مقدمه 13
ترمينولوژي 17

بخش اول: توسعه و تكامل حقوق حاكم بر سفره هاي آبي زيرزميني در حقوق داخلي و حقوق بين الملل پيش از تصويب طرح كميسيون حقوق بين الملل 2008 23
درآمد 25
فصل اول: وضعيت حقوقي سفره هاي آبي زيرزميني در حقوق داخلي 26
مبحث اول: وضعيت حقوقي سفره هاي آبي زيرزميني در حقوق داخلي ايران 26
گفتار اول: سير تاريخي‌ قوانين ‌و مقررات منابع‌ آبهاي زيرزميني 27
بند اول: قوانين و مقررات مرتبط با منابع آب زيرزميني 27
بند دوم: آئين نامه هاي اجرايي و تصويب نامه هاي قوانين مرتبط با منابع آبي 28
گفتار دوم: رويكردهاي مختلف حقوق داخلي به مالكيت و بهره برداري و حفاظت از منابع آبي 30
بند اول: رويكرد نظام خصوصي مالكيت و بهره برداري از آبها درچارچوب قانون مدني 32
الف: مسايل مربوط به تفكيك آبها و تقسيم بندي آنها 32
ب: مسايل مربوط به مالكيت منابع آبي 32
ج: مسايل مربوط به حريم منابع آبي در قانون مدني 34
بند دوم: رويكرد نظام نظارت عمومي‌بر مالكيت و بهره برداري از آبها درچارچوب قوانين اختصاصي 35
بند سوم: رويكرد نظام دخالت، حاكميت، مالكيت و بهره برداري از آبها درچارچوب قانون اساسي 36
بند چهارم: رويكرد نظام تفكيك مباحث مالكيت و بهره برداري از آبها درچارچوب قوانين توسعه 37
بند پنجم: قوانين حمايتي و حفاظتي از منابع آبي 40
الف: قوانين عمومي‌آب 41
ب: قوانين حفاظت از آب 42
مبحث دوم: وضعيت حقوقي سفره هاي آبي زيرزميني در حقوق هندوستان 44
گفتار اول: نظام حقوقي حاكم بر آبهاي زيرزميني در هندوستان 44
گفتار دوم: لايحه مدل به منظور قاعده مند سازي و كنترل توسعه و مديريت آبهاي زيرزميني، 2005 46
گفتار سوم: مسأله رويكرد قانونمند و كنترل دولتي 48
گفتار چهارم: توصيه ها 49
مبحث سوم: وضعيت حقوقي سفره هاي آبي زيرزميني در حقوق ايالات متحده امريكا 50
مبحث چهارم: وضعيت حقوقي سفرههاي آبي زيرزميني در حقوق مصر 54
گفتار اول: مديريت منابع آبي در مصر 55
گفتار دوم: قوانين حقوقي منابع آب در مصر 55
گفتار سوم: برنامه ريزي ملي آب مصر 56
گفتار چهارم: همكاريهاي خارجي 58

فصل دوم: وضعيت حقوقي سفره هاي آبي زيرزميني در حقوق بين الملل 59
مبحث اول: مصوبات سازمان ملل متحد و ساير نهادهاي بين المللي 60
گفتار اول: اعلاميه هزاره 61
گفتار دوم: اعلاميه ريو 1992 62
گفتار سوم: طرح مسئوليت بين المللي دولت-كميسيون حقوق بين المل2001 65
گفتار چهارم: اقدامات يونسكو 68
الف)برنامه بين المللي آبشناسي يونسكو 68
ب) پروژه مديريت منابع سفره هاي آبي مشترك يونسكو 69
ج) پروژه مديريت منابع سفره هاي آبي مشترك در قاره امريكا 70
د) پروژه مديريت منابع سفره هاي آبي مشترك در قاره افريقا 71
ه) پروژه مديريت منابع آبي سفره هاي آبي مشترك در جنوب شرق قاره اروپا 72
و) پروژه مديريت منابع آبي سفره هاي آبي مشترك در آسياي مركزي و شرقي 73
گفتار پنجم: اقدامات انجمن حقوق بين الملل 74
الف) قواعد هلسينكي 1966 74
ب) قواعد برلين 2004 76
مبحث دوم: معاهدات بينالمللي و موافقت نامه هاي منطقه اي 79
گفتار اول: كنوانسيون 1997 سازمان ملل متحد راجع به استفاده هاي غير از دريانوردي از آبراه هاي بين المللي 79
گفتار دوم: كنوانسيون هلسينكي براي حفاظت و استفاده از منابع آبي و درياچه هاي بين المللي 80
گفتار سوم: پروتكل منابع آبي انجمن توسعه افريقاي جنوبي 83
گفتار چهارم: موافقتنامه لاپاز، مكزيك-ايالات متحده براي همكاري در مورد حفاظت و احياي محيط زيست در نواحي مرزي 83
گفتار پنجم: توافقنامه فرانسه و سوئيس 1978 85
گفتارششم: موافقتنامه2010 سفره هاي آبي گواراني 87
مبحث سوم: عرف بين المللي 90
گفتار اول: بهره برداري منصفانه و معقول 93
گفتار دوم: تعهد به عدم وارد آوردن خسارت و آسيب جدي 94
گفتار سوم: احترام به حاكميت ها و تماميت ارضي 95
گفتار چهارم: تعهد به همكاري متقابل 96
مبحث چهارم: رويه قضايي 96
گفتار اول: قضيه كشتيراني در رودخانه اُدر ديوان دائمي دادگستري بين المللي 1929 97
گفتار دوم: قضيه اسلواكي-مجارستان در خصوص سدگابچيكو- ناگيماروس 102
گفتار سوم: قضيه سمپاشي هوايي (اكوادور عليه كلمبيا) 106
گفتار چهارم: قضيه تريل اسملتر 108
مبحث پنجم: اصول كلي حقوقي 109
گفتار اول: اصل حاكميت نسبي و مطلق در بهرهبرداري از منابع مشترك بين المللي 109
گفتار دوم: انصاف اجتماعي و سياسي 111
گفتار سوم: توازن اصل بهره برداري منصفانه و معقول و اصل عدم وارد كردن آسيب جدي (قاعده لاضرر) 111
نتيجه گيري بخش اول 114

