مقدمه 9

فصل اول: كليات و مفاهيم مرتبط 11
مبحث اول: اسناد تجاري و جايگاه آن در نظام حقوقي 13
گفتار اول: مفهوم اسناد تجاري و اقسام آن 13
بند اول: تعريف سند 13
الف. معناي لغوي 13
ب. معناي اصطلاحي 14
۱. مفهوم سند از منظر فقهي 15
۲. مفهوم سند از منظر حقوقي 16
بند دوم: اقسام سند 19
الف. سند رسمي 19
۱. تنظيم به وسيله مأمور رسمي 20
۲. صلاحيت مأمور رسمي‌در تنظيم سند 21
۳. رعايت مقررات قانوني در تنظيم سند 21
۳-۱. تشريفاتي كه عدم رعايت آن سند را از رسميت نمي‌اندازد 22
۳-۲. تشريفاتي كه عدم رعايت آن سند را از رسميت مي‌اندازد 22
ب. سند عادي 24
بند سوم: تعريف سند تجاري 25
بند چهارم: اسناد تجاري در معناي خاص (برات، سفته، چك) 27
گفتار دوم: جايگاه اسناد تجاري در نظام حقوقي 28
بند اول: اسناد تجاري در قانون تجارت 28
بند دوم: اسناد تجاري در قوانين و اسناد بين المللي 31
مبحث دوم: اوصاف و امتيازات اسناد تجاري 33
گفتار اول: اوصاف اسناد تجاري 33
بند اول: وصف تجريدي 33
الف. وصف تجريدي اسناد تجاري در قانون 34
ب. استثنائات قانوني وصف تجريدي اسناد تجاري 35
1. ايراد مربوط به شرايط شكلي سند 39
2. ايراد مربوط به عدم اهليت و فقدان شرايط اساسي صحت معاملات 39
3. ايراد مربوط به تهاتر دين ناشي از سند 39
4. ايراد مربوط به سوء‌نيت دارنده 40
بند دوم: وصف تنجيزي 41
بند سوم: وصف جايگزيني 43
گفتار دوم: امتيازات اسناد تجاري 46
بند اول: مسؤوليت تضامني امضاءكنندگان 47
الف. مفهوم و ماهيت تضامن 47
ب. آثار تضامن در اسناد تجاري 48
1. حق مراجعه براي وصول طلب 49
2. حق اقامه دعواي طلبكار به طرفيت هريك از مسؤولين 49
3. عدم تحميل اثر ورشكستگي هريك از امضاء‌كنندگان بر ديگر مسؤولين 50
4. از بين نرفتن وثايق و تضمينات 51
5. عدم سقوط تعهد مضمون‌عنه با اسقاط تعهد ضامن 51
6. بري شدن ساير امضاء‌كنندگان با پرداخت دين از سوي هريك از ضامنين 51
بند دوم: قابليت نقل و انتقال سريع و آسان 52
الف. انتقال سند در وجه حامل 53
ب. انتقال سند در وجه شخص معين يا به حواله‌كرد 54
بند سوم: امكان تأمين خواسته بدون نياز به توديع خسارت احتمالي 55



فصل دوم: قواعد عمومي‌ وفاي به عهد 57
مبحث اول: شرايط طرفين و موضوع تأديه 60
گفتار اول: شرايط طرفين ايفاء دين 60
بند اول: اهليت ايفاءكننده 60
بند دوم: مالك مال يا مأذون از مالك بودن 62
بند سوم: شرايط ايفاءشونده دين 63
گفتار دوم: شرايط موضوع تأديه 65
بند اول: منطبق بودن موضوع دين با موضوع تأديه 65
بند دوم: آزاد بودن موضوع تأديه 66
گفتار سوم: زمان، مكان و هزينه ايفاء دين 67
بند اول: زمان تأديه 67
بند دوم: مكان تأديه 68
بند سوم: هزينه ايفاي دين 68
مبحث دوم: شرايط پرداخت 70
گفتار اول: پرداخت از سوي غيرمديون 70
بند اول: پرداخت كننده مأذون 70
بند دوم: پرداخت كننده غيرمأذون 72
بند سوم: تعارض ماده 267 و 720 قانون مدني 75
گفتار دوم: شرايط تجزيه و تقسيط دين 77
بند اول: پرداخت جزئي دين 77
بند دوم: قرار اقساط 78

فصل سوم: قواعد تأديه در اسناد تجاري 79
مبحث اول: احكام و شرايط پرداخت برات، سفته و چك 81
گفتار اول: زمان پرداخت 81
بند اول: به رؤيت 82
بند دوم: به وعده از رؤيت و به وعده از تاريخ صدور 82
بند چهارم: سررسيد معين 83
گفتار دوم: تكاليف قانوني دارنده سند تجاري 84
بند اول: مطالبه سند 84
بند دوم: واخواست عدم تأديه 85
الف. واخواست نكول 86
ب. واخواست عدم تأديه 87
بند سوم: اقامه دعوي در مهلت قانوني 90
الف. اسقاط حق دارنده برات در مراجعه به مسؤولان 91
ب. رژيم خاص مرور زمان برات 92
گفتار سوم: پرداخت شخص ثالث 93
گفتار چهارم: شرايط پرداخت 94
بند اول: پرداخت در سررسيد (منع پرداخت قبل از سررسيد) 94
بند دوم: پرداخت جزئي 95
بند سوم: تمديد مهلت پرداخت 96
بند چهارم: نوع پول 97
مبحث دوم: وجوه افتراق ايفاء دين در قانون مدني و اسناد تجاري 98
گفتار اول: تجزيه كردن دين 98
گفتار دوم: قرار اقساط 100
گفتار سوم: موعد پرداخت 101
گفتار چهارم: مسؤوليت 102

نتيجه گيري 105
منابع 107