مقدمه 11

فصل اول: جزاير مصنوعي، مفهوم و تاريخچه 15
گفتار اول: مفهوم جزيره و ويژگي هاي آن در حقوق بين الملل 15
بند اول: مفهوم لغوي جزيره 16
بند دوم: معيارهاي جزيره در حقوق بين الملل 17
الف ـ قطعه اي خشكي باشد 20
ب ـ ساختار طبيعي جزيره 24
ج ـ محاط در آب 26
د ـ بيرون ماندن از آب در زمان مدّ دريا 27
بند سوم: مفهوم جزيره مصنوعي در حقوق بين الملل 30
گفتار دوم: تاريخچه جزاير مصنوعي 33
گفتار سوم: وضعيت حقوقي جزاير مصنوعي دركنوانسيونهاي حقوق درياها 36
بند اول: كنوانسيون 1958 ژنو 36
بند دوم: كنوانسيون سازمان ملل در مورد حقوق درياها 1982 37
گفتار چهارم: انواع جزاير مصنوعي 41
بند اول: جزاير مصنوعي براي اكتشاف منابع طبيعي 41
بند دوم: جزاير مصنوعي براي اهداف صنعتي 42
بند سوم: جزاير مصنوعي مسكوني و تفريحي 43
بند چهارم: جزاير مصنوعي با اهداف نظامي 43

فصل دوم: رژيم حقوقي حاكم بر جزاير مصنوعي 45
گفتار اول: رژيم حقوقي حاكم بر جزاير مصنوعي در مناطق دريايي 45
بند اول: تأثير جزاير مصنوعي بر تعيين خط مبدأ 46
بند دوم: جزاير مصنوعي در درياي سرزميني 47
بند سوم: جزاير مصنوعي در منطقه مجاور (نظارت) 48
بند چهارم: جزاير مصنوعي در منطقه انحصاري ـ اقتصادي 50
بند پنجم: جزاير مصنوعي در فلات قاره 52
بند ششم: جزاير مصنوعي در درياي آزاد 54
1ـ مقاصد صلح آميز 56
2ـ توجه مقتضي به منافع دولت هاي ديگر 57
3ـ ساير قواعد حقوق بين الملل 58
گفتار دوم: وضعيت حقوقي جزاير مصنوعي در ارتباط با آزادي هاي درياي آزاد 60
بند اول: آزادي كشتيراني و جزاير مصنوعي 62
بند دوم: آزادي پرواز بر فراز درياي آزاد و جزاير مصنوعي 64
بند سوم: آزادي كار گذاشتن كابل و لوله و جزاير مصنوعي 65
بند چهارم: آزادي ماهيگيري و جزاير مصنوعي 67
بند پنجم: آزادي تحقيقات علمي و جزاير مصنوعي 68

فصل سوم: خليج فارس و جزاير آن 73
گفتار اول: جزاير طبيعي خليج فارس 78
الف ـ جمهوري اسلامي ايران 78
ب ـ بحرين 79
ج ـ كويت 79
د ـ عمان 79
ه ـ قطر 79
و ـ عربستان 79
ي ـ امارات متحده عربي 80
گفتار دوم: جزاير مصنوعي خليج فارس 80
بند اول: امارات متحده عربي 82
الف ـ جزاير نخلي 84
1ـ نخل جميرا 85
2ـ نخل ديره 86
3ـ نخل جبل علي 87
ب ـ جزيره العالم 88
بند دوم: قطر 91
بند سوم: بحرين 92
1ـ جزيره امواج 93
2ـ جزيره ماهي 94
بند چهارم: عمان 95

فصل چهارم: آثار زيست محيطي ساخت جزاير مصنوعي در خليج فارس 97
بند اول: تهديد زندگي پرندگان و جانوران 99
بند دوم: انقراض مرجان هاي دريايي 100
بند سوم: تغيير در جريان طبيعي آب 103
بند چهارم: گرمايش جهاني و منطقه اي 105
بند پنجم: شوري و تيرگي آب 106
بند ششم: افزايش سطح آب دريا 107
بند هفتم: تغييرات خط ساحلي 108
بند هشتم: افزايش شاخص ردّپاي اكولوژيك 109

فصل پنجم: مسئوليت بين المللي دولت ها در قبال آلودگي زيست محيطي خليج فارس ناشي از ساخت جزاير مصنوعي 113
گفتار اول: تعهدات بين المللي دولت هاي سازنده جزاير مصنوعي در قبال محيط زيست 117
بند اول: اصل همكاري 122
بند دوم: اصل جلوگيري 125
بند سوم: اصل حمايت و حفاظت از محيط زيست 126
بند چهارم: اصل ارزيابي زيست محيطي 127
بند پنجم: اصل احتياطي 130
بند ششم: اصل الزآم به پرداخت غرامت توسط آلوده كننده محيط زيست 133
بند هفتم: اصل مسئوليت مشترك اما متفاوت 136
بند هشتم: اصل توسعه پايدار 138
گفتار دوم: آثار مسئوليت بين المللي دولت ها 143
بند اول: جبران خسارت 143
الف ـ اعاده به وضع سابق 145
ب ـ توقف و عدم تكرار تخلّف 147
ج ـ پرداخت غرامت 148
د ـ جلب رضايت 149
بند دوم: مفهوم خسارات زيست محيطي 150
بند سوم: شيوه هاي جبران خسارات زيست محيطي 153
گفتار سوم: مسئوليت دولت هاي حاشيه خليج فارس براساس كنوانسيون كويت 1978 (راپمي) 155
بند اول: تعهدات زيست محيطي دولت هاي عضو 156
بند دوم: موضع كنوانسيون كويت در خصوص مسئوليت و جبران خسارت 159

نتيجه گيري 165
فهرست منابع 169