مقدمه 15

فصل اول: تحليل مفاهيم و ارتباط سرمايه گذاري خارجي و محيط زيست 21
گفتار اول: تعاريف و تاريخچه 22
مبحث اول: سرمايه‌گذاري بين‌المللي و محيط زيست 22
الف: تعاريف 24
بند اول: سرمايه‌گذار 24
بند دوم: كشور سرمايه فرست و كشور سرمايه پذير 25
بند سوم: سرمايه‌گذاري مستقيم 25
بند چهارم: سرمايه‌گذاري غيرمستقيم 27
بند پنجم: شركت‌هاي فراملي 28
بند ششم: تاريخچه سرمايه‌گذاري بين‌المللي 29
ب: محيط زيست 30
بند اول: تعريف محيط زيست 31
بند دوم: منابع بين‌المللي حقوق محيط زيست 31
1-منابع بين‌المللي الزام آورحقوق محيط زيست 32
2- منابع غيرالزام‌آور حقوق محيط زيست 33
3- منابع جديد 34
بند سوم: اصول حفاظت از محيط زيست 34
1 – اصل حاكميت بر منابع طبيعي 35
2- اصل تعهد به همكاري، اطلاع رساني و كمك در مواقع اضطراري زيست محيطي 36
3- اصل پرداخت توسط آلوده‌ساز 37
4- اصل پيشگيري 38
5- اصل احتياط 38
6- اصل مسئوليت مشترك اما متفاوت 39
مبحث دوم: محيط زيست در عصر جهاني شدن 40
گفتار دوم: ارتباط سرمايه گذاري خارجي و محيط زيست 43
مبحث اول: همگرايي حقوق بين‌الملل محيط زيست و سرمايه گذاري 43
الف: نفوذ محيط زيست در معاهدات سرمايه گذاري 46
ب: نفوذ محيط زيست در دعاوي سرمايه گذاري 51
ج: سرمايه گذاري خارجي و توسعه پايدار 56
بند اول: تعريف توسعه پايدار 58
1- انصاف 61
2- پايداري محيط زيست 62
3- حق بر محيط زيست سالم 63
بند دوم: تعادل حقوق و تكاليف در قوانين سرمايه گذاري 64
بند سوم: هنجارهاي موجود در خصوص توسعه پايدار 67
مبحث دوم: سياست‌هاي زيست محيطي در جذب سرمايه گذاري خارجي 70
الف: رقابت براي كاهش 72
ب: فرضيه پناهگاه آلودگي 75
بند اول: تعريف فرضيه پناهگاه آلودگي 76
بند دوم: تفاوت در استانداردهاي زيست محيطي و تأثير آن در ايجاد پناهگاه آلودگي 77
1- صنعت چرم سازي 79
2- صنعت كود و نيترات 80
3- صنعت آهن و فولاد 80
بند سوم: كشورهاي در حال توسعه و حجم آلودگي 81
ج: رقابت براي افزايش 82
د: نقش بيمه سرمايه گذاري خارجي 86
ه: رويه عملي دولتها 89
بند اول: آرژانتين 89
بند دوم: ونزوئلا 90
بند سوم: اندونزي 90
بند چهارم: مكزيك 91
بند پنجم: اتحاديه اروپا 92
مبحث سوم: تعارض حقوق بين‌الملل محيط زيست و سرمايه‌گذاري خارجي 93
الف: تعريف تعارض 95
بند اول: تعارض‌ در مشروعيت 96
1-ارتباط بين حقوق بين‌الملل و حقوق داخلي 97
2-تعارض‌هاي بين حقوق داخلي 101
بند دوم: تعارض در تئوري 102
بند سوم: تعارض‌ در رويه معاهدات 104
بند چهارم: قواعد خاص حل تعارض 107
بند پنجم: قواعد عام حل تعارض 111
1- ارتباط بين هنجارهاي مبتني بر منابع مختلف حقوق بين‌الملل 111
2- سلسله مراتب ماهوي ميان هنجارهاي مختلف 112
3- اولويت بر اساس خاص بودن هنجارها 114
4-اولويت بر اساس مؤخر بودن هنجارها 116
ب: روش‌هاي تفسير 119
بند اول: حمايت‌هاي متقابل بعنوان يك راهنمايي براي تفسير 119
بند دوم: اعمال ماده 31 كنوانسيون حقوق معاهدات در حل تعارض 121
گفتار سوم: نقش سرمايه گذاري خارجي در ارتقا و حفاظت از محيط زيست 125
مبحث اول: پروژه‌هاي مالي زيست محيطي 125
الف: تسهيلات زيست محيطي جهاني 127
