مقدّمه 13

بخش اول: حقوق بين‌الملل اسلامي‌ و مسائل سنتي 17
فصل اول: حقوق بين‌الملل و جايگاه آن در حقوق اسلامي 19
مبحث اول: ماهيت و مباني حقوق بين‌الملل از منظر حقوق اسلامي 20
گفتار اول: تعريف حقوق بين‌الملل اسلامي 20
گفتار دوم: حقوق بين‌الملل اسلامي ‌و علم سير 22
گفتار سوم: مباني و اهداف حقوق بين‌الملل از منظر حقوق اسلامي 25
مبحث دوم: منابع حقوق بين‌الملل اسلامي 29
گفتار اول: حقوق بين‌الملل اسلامي ‌در منابع اربعه 31
بند اول: كتاب و سنت 31
- اصل مساوات و برابري (برابري انسان‌ها، ملت‌ها و حكومت‌ها) 35
-اصل عدالت و ظلم ستيزي 37
-اصل عدم مداخله 37
-احترام به روابط قراردادي 40
-اصل حمايت از مظلومين و مستضعفين 42
بند دوم: عقل و اجماع 46
گفتار دوم: جايگاه منابع حقوق بين‌الملل معاصر در حقوق اسلامي 49
بند اول: معاهدات بين‌المللي در حقوق بين‌الملل اسلامي 51
الف) شرايط عمومي‌ صحت قراردادهاي بين‌المللي در حقوق اسلامي 52
1) صراحت و روشني مفاد قرارداد 54
2) مكتوب بودن قراردادها 54
ب) انواع معاهدات بين‌المللي اسلامي 55
اول) قرارداد امان 55
دوم) قرارداد هدنه 58
سوم) قرارداد ذمه 60
بند دوم: عرف در حقوق بين‌الملل اسلامي 63
فصل دوم: جايگاه دولت‌ها و شناسايي آن‌ها در حقوق بين‌الملل اسلامي 68
مبحث اول: دولت-كشور و عناصر تشكيل دهنده‌ي آن از منظر حقوق بين‌الملل اسلامي‌ 69
گفتار اول: دولت و حاكميت در حقوق بين‌الملل اسلامي (عنصر سياسي) 70
بند اول: تبيين دولت در انديشه‌ي سياسي اسلامي 70
بند دوم: حاكميت و خصائص آن در حقوق بين‌الملل اسلامي 73
گفتار دوم: سرزمين و معيار تعيين حدود آن حقوق بين‌الملل اسلامي (عنصر جغرافيايي) 77
مبحث دوم: شناسايي دولت در حقوق بين‌الملل اسلامي 80
گفتار اول: شناسايي و مفهوم آن در حقوق بين‌الملل 81
گفتار دوم: شناسايي دولت در حقوق بين‌الملل اسلامي 84
فصل سوم: حقوق بين‌الملل اسلامي‌ در زمان صلح 87
مبحث اول: مباني و اصول حاكم بر مناسبات بين‌المللي در حقوق بين‌الملل اسلامي‌ 87
گفتار اول: موازين ناشي از اصل همزيستي مسالمت آميز در حقوق بين‌الملل اسلامي 87
بند اول: صلح در حقوق بين‌الملل اسلامي 87
الف) مفهوم لغوي و اصطلاحي صلح 87
ب) صلح در قرآن 88
بند دوم: اصول كل حاكم بر روابط مسالمت آميز دولت‌ها در حقوق بين‌الملل اسلامي 89
بند سوم: مفهوم همزيستي مسالمت آميز در حقوق بين‌الملل اسلامي 93
الف) همزيستي مسالمت آميز در حقوق بين‌الملل معاصر 93
ب) همزيستي مسالمت آميز در حقوق بين‌الملل اسلام 94
گفتار دوم: موازين ناشي از اصل عدم مداخله در حقوق بين‌الملل اسلامي 101
بند اول: مفهوم و مبناي اصل عدم مداخله در حقوق بين‌الملل معاصر 101
بند دوم: مفهوم و مبناي اصل عدم مداخله در حقوق بين‌الملل اسلام 105
گفتار سوم: اصول حاكم بر ديپلماسي در انديشه سياسي اسلام 111
