الزامات حقوقی بین المللی بهره برداری از منابع آبی مشترک با نگاه ویژه به مسائل ایران
۲۲۰ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۱9786224390629 - 1404 - ۳۱۰۰۰۰۰ريال -
فهرست مطالب
مقدمه 11
فصل اول: مبانی نظری و کلیات پژوهش 23
گفتار نخست: مفاهیم مرتبط با منابع آب شیرین 23
مبحث نخست:آبخوان‌ها 23
مبحث دوم: آبراهه‌ها ازجمله رودخانه‌ها و آبگذرها 26
گفتار دوم: چرایی قاعده‌گذاری در ارتباط با منابع آبی مشترک 32
گفتار سوم: ارتباط بهره‌برداری از آب‌های مشترک توسط کشورها با حقوق حاکمیتی و حقوق بشر 34
مبحث نخست: اعمال حقوق حاکمیتی توسط کشورها در بهره‌برداری از آب‌های مشترک 34
مبحث دوم: بهره‌برداری از آب‌های مشترک و ارتباط آن با حقوق بشر 39
فصل دوم: تحلیل نظام حقوقی حاکم بر آب‌های مشترک در رویه مراجع قضایی و داوری بین‌المللی 43
گفتار نخست: پیشینه قاعده‌گذاري درخصوص تخصيص آب‌هاي مشترک 43
گفتار دوم: عرف‌ها 48
مبحث نخست: اصل لاضرر 48
مبحث دوم: اصل استفاده معقول و منصفانه 49
مبحث سوم: اصل ارزیابی زیست‌محیطی 51
گفتار سوم: اسناد 52
مبحث نخست: کنوانسیون استفاده‌های غیرکشتیرانی از آبراهه‌های بین‌المللی سازمان ملل متحد (کنوانسیون نیویورک) مصوب 1997 و تطبيق آن با کنوانسیون حفاظت و بهره‌برداری از آبراهه‌های مرزی و دریاچه‌های بین‌المللی مصوب سال 1992 52
مبحث دوم: قواعد برلین مصوب سال 2004 55
گفتار چهارم: رویه‌های قضایی و غیرقضایی بین‌المللی 59
مبحث نخست: رویه‌های قضایی بین‌المللی 59
بند نخست: قضیه صلاحیت سرزمینی کمیسیون رودخانه اُدر در سال 1929 نزد دیوان دائمی دادگستری بین‌المللی 59
بند دوم: اختلاف میان بریتانیا و بلژیک در سال 1934 نزد دیوان دائمی دادگستری بین‌المللی در قضیه اسکار چین 61
بند سوم: اختلاف میان مجارستان و چکسلواکی در قضیه گابچیگوناگیماروس در سال 1997 نزد دیوان بین‌المللی دادگستری 63
بند چهارم: اختلاف میان شیلی و بولیوی درخصوص منابع آبی سیلولی در سال 2022 نزد دیوان بین‌المللی دادگستری 64
بند پنجم: اختلاف میان آرژانتین و اروگوئه در سال 2010 درخصوص کارخانه تولید خمیرکاغذ مجاور رودخانه اروگوئه نزد دیوان بین‌المللی دادگستری 67
بند ششم: پرونده مربوط به جزیره کسیکیلی/سدودو میان بوتسوانا علیه نامیبیا در سال 1999 نزد دیوان بین‌المللی دادگستری 70
بند هفتم: نظریه مشورتی دیوان دائمی دادگستری بین‌المللی درخصوص صلاحیت کمیسیون اروپایی دانوب میان گالاتز و بریلا 72
بند هشتم: اختلاف میان کاستاریکا و نیکاراگوئه در قضیه ساخت دیوار در کاستاریکا در امتداد رودخانه سان‌خوان در سال 2011 نزد دیوان بین‌المللی دادگستری 74
مبحث دوم: رویه‌های غیرقضایی بین‌المللی 77
بند نخست: اختلاف میان فرانسه و اسپانیا در سال 1957 بر سر بهره‌برداری از دریاچه لانوکس نزد داوری بین‌المللی 77
بند دوم: اختلاف میان پاکستان و هندوستان در سال 2013 درخصوص گیشنگانگا در ارتباط با آب‌های ایندوس نزد داوری بین‌المللی 79
بند سوم: اختلاف میان کانادا و ایالات متحده آمریکا درخصوص سد گات در سال 1968 نزد دیوان داوری 81
بند چهارم: رویکرد سازمان بهداشت جهانی به‌عنوان یک سازمان تصمیم‌گیرنده در سازمان ملل درخصوص بهره‌برداری از آب‌های مشترک 83
گفتار پنجم: الزامات 84
فصل سوم: نظام‌های حقوقی منطقه‌ای 87
گفتار نخست: اتحادیه اروپا 87
مبحث نخست: اسناد حقوقی اتحادیه اروپا در خصوص آب‌های مشترک 90
بند نخست: کنوانسیون‌های جهانشمول 92
بند دوم: اسناد حقوقی حاکم بر حوضه‌های آبریز منطقه‌ای 95
بند سوم: موافقتنامه‌های حقوقی میان کشورهای اروپایی 106
مبحث دوم: رویه عملي اتحادیه اروپا در خصوص بهره‌برداری از آب‌های مشترک 110
بند نخست: قضیه کمیسیون اروپایی علیه آلمان 110