ب: سازكارهاي بازار 129
مبحث دوم: مشاركت بخش عمومي‌و خصوصي 131
مبحث سوم: مشاركت در بخش تغييرات آب و هوايي و حفظ تنوع زيستي 133
الف: سرمايه گذاري در تغييرات آب و هوايي 133
ب: سرمايه گذاري خارجي در فعاليتهاي حفظ تنوع زيستي 141
مبحث چهارم: محيط زيست بعنوان اهداف قراردادهاي دو جانبه و منطقه اي سرمايه گذاري 144
الف: ارتباط با قراردادهاي محيط زيست چند جانبه: 146
ب: ارزيابي آثار محيط زيست 149
بند اول: ارزيابي خطر در موافقت نامه اقدامات بهداشتي و بهداشت گياهي 151
بند دوم: ارزيابي زيست محيطي معاهدات بين‌المللي سرمايه گذاري 152
ج: اولويت محيط زيستي 154

فصل دوم: تاثير سرمايه گذاري خارجي در بخشهاي مختلف محيط زيست 157
گفتار اول: سرمايه گذاري خارجي و اصول و مقررات آبهاي پاك 157
مبحث اول: تاثير تعهدات مربوط به آبهاي پاك بر سرمايه گذاري خارجي 159
مبحث دوم: تاثير ايفاي تعهدات حقوق بشري بر سرمايه گذاري خارجي 162
مبحث سوم: تصميمات نهادهاي قضايي و شبه قضايي 164
الف: تخصيص آب 164
ب: آلودگي و كاهش سفرههاي آبي 166
ج: الزامات آييني 168
د: دسترسي به آبهاي پاك ودر دسترس 172
گفتار دوم: سرمايه‌گذاري خارجي و حفاظت از تنوع فرهنگي و زيستي 173
مبحث اول: حفظ تنوع زيستي و فرهنگي و تخطي از ترتيبات سرمايه گذاري 175
مبحث دوم: تعارض حق بر حفظ تنوع فرهنگي و بيولوژيكي با سرمايه گذاري 178
مبحث سوم: رويه قضايي و شبه قضايي 179
الف: گونهها و نواحي حفاظت شده 179
ب: حفاظت از اقليتها و مردم بومي 183
مبحث چهارم: ارزيابي رويه معاصر 186
گفتار سوم: سرمايهگذاري خارجي و اصول و قواعد بينالمللي مربوط به مواد و فعاليتهاي خطرناك 188
مبحث اول: تصادم اصول و قواعد بين المللي مواد و فعاليتهاي خطرناك با سرمايه گذاري خارجي 191
مبحث دوم: تعهدات حقوق بشري دولتها در حفظ بهداشت و محيط زيست سالم 195
مبحث سوم: نقش رويه قضايي سرمايهگذاري در حفاظت از محيط زيست در مقابل مواد و فعاليتهاي خطرناك 196
الف: مجوزهاي اداري 197
ب: استاندارد ايمني 199
ج: محدوديت انتقال و جابجايي 201
د: حفظ حقوق افراد و اقليتها 203
مبحث چهارم: ارزيابي رويه معاصر 206
گفتار چهارم: سرمايهگذاري و رژيم تغييرات اقليمي 208
مبحث اول: ارتباط تعهدات دولتها در خصوص تغييرات آب و هوايي با سرمايه گذاري 210
مبحث دوم: تاثير مقررات حقوق بشري در خصوص تغييرات آب و هوايي بر سرمايه گذاري خارجي 215
مبحث سوم: تصميمات نهادهاي قضايي و شبه قضايي 216
الف: سازكارهاي كاهش تجارت آلايندهها 217
ب: توسل به ديدگاه حقوق بشري 218
مبحث چهارم: ارزيابي رويه معاصر 220


فصل سوم: تاثير حقوق بين‌الملل محيط زيست بر سرمايه گذاري خارجي: استانداردها و قيود حفاظتي 223
گفتار اول: اقدامات زيست محيطي و شروط سلب مالكيت 225
مبحث اول: ملاحظات كلي پيرامون شروط سلب مالكيت 225
الف: ترمينولوژي 226
ب: سلب مالكيت از ديدگاه حقوق بين‌الملل و معاهدات سرمايهگذاري 228
بنداول: مشروعيت سلب مالكيت از منظر حقوق بين‌الملل عام 229
بند دوم: مشروعيت سلب مالكيت در معاهدات بينالمللي سرمايهگذاري 230