بخش دوم: تحولات نظام حقوقي بهره برداري آز آبهاي زير زميني مشترك در پرتو طرح كميسيون حقوق بين الملل 2008 115
در آمد 117
فصل اول: اصول مندرج در طرح كميسيون حقوق بين الملل 2008 119
مبحث اول: حق حاكميت نسبت به سفره و نحوه اعمال آن 119
گفتار اول: بهرهبرداري معقول و منصفانه، مصرف يكسان و بهينه 126
گفتار دوم: عناصر نمايانگر بهره برداري معقول و منصفانه و استفاده بهينه 131
مبحث دوم: مسئوليت جلوگيري از آسيب جدي 133
مبحث سوم: تعهد به همكاري و تبادل منظم داده ها و اطلاعات 142
گفتار اول: تعهد كلي به همكاري 142
گفتار دوم: تبادل منظم اطلاعات و داده ها 144
مبحث چهارم: حق حفاظت از اطلاعات حياتي مرتبط با امنيت ملي 149
مبحث پنجم: تعهد به كمك فني به كشورهاي در حال توسعه 150
مبحث ششم: مكانيسم مديريتي مشترك 153
مبحث هفتم: حفاظت در خلال مخاصمات مسلحانه 154
مبحث هشتم: سازوكارهاي منطقه اي و متقابل 155
مبحث نهم: اصول حفاظت، نگهداري و مديريت 156
گفتار اول: حفاظت و نگهداري از اكوسيستم ها 157
گفتار دوم: جلوگيري، كاهش و كنترل آلودگي 159
گفتار سوم: تنظيم، بازرسي و كنترل مداوم 161
گفتار چهارم: شناسايي حوزه هاي تغذيه و حوزه هاي تخليه 162
گفتار پنجم: اتخاذ مجموعه اي از تصميمات و اقدامات برنامه ريزي شده 167
گفتار ششم: ارائه مشاوره و توسعه تسهيلات 172
فصل دوم: مكانيسم هاي حل و فصل اختلافات و تحولات مربوط به مسئووليت ها و صلح و امنيت بين المللي 175
درآمد 175
مبحث اول: اختلافات بين المللي، اصول حاكم و شيوه هاي كلي حل و فصل مسالمت آميز آنها 176
گفتار اول: ماهيت اختلافات بين المللي و اختلافات راجع به سفره هاي آبي مشترك 176
گفتار دوم: اختلافات ناشي از حقوق بهره برداري و مكانيزم هاي حل و فصل اختلافات 178
بند اول: اصل حق حاكميت مطلق سرزميني 179
بند دوم: اصل تماميت ارضي 180
بند سوم: اصل تعهد به عدم وارد آوردن آسيب جدي 180
بند چهارم: اصل بهرهبرداري معقول و منصفانه 181
بند پنجم: اصل تجميع منافع 182
بند ششم: اصل اطلاع رساني قبلي و مذاكره با حسن نيت 183
گفتار سوم : چهارچوب قانوني و حل و فصل اختلافات در سيستم شبكه گواراني 184
بند اول: موافقتنامه سفره آبي گواراني و حقوق بين الملل حاكم بر سفره هاي آبي فرامرزي 185
بند دوم: ارتباط پيش نويس كميسيون حقوق بين الملل با موافقتنامه سفره آبي گواراني 186
گفتار چهارم: هيأت هاي مشترك و نظارت بر تقسيم 189
گفتار پنجم: مكانيسم هاي حل و فصل اختلاف كنوانسيون 1997 بهره برداري غيركشتيراني 191
مبحث دوم: مسئووليت بين المللي دولت ها در ارتباط با سفره هاي آبي زيرزميني مشترك ميان دولت ها 193
گفتار اول: مفهوم مسئوليت بين المللي 193
گفتار دوم: اثبات ضرر و جبران آن و قاعده لاضرر 194
بند اول: داوري قضيه تريل اسملتر 195
بند دوم: بيانيه استكهلم (1972) 196
بند سوم: بيانيه ريو (1992) 197
بند چهارم: اعمال پذيري قاعده لاضرر در خصوص مسئووليت هاي ناشي از بهره برداري 197
گفتار سوم: جبران خسارت 199
گفتار چهارم : پيشگيري از خسارات 201
مبحث سوم: ارتباط سفره هاي آبي زيرزميني مشترك با مفهوم صلح و امنيت منطقه اي و بين المللي 207
نتيجه گيري بخش دوم 211

نتيجه گيري نهايي و پيشنهادات 212
ضمائم 220
ضميمه يك: پيشنويس كميسيون حقوق بين الملل درخصوص حقوق بين الملل حاكم بر سفره هاي آبي زيرزميني مشترك ميان دولت ها 222
ضميمه دو:كنوانسيون بهره برداري هاي غيركشتيراني از آبراه هاي بين المللي 231
ضميمه سه: نقشه ها و تصاوير 249

فرهنگ واژگان 252
فهرست منابع 254