پيشگفتار 11
مقدمه 13
فصل اول: شناسايي انتقال الكترونيكي وجوه و ماهيت آن 17
مبحث اول: شناسايي انتقال الكترونيكي وجوه 18
گفتار اول: مفهوم انتقال وجوه 19
گفتار دوم: روش¬هاي انتقال الكترونيكي وجوه 22
بند اول: انتقال كاغذي و الكترونيكي 22
1. تميز بر مبناي ارتباطات بين ¬بانكي 23
2. تميز بر مبناي چگونگي ارسال دستورپرداخت براي مؤسسه مالي 25
بند دوم: انتقال درون بانكي و انتقال بين بانكي 26
بند سوم: انتقال اعتبار و انتقال دين 28
1. انتقال اعتبار (انتقال مستقيم) 29
2. انتقال دين (انتقال معكوس) 30
بند چهارم: انتقال آني و انتقال به روز 32
بند پنجم: انتقال مستمر و غيرمستمر 32
گفتار سوم: ابزارها و كانال¬هاي انتقال الكترونيكي وجوه 34
بند اول: كارت 36
1. كارت پرداخت يا كارت برداشت (كارت بدهي) 36
2. كارت اعتباري 36
3. كارت‌هاي خريد، هديه، پيش پرداخته 37
4. كارت پول الكترونيك 37
بند دوم: ماشين خودپرداز 37
بند سوم: پايانه فروش الكترونيكي 38
بند چهارم: كارت¬خوان شعبه 38
بند پنجم: تلفن بانك 39
بند ششم: موبايل بانك 39
بند هفتم: اينترنت بانك 39
بند هشتم: بانكداري مبتني بر تلويزيون 40
بند نهم: بانكداري مبتني بر پست الكترونيك 40
بند دهم: بانكداري مبتني بر وب كيوسك 40
گفتار چهارم: سامانه¬هاي انتقال الكترونيكي وجوه 40
بند اول: ساتنا (سامانه تسويه ناخالص آني) 41
بند دوم: پايا (سامانه پاياپاي الكترونيكي) 42
بند سوم: شتاب (شبكه تبادل اطلاعات بين بانكي) 44
بند چهارم: سحاب (حواله الكترونيكي بين بانكي) 44
بند پنجم: شاپرك (شبكه الكترونيكي پرداخت كارتي) 45
مبحث دوم: ماهيت حقوقي انتقال الكترونيكي وجوه 47
گفتار اول: حواله 48
گفتار دوم: تعهد به نفع ثالث 50
گفتار سوم: تبديل تعهد 53
گفتار چهارم: انتقال طلب 54
گفتار پنجم: وكالت 57
فصل دوم: خطرهاي ناشي از انتقال الكترونيكي وجوه (فعل نامشروع) 61
مبحث اول: خطر ناشي از انتقال غيرمجاز وجوه 63
گفتار اول: مفهوم انتقال غيرمجاز و انتقال معتبر وجوه 63
گفتار دوم: روش¬هاي صدور دستورپرداخت از حيث جواز و اعتبار 66
بند اول: دستور پرداخت مجاز 67
1. صدور دستورپرداخت توسط مشتري يا بر اساس اجازه واقعي وي 67
1-1. حقوق اتحاديه اروپا 67
1-2. حقوق آمريكا 68
1-3. حقوق ايران 71
2. صدور دستورپرداخت بر اساس اجازه ظاهري (صوري) مشتري 72
2-1. حقوق اتحاديه اروپا 73
2-2. حقوق آمريكا 74
2-3. حقوق ايران 76
بند دوم: دستورپرداخت معتبر 79
1. صدور دستورپرداخت معتبر مطابق با روش¬هاي امنيتي مورد توافق 79
1-1. حقوق اتحاديه اروپا 80
1-2. حقوق آمريكا 81
1-3. حقوق ايران 86
گفتار سوم: روش¬هاي تصديق و شناسايي دستورپرداخت معتبر 89
بند اول: تعريف روش امنيتي 90
بند دوم: انواع روش¬هاي امنيتي 93
1. كلمه عبور 94
2. امضاي بيومتريك 94
3. امضاي بيت¬مپ 95
4. قلم نوري 95
5. كدگذاري يا رمزنگاري 95
بند سوم: مباني قانوني تصديق و شناسايي دستورپرداخت معتبر و ارزش اثباتي آن 97
1. حقوق اتحاديه اروپا 97
2. حقوق آمريكا 99
3. حقوق ايران 105
گفتار چهارم: وظايف و تعهدات مؤسسه مالي و مشتري 109
بند اول: وظايف و تعهدات مؤسسه مالي 109
1. ايمني علمي و فني لازم 109
2. نظارت بر عمل كاركنان و نمايندگان مؤسسه مالي 110
بند دوم: وظايف و تعهدات مشتري 111
1. محافظت از كدهاي الكترونيكي 111
2. توجه به اعلاميه‌هاي صادره توسط مؤسسه مالي 113
مبحث دوم: عدم پذيرش و عدم اجراي صحيح دستور انتقال الكترونيكي وجوه 115
گفتار اول: عدم پذيرش دستور انتقال الكترونيكي وجوه 116
بند اول: تكليف به پذيرش دستورپرداخت به موجب قانون 116
1. قانون انتقال الكترونيكي وجه آمريكا 117
2. حقوق ايران 117
بند دوم: تعهد به پذيرش دستورپرداخت به موجب توافق 120
1. حقوق اتحاديه اروپا 120
2. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 122
2-1. تعهدات بانك پرداخت¬كننده (مبدأ) در پذيرش دستورپرداخت 123
2-2. تعهدات بانك ذينفع (مقصد) در پذيرش دستورپرداخت 124
2-3. لغو دستورپرداخت 126
گفتار دوم: عدم اجرا و عدم اجراي صحيح دستور انتقال الكترونيكي وجوه 127
بند اول: زمان اجراي دستورپرداخت 127
1. حقوق اتحاديه اروپا 127
