1- ويژگيهاي مشترك و عمومي سازمانهاي بينالمللي
2- سازمانهاي بينالمللي جهاني با صلاحيت عام
3- سازمانهاي بينالمللي جهاني با صلاحيت خاص
4- مؤسسات تخصصي وابسته به ملل متحد
5- مؤسسات تخصصي مرتبط با ملل متحد
6- سازمانهاي قارهاي يا منطقهاي
7- سازمانهاي ميان قارهاي يا فرا منطقهاي
برقراری صلح و امنیت بینالمللی و ایجاد همکاریهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از اساسیترین نیازهای نوع بشر بوده است. نایل آمدن به این مهم و پیشبرد هدفهای صلح بینالمللی و رفاه عمومی جهانیان بدون تشکیل نهادهایی که این اهداف را دنبال کنند، میسر نبوده است.
سازمانهای بینالمللی یکی از واقعیتهای مهم نظام بینالمللی هستند. این سازمانها در کنار کشورها، اعضای نظام بینالمللی کنونی را تشکیل میدهند؛ بهطوری که امروزه پس از دولتها و بواسطه شخصیت حقوقی بینالمللی که دارا میباشند، به عنوان تابعان درجه دوم حقوق بینالملل به شمار میآیند.
سازمانهای بینالمللی با حقوق و وظایفی که در چهارچوب قوانین خود، برای دولتها وضع کردهاند، نقش تعیین کنندهای در تأمین صلح جهانی دارند. امروزه در جامعه بزرگ جهانی، سازمانهاي بينالمللي نه تنها در حوزههاي فني، تجاري و صنعتي، مديريت جامعه بينالمللي را عهدهدار شدهاند، بلكه در امور حاكميتي مثل حفظ صلح، خلع سلاح و كنترل تسليحات نيز فعالیت میکنند. بر اين اساس سازمانهاي بينالمللي كه به لحاظ ماهوی، نهادهايي فاقد حاكميت قلمداد ميشوند، از رهگذر توافق دولتها به اعمال اختيارات حاكميتي مختلف مبادرت ميورزند.
امروزه زندگی بینالمللی بدون سازمانهای بینالمللی اصلا قابل تصور نیست، یعنی هیچ دولتی را بلا استثناء نمیتوان پیدا کرد که عضو یک یا چند سازمان نباشد و این اهمیت مضاعف برقراری رابطه و همکاری به منظور رسیدن به یک اجماع و اتفاق نظر بین دولتها را نشان میدهد. پدیده سازمانهای بینالمللی از شاخصهای مهم جامعه بینالمللی معاصر است که همواره بر آن تأثیر میگذارد و از تحولات آن متأثر میشود.
بنابراین از آنجا که سازمانهای بینالمللی نقشی ملموس و عینی در جامعه بینالمللی و مناسبات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی آن دارند، ضروری مینماید که این سازمانها به عنوان یکی از تابعان فعال حقوق بینالملل در کنار دولتها، مورد توجه قرار گرفته و به بررسی اهداف، ساختار و تشکیلات و وظایف آنها پرداخته شود.
در کتاب حاضر، به جهت اینکه در آزمونهای کارشناسی ارشد چند سال اخیر، اغلب سوالات درس سازمانهای بینالمللی، از اساسنامهها، کنوانسیونها، موافقتنامهها و بهطور کلی اسناد مؤسس سازمانهای بینالمللی طرح شدهاند، تلاش بر این بوده است که با مراجعه به سند مؤسس هر یک از سازمانهای بینالمللی، مهمترین مواد آنها استخراج شده و در ذیل قالبهایی چون اهداف، اعضا، ساختار و تشکیلات، وظایف و اشتغالات و ... این سازمانها، بیان شود.
علاوه بر مواد مذکور مطالب مهمی هم که مرتبط با هر یک از سازمانهای بینالمللی میباشد، از منابع معتبر درسی، و همچنین آخرین تحولات هر یک از سازمانهای بینالمللی با رجوع به وبگاه رسمی هر کدام از سازمانها، گزینش شده و به صورت نکتهوار در ذیل مواد اسناد مؤسس سازمانهای بینالمللی ذکر شده است تا دانشجویان مقاطع مختلف و بهطور ویژه داوطلبان آزمونهای کارشناسی ارشد، اعم از گرایشهای رشته حقوق (از جمله حقوق بشر و حقوق بینالملل عمومی) و گرایشهای مختلف رشته علوم سیاسی (ازجمله روابط بینالملل، مطالعات منطقهای، دیپلماسی و سازمانهای بینالمللی، دیپلماسی کنترل تسلیحات و ...) و همچنین سایر علاقمندان بتوانند به دور از پراکندگی مطالب و حجم بالای آنها، به نکات برجسته درس حقوق سازمانهای بینالمللی در یک کتاب منظم و مدون، دسترسی داشته باشند.