دو اثر جاودانه شیخ انصاری یعنی;کتاب «مکاسب» در فقه و کتاب «رسائل» وی در علم اصول از سال 1275 هجری در حوزه­های علمیه تهران و نجف به عنوان کتاب درسی تدریس شده و ده‌ها شرح بر آنها نوشته شده است، اما چند سالی بیش نیست که این دو کتاب ارزشمند و بی­بدیل ، جزء کتاب‌های دانشگاهی نیز قرار گرفته‌ و در مقاطع تحصیلات تکمیلی -كارشناسي ارشد و دکتری- تدریس می‌شود.

 شیخ مرتضي انصاری در فقه و اصول با صدرالدين محمد شيرازي ملقب به صدرالمتألهین در فلسفه قابل مقایسه است؛ زیرا هر دو بنیانگذار شیوة استدلالی جدیدی در حوزه تخصص خود هستند.

شیوة شیخ انصاری در کتاب فقهی خود بدین‏گونه است که ابتدا مسئله‌ای را طرح وسپس همان را به مسائل ریزتر تقسیم می‏کند و به بیان اقسام هر کدام می‏پردازد؛ بعد از بیان نظرات و دیدگاه‌های مختلف، دلايل هريک را به تفصیل بیان می‏کند و آنچنان استدلال‌ها را محکم بیان می‏کند که خواننده گمان می‏کند این نظر، مورد تأیید اوست. وی سپس همان نظر را با دلائل محکم‌تری ردّ می‏کند و نظر جدیدی عرضه می‏کند و آن را با همان شیوه، بالا مي‌برد و سپس با نقد آن را پایین می‏آورد.

از آنجایی که سیستم آموزش دانشگاهی با محدودیت­هایی مواجه است و مباحث علمی در مکاسب، به‌طور مفصل و مبسوط دنبال شده­اند، تدریس همۀ مطالب با توجه به سنگینی مباحث و وجود شقوق و تقسیم‌بندی‌های زیاد و استدلال­های متعدد، برای ترم­های دانشگاهی وخوانندگان جوان مناسب نیست؛ از اين‌رو، لازم است تا ـ با همۀ ارزش علمی ـمورد بازبینی قرار گرفته، ازقالب یک کتاب حوزوی به کتابی اکادمیک و قابل تدریس در دانشگاه تبدیل شود.

کتاب حاضر در صدد نیل به این هدف  است و در جهت تحقق هدف نامبرده و به منظور آسان‌سازی تدریس مباحث فقهی-حقوقی مكاسب ،بخشهایی راکه جنبۀ اساسی­ترو مبنایی داشته، انتخاب و تلخیص کرده ازذکر مباحث فرعی و حاشیه ای پرهیز کرده است.

 استفاده از ادبیات به روز و روان ، ارایه مطالب به گونه ای که برای دانشجویان جذاب و قابل فهم باشد ،رعایت اختصار در نقل مطالب و احتراز از کر و فر های بیش از اندازه وهماهنگ کردن حجم مباحث با  بازة زمانی ترم های آموزشی، را میتوان از ویژگیهای کتاب حاضربرای دستیابی به اهداف مورد نظر نگارنده دانست .

مولف در عین حال از جنبه های تحلیلی و اجتهادی غافل نبوده وسعی کرده  تاخوانندگان با شیوة استدلال و تحلیلهای دقیق شیخ و سایر صاحب‌نظران فقه و حقوق نیزآشنا شوند.

بطور کلی مولف دو هدف رادنبال می کند: یکی آشنایی خوانندگان با مباحث فقهی و حقوقی مرتبط با عقود و معاملات بویژه بیع و دیگر شیوۀ استدلال و استنباط فقهی و حقوقی، که شیخ انصاری در این زمینه به حق، صاحب سبک جدید و بدیعی است که نه در میان علماي گذشته و نه علماي پس‌از او سابقه داشته و لازم است تا مخاطبین با این سبک آشنا شده و از رهگذر آن خود بتواننددر زمینه استنباط و اجتهاد، قدرت و مهارت پیدا کنند. بر این اساس، استدلال­های شیخ و سایر محققین ـ تا جایی که به اطالۀ بیش از حد منجر نشود ـ حفظ شده‌است.

لازم به ذکر است که در انتهای هر قسمت ،متن اصلی مکاسب نیز آمده است تا در صورت نیاز بتوان به آن رجوع کرد ،همچنین در صورت صلاحدید اساتید محترم مورد قراءت قرار گیرد.

جهت آشنایی با ساختارکتاب مکاسب شیخ انصاری (ره) لازم به ذکر است که این کتاب در سه بخش تنظیم شده است:

1- مکاسب محرمه: در این بخش شیخ انصاری به توضیح انواع و اقسام تجارت‌های غیرقانونی و غیرشرعی می‌پردازد که به تناسب، کارهای غیر مشروع دیگری را که الزاماً تجارت هم نیستند بیان می­کند. امروزه بدلیل تحولاتی که درگذر زمان در مصادیق و موارد این بخش حاصل شده  ارایه وتدریس آن نیازمند بازنگری اساسی است و به همین دلیل تدریس نمی شود.

2- کتاب بیع: در اين بخش به مباحث اساسی و بنیادین مربوط به تمام عقود وقراردادها می‌پردازد؛ مانند: شرایط عقد، شرایط متعاقدین و شرایط عوضین؛ سپس مباحث مفصلی دربارة معاطات و بیع فضولی را مطرح می­کند و به تناسب از برخی قواعد فقهی مرتبط نیز نام برده و توضیح می­دهد.

3- خیارات: در اين بخش به بررسی انواع خیارات می­پردازد و در انتهاي کتاب، قاعدة شرط را به شکل مفصل و مسبوط توضیح می‌دهد.

کتاب حاضر-فقه مدنی 1- براساس محتوي و تنظيم مطالب کتاب شیخ انصاری در بخش دوم تنظیم شده یعنی متکفل بیان قواعد بنیادین مربوط به بیع و معاطات است.نگارنده بعد از توضیح مطالب به زبان فارسی و سپس ارایه متن اصلی کتاب ، مباحث رابا نظرات قانونگذارو شرح وتحلیل های حقوقدانان نیز تطبیق داده است.