مبحث دوم: سلب مالكيت مستقيم و سلب مالكيت غيرمستقيم در حوزه حقوق بين‌الملل محيط زيست 231
الف: سلب مالكيت زيست محيطي مستقيم 232
ب: سلب مالكيت زيست محيطي غيرمستقيم 234
بند اول: اقدامات زيست محيطي هدفمند بمثابه سلب مالكيت غيرمستقيم 236
بند دوم: اقدامات زيست محيطي هدفمند نه بعنوان سلب مالكيت 238
مبحث سوم: تصويب اصول و قواعد زيست محيطي و سلب مالكيت 240
الف: سلب مالكيت بعنوان يك قاعده يا يك استثناء 241
ب: سلب مالكيت غيرمستقيم در معاهدات سرمايهگذاري 244
مبحث چهارم: غرامت 245
الف: ميزان غرامت در ملي كردن 246
ب: غرامت فوري، مكفي و موثر 247
گفتار دوم: اقدامات زيست محيطي و استانداردهاي عدم تبعيض 248
مبحث اول: عدم تبعيض در حقوق سرمايهگذاري خارجي 250
مبحث دوم: عدم تبعيض در ارتباط با سرمايهگذاري خارجي و محيط زيست 253
الف: عدم تبعيض و توجيه رفتار به نفع متصديان داخلي در حقوق محيط زيست 255
ب: محدوديتهاي الزامات آييني 257
ج: ارزيابي هدف يا قصد تبعيض آميز 259
مبحث سوم: اوضاع و احوال مشابه 261
الف: اوضاع و احوال مشابه در تجارت و سرمايهگذاري 261
ب: اوضاع و احوال مشابه از نقطه نظر محيط زيست 263
ج: توجيه اعمال رفتار متفاوت 269
گفتار سوم: اقدامات زيست محيطي و شرط ثبات 271
مبحث اول: ملاحظات كلي پيرامون شرط ثبات و طبقه بندي اين شروط 273
مبحث دوم: حفظ ثبات و تغيير قواعد زيست محيطي 277
الف: ثبات به معني اخص و اصول و قواعد زيست محيطي 278
ب: شروط تعديل و اصول و قواعد زيست محيطي 281
ج: انتظارات مشروع سرمايه گذار 281
بند اول: لزوم حفاظت از انتظارات مشروع 282
بند دوم: مشروع و معقول بودن انتظارات از نقطه نظر محيط زيست 285
1- شروط ثبات و تغيير در اصول و قواعد عام زيست محيطي 287
2- تغيير در مجوزهاي زيست محيطي 290
3- شرط ثبات و حاكميت چندجانبه بر محيط زيست 292
4- رعايت تشريفات قانوني 293
د: اقدامات زيست محيطي و رفتار منصفانه و عادلانه 295
بند اول: محتواي استاندارد رفتار منصفانه و عادلانه 295
بند دوم: رفتار منصفانه و عادلانه و ايجاد تعادل در حقوق سرمايه گذار وحفاظت از محيط زيست 298
گفتار چهارم: قيود حفاظت از اقدامات زيست محيطي 299
مبحث اول: دكترين اختيارات پليسي 299
الف: توسل به دكترين اختيارات پليسي در توجيه اقدامات زيست محيطي 301
ب: تضمين خاص و اقدامات زيست محيطي 303
مبحث دوم: عذر ضرورت 306
الف: ماهيت و محتواي ضرورت از ديدگاه حقوق بين‌الملل 308
ب: منافع بنيادين و معيار ضرورت در بحران آرژانتين 310
ج: ضرورت زيست محيطي در دعاوي سرمايهگذاري 313
مبحث سوم: استثنائات زيست محيطي گات و گتس 319
الف: ماده 20 گات و ماده 14 گتس 321
ب: استثنائات زيست محيطي مندرج در گات و گتس 323
مبحث چهارم: استثنائات كلي در معاهدات سرمايهگذاري منطقهاي 325
الف: سازكار نفتا و استثنائات زيست محيطي 326
ب: توافقنامه آمريكاي شمالي در مورد همكاري محيط زيستي 329
ج: سازكار پيمان منشور انرژي و استثنائات زيست محيطي 329
د: سازكار جامعه اروپا و استثنائات زيست محيطي 331
هـ: توافق نامه تجارت آزاد آمريكايي و استثنائات زيست محيطي 333
ي: توافق نامه بازار مشترك جنوبي و استثنائات زيست محيطي 334