1-1. تعهد مؤسسه مالي پرداخت¬كننده (مبدأ) 128
1-2. تعهد مؤسسه مالي ذينفع (مقصد) 128
2. حقوق آمريكا 129
2-1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 129
2-2. قانون انتقال الكترونيكي وجه آمريكا 130
3. حقوق ايران 130
3-1. انواع دستورپرداخت از حيث زمان اجرا 130
3-2. زمان انجام و خاتمه عمليات اجراي دستورپرداخت 131
بند دوم: لزوم اجراي صحيح و مناسب دستورپرداخت 134
1. لزوم اجراي صحيح دستورپرداخت 135
1-1. تعيين ذينفع دستورپرداخت 135
1-2. تعيين مبلغ دستورپرداخت 135
2. لزوم اجراي مناسب دستورپرداخت 136
2-1. تعيين بانك واسط 137
2-2. تعيين سيستم و روش انتقال وجوه 138
3. استثناءهاي لزوم اجراي صحيح و مناسب دستورپرداخت 139
فصل سوم: مباني و آثار مسئوليت¬ مدني ناشي از نقض تعهدات در انتقال الكترونيكي وجوه 141
مبحث اول: انتقال الكترونيكي غيرمجاز وجوه 144
گفتار اول: مباني مسئوليت ¬مدني ناشي از خطر انتقال الكترونيكي غيرمجاز وجوه 146
بند اول: تراكنش¬هاي تجاري 147
1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 147
1-1. مبناي مسئوليت 147
1-2. بار اثبات دعوا 149
بند دوم: تراكنش¬هاي غيرتجاري 150
1. حقوق اتحاديه اروپا 150
1-1. وظايف و مسئوليت¬هاي ارائه دهندگان خدمات پرداخت 150
1-2. وظايف و مسئوليت¬هاي استفاده¬كنندگان خدمات پرداخت 152
2. قانون انتقال الكترونيكي وجه آمريكا 154
2-1. شفافيت ضوابط براي مصرف¬كننده 155
2-2. استفاده از ابزار پرداخت قابل شناسايي 156
2-3. بار اثبات دعوا 158
3. حقوق ايران 159
3-1. عدم تفكيك بين مشتري تجاري و مشتري غير تجاري (مصرف¬كننده) 159
3-2. راهكارهاي قانوني حمايت از مشتريان 160
3-3. مباني مسئوليت¬مدني 162
3-4. تعدد اسباب 173
3-5. بار اثبات دعوا 176
گفتار دوم: جبران خسارت و عوامل رافع مسئوليت 177
بند اول: جبران خسارت 178
1. حقوق اتحاديه اروپا 178
2. حقوق آمريكا 179
2-1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 179
2-2. قانون انتقال الكترونيكي وجه آمريكا 186
3. حقوق ايران 192
3-1. بازپرداخت اصل وجوه و منافع مسلم تفويت شده 193
3-2. خسارت¬هاي تبعي 194
3-3. مجازات قانوني شخص متخلف 195
بند دوم: عوامل رافع مسئوليت 196
مبحث دوم: عدم پذيرش، عدم اجرا و عدم اجراي صحيح دستورپرداخت معتبر و مجاز 197
گفتار اول: مباني مسئوليت مدني ناشي از خطرهاي عدم پذيرش، عدم اجرا و عدم اجراي صحيح دستورپرداخت معتبر و مجاز 199
بند اول: مسئوليت ناشي از خطر ارسال دستورپرداخت 199
1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 199
2. حقوق ايران 201
بند دوم: مسئوليت ناشي از خطر عدم پذيرش دستورپرداخت 201
1. حقوق اتحاديه اروپا 202
2. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 202
3. حقوق ايران 203
بند سوم: مسئوليت ناشي از خطر اجراي معيوب دستورپرداخت (اشتباه در اجرا) 205
1. حقوق اتحاديه اروپا 205
2. حقوق آمريكا 207
2-1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 207
2-2. قانون انتقال الكترونيكي وجه آمريكا 210
3. حقوق ايران 211
3-1. مباني مسئوليت ناشي از اشتباه در مبلغ و ذينفع دستورپرداخت 211
بند چهارم: مسئوليت ناشي از خطر تأخير، عدم اجرا يا اجراي نامناسب دستورپرداخت 218
1. حقوق اتحاديه اروپا 218
2. حقوق آمريكا 221
2-1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 221
3. حقوق ايران 222
3-1. دستورپرداخت خودكار 223
3-2. دستورپرداخت دستي 224
بند پنجم: مسئوليت ناشي از خطر عدم پرداخت به ذينفع 226
1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 226
2. حقوق ايران 227
بند ششم: بار اثبات دعوا 228
گفتار دوم: جبران خسارت و عوامل رافع مسئوليت 228
بند اول: جبران خسارت 228
1. حقوق اتحاديه اروپا 228
1-1. بازپرداخت وجوه 228
1-2. پرداخت كاهش ارزش وجوه 228
2. حقوق آمريكا 229
2-1. ماده 4 الف قانون متحدالشكل تجاري آمريكا 229
2-2. قانون انتقال الكترونيكي وجه آمريكا 233
3. حقوق ايران 234
3-1. بازپرداخت اصل وجوه 234
3-2. پرداخت خسارت قانوني 235
بند دوم: عوامل رافع مسئوليت 237
نتيجه¬گيري و پيشنهادها 239
فهرست منابع و مأخذ 245