پس از بیست ‌و دو ماه مذاکره، سرانجام محمد جواد ظریف به همراه تیم مذاکره کننده ایرانی پس از ۱۷ روز مذاکره فشرده، در تاریخ سه‌شنبه ۱۴ ژوئیه2015 میلادی (۲۳ تیر1394 هجری شمسی) در وین پایتخت اتریش موفق به دستیابی به یک توافق جامع و نهایی با گروه 1+5 بر سر آینده برنامه هسته‌ای ایران شدند.

این توافق پایانی بر ۱۲ سال مذاکرات ایران با قدرت‌های جهانی بر سر مسئله هسته‌ای است. مذاکراتی که با مسئولیت حسن روحانی در مهر ماه ۱۳۸۲ آغاز و در تیر ماه ۱۳۹۴ با مسئولیت محمدجواد ظریف و در دولت روحانی با توافق جامع به پایان می‌رسد.

 ایران، حداقل دوازده سال در مظان اتهام بود. دوازده سال درگیر بزرگترین تحریم‌های یک جانبه و چند جانبه بود، اکنون نزدیک به دو سال تلاش بسیاری برای حل بحران و رفع اتهامات و تلاش برای تنش زدایی، تلاش برای اعتبارسازی و راستی آزمایی انجام شد، از این رو، کار تیم مذاکره کننده هسته‌ای هر دو طرف در طول 22ماه به ویژه در ماه‌ها و روزهای آخر بسیار آموزنده، عالمانه و مدبرانه بود.

موفقیت تیم مذاکره کننده در نیل به اهداف مشترک ثابت کرد که دیپلماسی به عنوان هنر، فن و علم می‌تواند نه تنها مانع تنش و درگیری و حتی جنگ گردد، بلکه قادر است به خدمت صلح درآید و دولت‌های بسیاری را از ورطه هولناک و هراسان مخاصمه، حتی جنگ سرد رهایی بخشد. نتیجه مذاکرات نیز که به توافق وین یا برجام و متعاقب آن قطعنامه 2231 شورای امنیت منجر شد، از جهات مختلف بی­نظیر است. از جمله ادبیات حقوقی و سیاسی بکار رفته در این متون و ضمائم آن­ها، نحوه اعلام نهایی شدن مذاکرات بدون امضای طرفین، مطول بودن هر دو متن، فرآیند اجرای متناظر تعهدات طرفین، گره خوردن یک توافق با یک قطعنامه شورای امنیت بدون اختلاط آن­ها، ساز و کار حل اختلافات فیمابین، تایید یک توافق در یک قطعنامه شورای امنیت و منضم شدن آن توافق به قطعنامه، لغو شش قطعنامه فصل هفتمی علیه یک کشور با صدور یک قطعنامه به نفع آن کشور و ... [1]

متن برجام دارای 6 بخش اصلی است، متن اصلی که کلیات جمع­بندی است، ضمیمه اول که مربوط به تعهدات ایران در حوزه هسته‌ای است، ضمیمه دوم فهرست جامعی از تحریم‌هاست، اتحادیه اروپا و آمریکا در ضمیمه دوم لیست کامل و جامعی از تحریم‌ها و محدودیت‌های مرتبط با هسته‌ای را مشخص می‌کند و منطبق با ضمیمه پنجم خواهد بود. ضمیمه سوم که پیرامون همکاری‌های غیرنظامی هسته‌ای می‌باشد. ضمیمه چهارم بحث کمیسیون مشترک است، ضمیمه پنجم که مهم­ترین بخش توافق می‌باشد، نقشه اجرای توافق می‌باشد. بدیهی است توافقات بین­المللی از این دست دارای ابعاد و تبعات حقوقی و سیاسی است. بررسی ابعاد حقوقی برجام درکتاب حاضر مورد کنکاش قرار گرفته و سوال اصلی این است که ماهیت حقوقی برجام چیست؟ برای پاسخ به این سوال دو فرضیه عنوان گردیده است؛ بدین صورت که برجام به همراه قطعنامه 2231 شورای امنیت، ماهیت قطعنامه دارد و فرضیه بعدی این است که برجام ماهیت دوگانه دارد؛ در مقطعی از زمان، توافق سیاسی است و در مقطعی از زمان معاهده محسوب می‌شود که نتایج این بررسی‌ها در کتاب حاضر به صورت مبسوط آورده شده است.

فصل اول به تاریخچه فعالیت­های هسته­ای ایران پرداخته است و در فصل دوم ماهیت حقوقی برجام از منظرحقوق بین­الملل و از منظر حقوق ایران و حقوق آمریکا بررسی شده است تا رابطه قطعنامه 2231 شورای امنیت با برجام روشن شود. در فصل سوم تعهدات ایران و ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در قالب برجام شرح داده شده است و فصل چهارم به سیستم حل و فصل اختلافات برجام و فصل پنجم به بررسی نتایج و ارائه پیشنهادات پرداخته است.