1- تعاريف يكجانبه گرايي و چند جانبه گرايي در سياست خارجي
2- تفاوتهاي يكجانبه گرايي و چند جانبه گرايي
3- تعاريف و رويكرد چند جانبه گرايي
4- يكجانبه گرايي دولتهاي توسعه يافته در عرصه حقوق بينالملل
5- يكجانبه گرايي ايالات متحده آمريكا در عرصه بينالملل
6- مواجهه يكجانبه ايالات متحده آمريكا با كشورهاي هسته اي
7- تبديل ايالات متحده آمريكا به امپراتوري جهاني در راستاي حادثه 11 سپتامبر و سياست هژمونيك و يكجانبه گرايي
8- يكجانبه گرايي ايالات متحده آمريكا در قبال جمهوري اسلامي ايران در گذر زمان
9- سياست يكجانبه ايالات متحده آمريكا عليه جمهوري اسلامي ايران
10- تحريمهاي سازمان ملل متحد و اقدامات ايالات متحده آمريكا پيش از توافق پرونده هسته اي ايران
11- تأثير تحريمهاي يكجانبه ايالات متحده آمريكا بر جمهوري اسلامي ايران
12- توافق جمهوري اسلامي ايران با كشورهاي 5+1 در برنامه صلح آميزهسته اي
13- خروج ايالات متحده آمريكا از توافق هسته اي ايران
14- اقدامات ايالات متحده آمريكا عليه جمهوري اسلامي ايران در بحران جهاني كوويد 19
15- نقش سازمانهاي بينالمللي در مواجهه با يكجانبه گرايي دولت ها
16- تدوين و توسعه حقوق بينالملل
17- نقش كميسيون حقوق بينالملل در تدوين و توسعه حقوق بينالملل
18- اقدامات سازمان ملل متحد درمواجهه با يكجانبه گرايي دولت ها
19- پيمان شانگهاي و پيشبرد ديپلماسي ايران
20- رويكرد جنبش عدم تعهد در مقابله با يكجانبه گرايي ايالات متحده آمريكا
21- نقش سازمان همكاري اسلامي در زمينه ارتقاء همكاريهاي چند جانبه
حقوق بینالملل عرفی و معاهده در طول حدود سه قرن اخیر به صورت تدریجی شکل گرفته و روز به روز کامل تر شده و هدف آن تنظیم روابط میان دولتها بوده است. امروزه به درجه ای از تکامل حقوق بینالملل قراردادی رسیده ایم که میتوان گفت هیچ حوزه ای از حیات بشر از مداخله حقوق بینالملل خارج نیست. یک جانبه گرایی و چند جانبه گرایی هرکدام تاثیرات و پیامدهای متفاوتی را در توسعه حقوق بینالملل دارند. یک جانبه گرایی به رویکردی فردگرایانه در امور خارجی اشاره دارد و چندجانبه گرایی، مویدنوعی همکاری بین کشورهاست.در خصوص توسعه حقوق بینالملل، جمیع محققین این حوزه، رای را به چندجانبه گرایی میدهند که با بسط آن میتوان محیط بینالمللی پویا و بدون تنشی را داشت. سیاستهای یکجانبه گرایی ممکن است شامل تصمیم گیری هایی ورای چارچوب سازمانها و نهادهای بینالمللی باشد و البته در بسیاری از این تصمیمات یکجانبه گرایانه، چارچوب حقوق ین الملل را متزلزل کرده است در این خصوص میتوان به اقدامات یکجانبه آمریکا اشاره کرد. توسعه حقوق بینالملل، به واسطه ی تصمیمات یکجانبه گرایانه دولتها در بعضی موارد، موجب ایجاد رویه و قانونی جدید شده است. یک جانبه گرایی اگرچه در قواعد حقوق بینالملل، نوعی بی نظمی را معمولاً به بار میآورد اما همیشه آثار آن منفی نیست و در مواردی میتوان گفت یک جانبه گرایی میتواند در انجام اقدامات مهم، سرعت و چالاکی بیشتری نسبت به چند جانبه گرایی داشته باشد. نمونههای آن را میتوان در عدم اقدامات کارساز درخصوص محیط زیست از طرف دولتهای مختلف اشاره کرد. براین مبنا هدف علمی پژوهش حاضر، تبیین کامل پیامدهای حقوقی یکجانبه گرایی در حوزههای مختلف حقوق بینالملل عرفی و قراردادی است.
