حقوق مالیه به عنوان یکی از شاخه‌های حقوق عمومی به بررسی قواعد ناظر بر نظام مالی بخش عمومی می‌پردازد؛ هسته اصلی بررسی‌های این دانش، بر مباحث مربوط به «بودجه» متمرکز است. حقوق مالیه، تهیه و تنظیم بودجه در دستگاه‌های اجرایی پس از صدور بخشنامه بودجه و سپس تلفیق پیشنهادات واصله از دستگاه‌ها در سازمان برنامه و بودجه و در نهایت بررسی و تصویب آن در دولت از یک سو و تصویب آن توسط مجلس شورای اسلامی از سوی دیگر را مورد بررسی قرار می‌دهد. هم چنین مرحله مهم اجرای بودجه توسط دستگاه‌های اجرایی و نظارت بر حسن اجرای این سند مالی توسط دیوان محاسبات از موضوعات مورد بررسی در دانش حقوق مالیه است.

گرچه هر یک از مراحل مربوط به بودجه دارای اهمیت است لیکن نظارت بر اجرای بودجه اهمیت دو چندان دارد چرا که؛ نظارت مذکور توسط سازمانی صورت می‌پذیرد که مستقیم یا غیر مستقیم منتخب نمایندگان مردم (مجلس شورای اسلامی) می‌باشند که این امر وجهه ملی و مردمی مقوله نظارت بر بودجه را نشان می‌دهد. هم چنین دیوان محاسبات به عنوان ارگان کنترل کننده مربوط به قوه مقننه (مجلس شورای اسلامی) بر خلاف بسیاری از دستگاه‌های نظارتی، مکلف است گزارش رسیدگی و حسابرسی واحدهای استفاده کننده از بودجه را تهیه و تحت عنوان گزارش تفریغ بودجه تقدیم مجلس شورای اسلامی نماید. اهمیت این گزارش در آن است که طبق اصل (55) قانون اساسی باید در دسترس عموم مردم قرار داده شود. از سوی دیگر، دیوان محاسبات از جمله نهادهای نظارتی منحصر به فردی است که به لحاظ دارا بودن وجه «دیوانی» از یک سو که به آن کارکرد قضاوتی می‌دهد و دارا بودن ارکان دادسرا، هیأت‌های مستشاری و محکمه تجدیدنظر از سوی دیگر که با رعایت استقلال نسبی ارکان فوق از یکدیگر و نیز از سایر واحدهای حاکمیت، اقدام می‌نمایند، به عملکرد دستگاه‌های تحت حسابرسی، رسیدگی و حسابرسی نموده و تمام فرآیندهای دوگانه حسابرسی (عملیات کنترل، بررسی و حسابرسی) و رسیدگی (عملیات واحدهای رسیدگی کننده به تخلفات بودجه ای) در درون این سازمان شروع می‌یابد و خاتمه پیدا می‌کند؛ به عبارت دیگر، اقدامات حسابرسی و شبه قضایی آن تحت کنترل واحدهای برون سازمانی قرار نمی گیرد.

در این اثر برای نخستین بار، ساختار و تشکیلات، ابزارها، اهداف و مأموریت‌های مختلف دیوان محاسبات مورد بررسی دقیق قرار گرفته است . از آنجا که تاکنون پژوهش مستقل علمی راجع به این سازمان جز تألیف تعدادی پایان نامه کارشناسی ارشد انجام نگرفته است لذا بخش قابل توجهی از مطالب و یافته‌های این کتاب حاصل تجارب نویسنده طی دو دهه فعالیت در سطوح مختلف در دیوان محاسبات بوده که برای اولین بار ارایه می‌گردد. بررسی تفصیلی و دقیق صلاحیت‌های اصلی و فرعی دیوان محاسبات و ذکر مبانی و مستندات قانونی و رویّه‌های عملی این دیوان در فرآیند حسابرسی و رسیدگی به انواع تخلفات و جرایم مالی در این کتاب می‌تواند راهنمای مناسبی برای پژوهش گران، دانشجویان، مسئولین دستگاه‌های اجرایی، وکلاء و مشاورین حقوقی باشد.