بند دوم: قضیه سازمان چتر حمایت از طبیعت و محیط زیست آلمان علیه جمهوری فدرال آلمان 111
مبحث سوم: الزامات حقوقی 114
گفتار دوم: آفریقا 115
مبحث نخست: اسناد حقوقی آفریقا در خصوص آب‌های مشترک 115
بند نخست: کنواسیون‌های جهانشمول 116
بند دوم: اسناد حقوقی حاکم بر حوضه‌های آبریز منطقه‌ای 116
بند سوم: موافقتنامه‌های حقوقی میان کشورها 120
مبحث دوم: رویه عملي آفریقا درخصوص بهره‌برداري از آب‌هاي مشترک 125
بند نخست: پرونده مربوط به ایجاد سیستم مدیریت آبی بر رودخانه اورنج میان کشورهای آفریقای جنوبی، نامیبیا، بوتسوانا و لسوتو 125
بند دوم: پرونده مازیبوکو و دیگران علیه شهر ژوهانسبورگ و دیگران 126
مبحث سوم: الزامات حقوقی 127
گفتار سوم: آسیا 128
مبحث نخست: اسناد حقوقی آسیا در خصوص آب‌های مشترک 129
بند نخست: کنوانسيون‌هاي جهانشمول 129
بند دوم: اسناد حقوقی حاکم بر حوضه‌های آبریز منطقه‌اي 129
بند سوم: موافقتنامه‌های دو یا چندجانبه میان کشورها 131
مبحث دوم: رویه عملي آسیا درخصوص بهره‌برداري از آب‌هاي مشترک 138
بند نخست: اقدامات عملیاتی قابل اتخاذ برای مدیریت منابع آبی فرامرزی در آسیای شرقی 138
بند دوم: همکاری کشورهای منطقه آسیای مرکزی در قالب سازمان همکاری شانگهای 139
بند سوم: رویه حاکم برای تخصیص آب رودخانه‌های سامور و چو-تالاس 140
بند چهارم: رویه حاکم در میان کشورهای واقع در آسیای جنوبی درخصوص تخصیص منابع آبی مشترک در حوضه آبخیز گنگ-براهماپوترا-مغنا 141
مبحث سوم: الزامات حقوقي 141
گفتار چهارم: آمریکا 142
مبحث نخست: اسناد حقوقی آمریکا در خصوص آب‌های مشترک 143
بند نخست: کنوانسیون‌های جهانشمول 143
بند دوم: اسناد حقوقی حاکم بر حوزه های آبریز منطقه‌اي 143
بند سوم: موافقتنامه‌های دو یا چندجانبه میان کشوررها 145
مبحث دوم: رویه عملي آمریکا درخصوص بهره‌برداري از آب‌هاي مشترک 146
بند نخست: اختلاف میان مکزیک و ایالات متحده آمریکا درخصوص تخصیص آب رودخانه ریوگراند 147
بند دوم: اختلاف میان شیلی و بوليوي در سال 1962 نزد کميسيون مشترک منطقه‌اي 148
مبحث سوم: الزامات حقوقی 149
فصل چهارم: بررسی مناسبات میان ایران با کشورهای همسایه 153
گفتار نخست: منابع آبی مشترک میان ایران و عراق 155
مبحث نخست: پیشینه اختلاف میان ایران و عراق درخصوص بهره‌برداري از منابع آبی مشترک 155
مبحث دوم: قواعد بین‌المللی حاکم بر روابط میان ایران و عراق در حوزه منابع آبی مشترک 157
مبحث سوم: رویه عملی حاکم بر روابط میان ایران و عراق در حوزه نحوه تخصیص منابع آبی مشترک 160
گفتار دوم: منابع آبی مشترک میان ایران و ترکیه 161
مبحث نخست: پیشینه اختلاف میان ایران و ترکیه درخصوص منابع آبی مشترک 162
مبحث دوم: قواعد بین‌المللی حاکم بر روابط میان ایران و ترکیه در حوزه منابع آبی مشترک 163
مبحث سوم: رویه عملی حاکم بر روابط میان ایران و ترکیه در حوزه نحوه تخصیص منابع آبی مشترک 163
گفتار سوم: منابع آبی مشترک میان ایران و ترکمنستان 167
مبحث نخست: پیشینه اختلاف میان ایران و ترکمنستان درخصوص منابع آبی مشترک 167
مبحث دوم: قواعد بین‌المللی حاکم بر روابط میان ایران و ترکمنستان در حوزه بهره‌برداري از منابع آبی مشترک 169
مبحث سوم: رویه عملی حاکم بر روابط میان ایران و ترکمنستان در حوزه نحوه تخصیص منابع آبی مشترک 170
گفتار چهارم: منابع آبی مشترک میان ایران و افغانستان 171
مبحث نخست: پیشینه اختلاف میان ایران و افغانستان درخصوص منابع آبی مشترک 171
مبحث دوم: قواعد بین‌المللی حاکم بر روابط میان ایران و افغانستان در حوزه منابع آبی مشترک 173
مبحث سوم: رویه عملی حاکم بر روابط میان ایران و افغانستان در حوزه نحوه تخصیص منابع آبی مشترک 176
نتیجه‌گیری 183
فهرست منابع و مآخذ 195
پیوست ها 215
خرید این کتاب