«جهان در عصر كنونى، مملوّ از ديون و بدهى‏ها است و دليل آن شجاعت مردم نسبت به زندگى بالاتر از سطح امكاناتشان است»[1]. امروزه در جهان، تقریباً ديون و بدهى‏ها، تمام افراد، بنگاه‏ها و حكومت‏ها را در همه‌ی ابعاد زندگى در برگرفته است. در اين خصوص، موريس آلياس[2] مى‏نویسد: «اقتصاد جهانى امروزه، بر اهرم‏هاى چشمگير بدهى‏ها و ديون قرار دارد .... و در گذشته هرگز چنين سابقه‏اى از جهت گستردگى بدهى و دين ديده نمى‏شود».[3]

«جهان بشرى امروزه، در تمام سطوح فردى، بنگاه‏ها و حكومت‏ها در ديون غرق گرديده، به شكلى كه بدهى‏ها تأثير مستقيمى بر زندگى مردم در هر مكانى دارد، و اين نشان دهنده‌ی اهميت مسأله‌ی ديون و بدهى‏ها است».[4]

«در سطح فردى، بعضى از آمارها نشان مى‏دهند كه 90 درصد درآمد ماهانه بسيارى از افراد، صرف ديون مختلف آنان، كه ناشى از مسايل متنوع و گوناگون است، مى‏گردد.

مسايلى؛ نظير خريد منزل، ماشين و اسباب و اثاثيه منزل، وام‏هاى بانكى جهت مصرف و ....».[5]

«در مورد بنگاه‏ها، ديون مهم‏ترين منبع تأمين مالى آنها است و لذا بازارهاى مالى دنيا، بيشتر بازارهاى ديون است تا بازارهاى سهام. همچنين اكثر شركت‏ها در تمامى اقصى نقاط عالم اقدام به صدور سندهاى دين مى‏كنند و در نتيجه، آن ها نشأت گرفته‌ی از ديون مى‏باشند، نه ناشى از سهام‏هاى شراكتى و مالكيّت؛ مثلاً در ايالات متحده‌ی آمريكا، بر حسب آمار ارائه شده، "سهام" حداكثر 5/4 درصد منابع تأمين مالى شركت‏هاى سهامى را در بازارهاى مالى تشكيل مى‏دهد، در حالى كه حدود 93 درصد آن ها ناشى از سندهاى بدهى است، و اين علاوه‌ی بر وام‏هاى بانكى است».[6]

البته، مباحثى در زمينه جهات انگيزشى فرد، بنگاه و حكومت براى سوق دادن آنها به سمت ديون و نيز مطالبى در خصوص اسباب گرايش به معاملات براساس دين و خريد و فروش بر روى آن مطرح است که برخی نویسندگان[7] به آن توجه کرده اند.

«با تمام اين اوصاف، «دين» موضوعى قديمى است و مردم در كليه‌ی ادوار تاريخى، معاملات و داد و ستدهايى كه منجرّ به ايجاد بدهى مى‏گرديده، انجام مى‏داده‏اند»[8]. همچنان كه بحث «ابراء» نیز؛ همان طور که مرتبط با دین است، از مباحث جديد و مختص به عصر ما نيست، بلكه موضوعى قديمى است که به صورت پراکنده در منابع اصیل امامیه و عامّه یافت می‌شود.

امید است در این رساله، با عنایت پروردگار و اهل بیت عصمت و طهارت ـ علیهم السّلام ـ و ارشادات اساتید بزرگوار، به تمامی‌زوایای مختلف بحث «ابراء» اشاره نموده و محصولی جامع و با رویکردی تحلیلی و انتقادی، تقدیم جامعه‌ی علمی؛ حوزوی ـ دانشگاهی گردد.