معاملات تاجر در دورهي بعد از توقف و قبل از صدور حكم (دورهي توقف) 166
2-1. موارد مشمول مواد 424 و 425 ق.ت 166
2-2. موارد مشمول مادهي 426 ق.ت 167
2-3. موارد مشمول مواد 65 و 218 ق.م 167
2-4. موارد مشمول مادهي 21 قانون نحوهي اجراي محكوميتهاي مالي 167
2-5. موارد مشمول مادهي 423 ق.ت 168
2-6. معاملات موضوع مادهي 557 ق.ت 171
3. معاملات و تصرفات مالي تاجر پس از صدور حكم ورشكستگي 175
3-1. ضمانت اجراي قاعدهي منع مداخله تاجر ورشكسته در اموال و حقوق مالي خود 177
3-2. آغاز و و پايان مدت ورشكستگي 180
هـ : اثر حكم ورشكستگي نسبت به روابط اماني تاجر ورشكسته با اشخاص ثالث 183
1. قاعدهي كلي 183
2. دعوي استرداد و تكاليف مدير تصفيه يا اداره تصفيه 183
2-1. موارد مادهي 528 ق.ت 184
2-2. موارد مادهي 529 ق.ت 184
2-3. موارد مادهي 530 ق.ت 185
2-4. موارد مادهي 531 ق.ت 186
2-5. موارد مادهي 532 ق.ت 187
2-6. موارد موضوع مادهي 533 ق.ت 188
2-7. ترتيبات استرداد 189
و. اثر حكم ورشكستگي نسبت به قراردادهاي اجاره ورشكسته 189
فصل پنجم: ضمانت اجراهاي كيفري تقصير يا تقلّب در امر ورشكستگي و سوءاستفاده نسبت به اموال ورشكسته 191
مقدمه و طرح بحث 191
گفتار اول: انواع ورشكستگي و ضمانت اجراهاي كيفري آن 192
الف. ورشكستگي عادي 192
ب. ورشكستگي به تقصير 192
ج. ورشكستگي به تقلّب 194
د. آيين دادرسي دعوي ورشكستگي به تقصير يا تقلّب 196
1. شروع تعقيب 196
2. مخارج تعقيب 197
گفتار دوم: جرايمي كه اشخاص غير از تاجر ورشكسته در امر ورشكستگي مرتكب ميشوند 198
الف. جرايمي كه در حكم ورشكستگي به تقلّب تلقي شده و براي آنها مجازات تقلّب در امر ورشكستگي، مقرر شده است. 198
ب. جرايمي كه مجازات سرقت را در پي دارد 199
ج. جرايم خيانت در امانت و تباني 199
فصل ششم: ترتيبات تصفيه امور ورشكستگي 201
مقدمه و طرح بحث 201
گفتار اول: سازمان و نهاد تصفيه (وظايف و اختيارات) 201
الف. ادارهي تصفيه امور ورشكستگي 202
ب. مدير تصفيه و عضو ناظر 203
1.مدير تصفيه 203
2. عضو ناظر 203
3. دادستان 204
گفتار دوم: ترتيبات تصفيه بر طبق قانون تجارت و نظامنامه مربوطه 205
الف. اقدامات تأميني و مهروموم اموال و اسناد 206
ب. رفع توقيف از دفاتر و اسناد و اموال و ترتيب صورت دارايي 207
ج. ادارهي اموال و وصول مطالبات ورشكسته و اقدامات تأمينيه براي حفظ آن 208
د. دعوت از بستانكاران جهت اظهار مطالبات و ارائه اسناد خود 209
هـ . تشخيص و تصديق مطالبات طلبكاران و طبقهبندي آنها 210
و. دعوت از طلبكاران و تشكيل جلسه در خصوص انعقاد قرارداد ارفاقي 214
ز. قرارداد ارفاقي و بازسازي بنگاه ورشكسته 215
1. تعريف و مفهوم قرارداد ارفاقي و شرايط اعتبار آن 215
2. آثار قرارداد ارفاقي 217
3. ابطال و فسخ قرارداد ارفاقي و تبعات قانوني آن 219
3-1.موارد ابطال و فسخ قرارداد ارفاقي 219
3-2. آثار و تبعات قانوني بطلان يا فسخ قرارداد ارفاقي 219
ح. ادامه تجارت تاجر توسط طلبكاران 221
ط. فروش اموال ورشكسته، انجام معاملات ، صلح دعاوي 222
ي. تفريغ حساب و تقسيم دارايي ورشكسته ميان بستانكاران 223
ك. اعلام ختم تصفيه و عمل ورشكستگي 224
گفتار سوم: ترتيبات تصفيه بر طبق قانون اداره تصفيه امور ورشكستگي 225
الف. اقدامات تأميني و صورت برداري اموال 225
ب. تعيين نوع تصفيه (اختصاري يا عادي) 227
ج. نشر آگهي موضوع مادهي 24 مبني بر اعلان ورشكستگي تاجر، اخطار به بدهكاران و بستانكاران و دعوت اولين جلسهي هيأت بستانكاران 228
د. ادارهي اموال و وصول مطالبات ورشكسته 229
هـ . رسيدگي به مطالبات طلبكاران و تشخيص و تصديق مطالبات آنها 230
و. دعوت از بستانكاران جهت تصميمگيري دربارهي انعقاد قرارداد ارفاقي 232
ز. فروش اموال ورشكسته 233
ح. تقسيم وجوه حاصله از فروش ميان بستانكاران 235
ط. اعلام خاتمه ورشكستگي 239
فصل هفتم: اعاده اعتبار 241
مقدمه و طرح بحث 241
گفتار اول: مفهوم اعاده اعتبار و آثار قانوني آن 241
الف. مفهوم اعاده اعتبار 241
ب. آثار قانوني اعادهي اعتبار 242
گفتار دوم: انواع اعاده اعتبار 243
الف. اعادۀ اعتبار حقي 243
ب. اعادۀ اعتبار حكمي 243
گفتار سوم: اشخاصي كه ميتوانند درخواست اعادهي اعتبار كنند 244
الف. اشخاص حقيقي 244
ب. اشخاص حقوقي 244
گفتار چهارم: جنبههاي قضايي اعادهي اعتبار 246
فهرست منابع 249