بند اول: مفهوم ديپلماسي در حقوق بين‌الملل 112
بند دوم: مفهوم ديپلماسي در اسلام 113
بند سوم: تبيين سير تحولات ديپلماسي در اسلام 114
بند چهارم: جايگاه ديپلماسي در اسلام 118
بند پنجم: اهداف ديپلماسي اسلامي 121
گفتار پنجم: حقوق ديپلماتيك و كنسولي در حقوق بين‌الملل اسلامي 123
بند اول: نهاد سفارت و نمايندگي سياسي در اسلام 125
بند دوم: مصونيت ديپلماتيك و كنسولي 128
مبحث دوم: موازين حاكم بر نحوه ارتباط با اتباع بيگانه در حقوق بين‌الملل اسلامي 131
گفتار اول: مفهوم بيگانه در حقوق بين‌الملل اسلامي ‌و حقوق بين‌الملل معاصر 132
بند اول: مفهوم بيگانه در حقوق بين‌الملل معاصر و حقوق اعطايي به آن 132
بند دوم: تقابل مفهوم بيگانه در حقوق بين‌الملل معاصر و حقوق بين‌الملل اسلامي 135
الف) مفهوم تابعيت و تبعه از ديد حقوق بين‌الملل معاصر 135
ب) مفهوم تابعيت از منظر تئوري امت واحد جهاني و امت اسلامي 136
بند سوم: تقابل تعريف بيگانه از منظر حقوق بين‌الملل اسلامي ‌و حقوق بين‌الملل معاصر 139
گفتار دوم: جايگاه پناهندگان در حقوق بين‌الملل اسلامي 140
بند اول: تعريف پناهنده 140
بند دوم: حقوق پناهندگان 142
گفتار سوم: حقوق اقليت‌ها در حقوق بين‌الملل اسلامي 145
بند اول: تعريف اقليت 146
الف) در حقوق بين‌الملل 146
ب) مفهوم اقليت در حقوق اسلامي 147
بند دوم: جايگاه حقوق اقليت‌ها از منظر حقوق بين‌الملل 147
بند سوم: محدوديت‌هاي حمايت از حقوق اقليت‌ها در عرصه‌ي بين‌المللي 151
بند چهارم: حقوق اقليت‌ها در حقوق بين‌الملل اسلامي 152
بند پنجم: تكاليف اقليت‌هاي مذهبي از منظر قواعد اسلامي 158
مبحث سوم: حقوق بشر از منظر حقوق بين‌الملل اسلامي 161
گفتار اول: مفهوم حقوق بشر 161
بند اول: حقوق بشر از منظر اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر 162
بند دوم: مفهوم حقوق بشر در اسلام 164
بند سوم: جايگاه حقوق بشر در اسلام 165
گفتار دوم: چالش‌هاي حقوق بشر و حقوق بين‌الملل اسلامي 167
بند اول: محور بودن قانون يا شرع 167
بند دوم: تفاوت در مفهوم آزادي بيان 168
بند سوم: حقوق زن و مرد در خانواده 169
بند چهارم: مجاز بودن يا نبودن تغيير دين 171
بند پنجم: تفاوت در ضمانت اجرا 171
فصل چهارم: حقوق جنگ در نظام حقوق بين‌الملل اسلامي 173
مبحث اول: حق بر جنگ و مباني آن در حقوق بين‌الملل اسلامي 175
گفتار اول: مفهوم و اهداف جنگ 179
بند اول: تعريف جنگ 180
بند دوم: اهداف جنگ در حقوق بين‌الملل اسلامي 183
گفتار دوم: انواع جنگ و شرايط آن در حقوق بين‌الملل اسلامي 184
بند اول: جهاد ابتدايي در حقوق بين‌الملل اسلامي 185
الف) تعريف جهاد ابتدايي 186
ب) جهاد ابتدايي از ديدگاه قرآن 187
ج) شرايط جهاد ابتدايي 189
بند دوم: جهاد تدافعي در حقوق بين‌الملل اسلامي 190
الف) تعريف و هدف جنگ تدافعي در اسلام 190
ب) جهاد تدافعي در قرآن 191