گفتار پنجم: سازكارهاي كنترل و مسئوليت شركتهاي فراملي در جهت حفاظت از محيط زيست 335
مبحث اول: استانداردهاي رفتاري شركتهاي فراملي 336
الف: استانداردهايي با تاثير مستقيم بر شركتهاي فراملي 337
بند اول: اصول راهنماي سازمان همكاري و توسعه اقتصادي 338
بند دوم: برنامه جهاني سازمان ملل متحد 339
بند سوم: استانداردهاي اجرايي و زيست محيطي ميگا 341
ب: استانداردهايي با تاثيرغيرمستقيم بر فعاليتهاي شركتهاي فراملي 345
بند اول: استانداردهاي موسسه همكاري مالي بينالمللي بانك جهاني 346
مبحث دوم: ظهور مقررات زيست محيطي برون مرزي 347
الف: ضرورت مقررات برون مرزي 348
بند اول: قانونگذاري با صلاحيت برون مرزي 349
بند دوم: تشكيلات قضايي با صلاحيت برون مرزي 351
ب: محدودهي مناسب براي مقررات محيط زيستي برون مرزي 353
ج: جرم انگاري سوء رفتارهاي زيست محيطي 353
مبحث سوم: سازكارهاي مسئوليت 354
الف: دولت و صلاحيت بينالمللي 356
بند اول: مسئوليت بينالمللي دولت 358
1- مسئوليت دولت در مورد خسارات زيست محيطي فرامرزي 360
2- مسئوليت دولت در مورد اعمال مجرمانه 361
3- مسئوليت دولت براي اعمال غيرقانوني 362
بند دوم: مسئوليت دولت و انتساب 363
بند سوم: مسئوليت دولت متبوع سرمايه گذار 364
ب: مسئوليت زيست محيطي شركتهاي فراملي 366
بند اول: مسئوليت شركتهاي فراملي براساس برنامه جهاني سازمان ملل 368
بند دوم: اصول داوطلبانه در خصوص امنيت و حقوق بشر 369
بند سوم: برنامه 21 اعلاميه ريو 369
بند چهارم: سازكار مستقل نهاد همكاري مالي بين‌المللي 370
بند پنجم: تلاشهاي اصول راهنماي سازمان توسعه و همكاري اقتصادي در ايجاد مسئوليت زيست محيطي 371
بند ششم: نقش حقوق سخت در مسئوليت زيست محيطي شركتهاي فراملي 372
بند هفتم: موانع مسئوليت زيست محيطي شركتهاي فراملي 373
1- تاثير مسئوليت بر حاكميت دولت 373
2- فقدان شخصيت بر اساس حقوق بين‌الملل 374
گفتار ششم: سازوكارهاي حل و فصل اختلافات 375
مبحث اول: دعاوي زيست محيطي 376
الف: دعاوي زيست محيطي بعنوان يك دعواي سرمايهگذاري 378
ب: دعاوي زيست محيطي به عنوان يك دعواي مستقل 379
ج: دعاوي متقابل زيست محيطي 381
مبحث دوم: داوري اختلافات زيست محيطي 383
الف: درج شرط مراجعه به داوري 384
ب: موسسات و نهادهاي داوري 385
بند اول: ايكسيد 386
بند دوم: آنسيترال 386
بند سوم: مركز داوري اتاق بازرگاني بينالمللي 387
ج: مسائل صلاحيتي در دعاوي سرمايه گذاري با مولفههاي زيست محيطي 387
بند اول: مباني صلاحيت در داوري سرمايهگذاري 388
بند دوم: جايگاه حفاظت از محيط زيست در حقوق قابل اعمال در داوري سرمايه گذاري 390
1- شرط انتخاب قانون حاكم در قراردادهاي سرمايهگذاري 391
2- شرط انتخاب قانون حاكم در معاهدات سرمايهگذاري 392
3- فقدان شرط قانون حاكم 394
بند سوم: دخالت اشخاص ثالث 396
بند چهارم: توسل به مدارك و ادله علميزيست محيطي 398
1- كاهش نقش علم 398
2- استفاده از كارشناسان 399
3- تعديل استانداردهاي علمي 400
بند پنجم: جبران خسارت 401
1- لزوم جبران خسارت 401
2- عدم لزوم جبران خسارت 402
3- ايجاد يك حد واسط براي جبران خسارت 403

نتيجه گيري 405
منابع 417