یکجانبه گرایی و حقوق بینالملل در جهان معاصر، عنوان همایشی بود که به ابتکار و همت مرکز بینالمللی حقوق بشر و تنوع فرهنگی جنبش عدم تعهد، به عنوان یکی از تنها دو نماد مستقر دارای دبیر خانه این نهاد بینالمللی در تهران در سال 1398برگزار شد. در این همایش بینالمللی که با حضور و سخنرانی افتتاحیه جناب آقای دکتر حسین دهقان، معاون وقت وزارت امور خارجه ایران و سخنرانی ویدیویی آقای کمال ادریس، گزارشگر ویژه موضوعی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در زمینه اقدامات یکجانبه زورمدارانه بینالمللی و نیز سخنرانیهای سفرای روسیه، چین، کوبا، ونزوئلا، آذربایجان، آفریقای جنوبی و برخی دیگر از کشورهای عضو جنبش عدم تعهد مقیم تهران صورت گرفت، جملگی کشورهای شرکت کننده برای اولین بار پس از خروج آمریکا از برجام و شروع تحریمهای سنگین یکجانبه و ثانویه علیه ایران، این تحریمها را نقض صریح قواعد معاهده ای حقوق بینالملل و ناقض حقوق بشر دانسته و آن را به طور رسمی محکوم کردند. لذا در مراجعات بعدی به دبیرخانه مرکز حقوق بشر و تنوع فرهنگی جنبش عدم تعهد در تهران، موضوع یکجانبه گرایی و حقوق بینالملل به عنوان یک عنوان ارزشمند که از اولویتهای پژوهشی جهان معاصر و به ویژه ایران در حوزه تحولات حقوق بینالملل میباشد، از سوی این مرکز پیشنهاد و توصیه شد که در قالب طرح پژوهشی مشترک دانشگاهی با مرکز مورد تایید و تصویب مراجع دانشگاهی ذیربط قرار گرفته و کارهای مطالعاتی و پژوهشی آن در قالب رساله دکترا پیگیری و نتایج آن در سال 1399در قالب رساله دکترا ارائه شد و نتیجه این پژوهش در اردیبهشت ماه 1400 بصورت مجلد به چاپ رسید که در واقع گامی کوچک در مسیر پژوهش علمی بیشتر پیرامون یکی از معضلات کنونی پیش روی کشورهای در حال توسعه در جهان بوده و جنبههای مختلف این موضوع همچنان نیازمند کارهای علمی و پژوهشی بیشتر از زوایای مختلف میباشد، چرا که یکجانبه گرایی در جهان به هم وابسته متقابل امروزی یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر سرنوشت جوامع و کشورهای مستقل میباشد.
پژوهش حاضر شامل چهارفصل میباشد. در «فصل اول»، به مفاهیم یکجانبه گرایی و چند جانبه گرایی در جامعه جهانی و هم چنین تعریف اقدامات یکجانبه در رویه دولتها و پیامدهای یکجانبه گرایی در حقوق بینالملل و در انتها به مفاهیم تحریم پرداخته شده است. «فصل دوم»، شرح اقدامات یکجانبه گرایانه ایالات متحده آمریکا در عرصه بینالملل میباشد که در آن به تاریخچه و همچنین به یکجانبه گرایی آمریکا در قبال کشورهای دیگر و بی توجهی آن به تعهدات و معاهدات بینالمللی از منظر حقوق بینالملل پرداخته شده است و قسمت پایانی این فصل، نگاهی به عملکرد یکجانبه گرایانه اتحادیه اروپا،چین و روسیه خواهد داشت .«فصل سوم »، سیاست یکجانبه گرایانه ایالات متحده آمریکا علیه ایران در گذر زمان میباشد که در آن به مسئله یکجانبه گرایی آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی همگام با آمریکا، در جهت به انزوا کشیدن ایران و در ادامه به بی توجهی آمریکا در قبال تعهدات بینالمللی با ایران خواهد پرداخت. «فصل چهارم » پیامدهای یکجانبه گرایی در توسعه حقوق بینالملل است که به بررسی و مفهوم تدوین و توسعه حقوق بینالملل و نقش کمیسیون حقوق بینالملل در تدوین و توسعه حقوق بینالملل و اهميت و نقش سازمانهای بين المللي و مقابله با یکجانبه گرایی میان کشورها میپردازد و در انتها جمع بندی نهایی این پژوهش را به خود اختصاص میدهد، خواهد پرداخت.