ج) شرايط جهاد تدافعي در اسلام 192
بند سوم: مقابله به مثل در حقوق بين‌الملل اسلامي 194
الف) تعريف مقابله به مثل 194
ب) مقابله به مثل از ديدگاه قرآن 195
ج) مقابله به مثل در عرصه‌ي حقوق بين‌الملل 196
بند چهارم: جايگاه مداخلات بشر دوستانه در حقوق بين‌الملل اسلامي 197
مبحث دوم: حقوق زمان جنگ (حقوق بشردوستانه) 202
گفتار اول: اصول حاكم بر كاربرد تسليحات و روش‌هاي جنگ در مخاصمات 203
گفتار دوم: وضعيت اسيران و مجروحان جنگي در حقوق بين‌الملل اسلامي 206
بند اول: اسراي جنگي 206
بند دوم: مجروحان جنگي 210
گفتار سوم: غير نظاميان در حقوق بين‌الملل اسلامي 212
 
بخش دوم: حقوق بين‌الملل اسلامي‌ و مسائل نوظهور 217
فصل اول: بازيگران نوظهور عرصه‌ي بين‌الملل و حقوق بين‌الملل اسلامي 219
مبحث اول: وضعيت مقابله با جريان‌هاي تكفيري و شورشيان در حقوق بين‌الملل اسلامي 219
گفتار اول: جريانات تكفيري و پيشينه‌ي آن‌ها 220
بند اول: مفهوم تكفير 221
بند دوم: پيشينه‌ي جريانات تكفيري 221
بند سوم: مباني فكري جريانات تكفيري 222
گفتار دوم: رويكرد حقوق بين‌الملل اسلامي ‌در مواجهه با جريانات تكفيري 223
مبحث دوم: مبارزات ملي و آزادي بخش در حقوق بين‌الملل اسلامي 225
گفتار اول: مفهوم بيداري اسلامي‌ و پيشينه‌ي آن 227
بند اول: مفهوم شناسي بيداري اسلامي 227
بند دوم: پيشينه‌ي حركت‌هاي بيداري اسلامي 228
بند سوم: مباني بيداري اسلامي ‌از منظر قرآن كريم 229
بند چهارم: ابعاد حقوقي مبارزات ملي داخلي در پرتو انديشه‌ي بيداري اسلامي‌ 230
گفتار دوم: مقايسه‌ي جايگاه جنبش‌هاي ملي و جريان‌هاي آزادي خواه در حقوق بين‌الملل معاصر و اسلامي 233
بند اول: مفهوم جنبش‌هاي ملي و آزادي خواه در ادبيات اسلامي 233
بند دوم: پيشينه‌ي فعاليت‌هاي جنبش‌هاي ملي و جريان‌هاي رهايي بخش 234
بند سوم: تفاوت اقدامات تروريستي و جنبش هاي ملي 235
بند چهارم: جنبش‌هاي ملي و جريان‌هاي آزادي خواه از منظر اسناد بين‌المللي 239
بند پنجم: جايگاه مبارزات جنبش‌هاي ملي و جريان‌هاي آزادي خواه در حقوق بين‌الملل اسلامي 242
گفتار سوم: جايگاه عمليات شهادت طلبانه و انتحاري در حقوق بين‌الملل اسلامي 244
بند اول: مفهوم عمليات انتحاري 245
بند دوم: عمليات انتحاري از منظر حقوق بين‌الملل اسلامي 247
بند سوم: مفهوم عمليات استشهادي 249
بند چهارم: شرايط عمليات استشهادي 250
بند پنجم: مباني اسلامي‌عمليات استشهادي 251
بند ششم: تفاوت عمليات استشهادي و انتحاري 255
گفتار چهارم: حق تعيين سرنوشت و جايگاه آن در مبارزات ملي از منظر حقوق بين‌الملل اسلامي‌ 256
بنداول: مفهوم حق تعيين سرنوشت 257
بند دوم: حق تعيين سرنوشت در اسناد بين‌الملل 259
بندسوم: حق تعيين سرنوشت در اسلام 262
بند چهارم: حق تعيين سرنوشت اقتصادي از منظر حقوق بين‌الملل اسلام 270
فصل دوم: مفاهيم مستحدث عرصه‌ي بين‌المللي و رويكرد حقوق بين‌الملل اسلامي‌ در مواجه با آنها 272
مبحث اول: مفاهيم مستحدث در حوزه مناسبات مسالمت آميز دولتها 273
گفتار اول مسئوليت بين‌المللي دولت در حقوق بين‌الملل اسلام 274
بند اول: مسئوليت بين‌المللي دولت در حقوق بين‌الملل 274
بند دوم: مسئوليت بين‌المللي دولت در حقوق بين‌الملل اسلام 277
گفتار دوم: حل و فصل مسالمت آميز اختلافات در حقوق بين‌الملل اسلام 281
بند اول: روش‌هاي مسالمت آميز اختلافات در حقوق بين‌الملل معاصر 282
بند دوم: روش‌هاي مسالمت آميز حل و فصل اختلافات در حقوق بين‌الملل اسلامي 283
مبحث دوم: مفاهيم نوظهور در حوزه حقوق توسل به زور و جنگ 285
گفتار اول: دفاع مشروع پيش دستانه در حقوق بين‌الملل اسلامي 286
بند اول مطالعه تطبيقي دفاع مشروع در حقوق بين‌الملل اسلامي 286
الف) مفهوم دفاع مشروع سنتي در حقوق بين‌الملل 286
ب) دفاع مشروع سنتي در حقوق بين‌الملل اسلام 287
ج) شرايط دفاع مشروع در اسلام 289
د) دفاع مشروع در قواعد خارجي در حقوق اسلامي 290
بند دوم: حكم دفاع مشروع پيش دستانه در حقوق بين‌الملل اسلام 293
الف) مفهوم دفاع مشروع پيش‌‌ دستانه 293
ب) مفهوم دفاع پيش گيرانه 294
ج) انواع دفاع مشروع پيش دستانه 294
د) دفاع مشروع پيش دستانه در حقوق بين‌الملل اسلامي 296
گفتار دوم: ممنوعيت تسليحات كشتار جمعي در حقوق بين‌الملل اسلامي 302
بند اول: تعريف سلاح كشتار جمعي و ممنوعيت آن در حقوق بين‌الملل معاصر 302
الف) سلاح‌هاي شيميايي 304
ب) سلاح‌هاي هسته اي 305
ج) تسليحات بيولوژيكي 307
بند دوم: مباني ممنوعيت تسليحات كشتار جمعي از منظر اسلام 308
الف) اصول مبتني بر رعايت عدالت در درگيري‌هاي مسلحانه 308
ب) ممنوعيت فساد در زمين 309
ج) ممنوعيت صدمه به غير نظاميان در حقوق بين‌الملل اسلامي 310
گفتار سوم: جنگ سايبري رويكرد راهبردي حقوق بين‌الملل اسلامي ‌در مواجهه با آن 311
بند اول: جنگ سايبري و ممنوعيت آن در حقوق بين‌الملل معاصر 312
بند دوم: راهبرد مقابله با حملات سايبري از منظر حقوق بين‌الملل و حقوق بين‌الملل اسلامي 317
فصل سوم: حقوق بين‌الملل كيفري و حقوق بين‌الملل اسلامي‌ 319
مبحث اول: رويكرد اسلامي ‌نسبت به تروريسم 319
گفتار اول تعريف تروريسم از منظر اسناد بين‌المللي 320
گفتار دوم: مولفه‌ها و معيارهاي تروريسم 321
گفتار سوم: تروريسم در اسلام 323
گفتار چهارم: تروريسم از منظر سازمان همكاري اسلامي 329
گفتار پنجم: مقابله با تروريسم از منظر حقوق بين‌الملل اسلامي 332
مبحث دوم: جرم انگاري جرايم بين‌المللي در حقوق بين‌الملل اسلامي 334
گفتار اول: نسل كشي از ديدگاه اسلام 334
گفتار دوم: جنايات جنگي در حقوق بين‌الملل اسلام 338
بند اول: منع خيانت و پيمان شكني 339
بنددوم: حمايت از غير نظاميان 341
بندسوم: رفتار با اسيران جنگي 342

فهرست منابع 345