در قوانین مربوط به تابعیتِ برخی دولت‌ها، و ازجمله در قوانین ایران، گاه ناهمانندی‌هایی میان زن و مرد وجود دارد که دست‌کم در نگاه نخست، نوعی رابطه بین انواعی از تابعیت با جنسیت، و درنتیجه، گونه‌ای از نابرابری و تبعیض جنسیتی در موضوع تابعیت را تداعی می‌کند. وجود این ناهمانندی‌ها سبب شده کسانی که با گرایش جنسیتی فمینیستی، یعنی نگرش «همانندی و برابری کامل حقوق زن ومرد و نفی هرگونه تبعیض برضد زنان» به حقوق و ازجمله تابعیت نگاه می‌کنند، از یک‌سو، نظام قانونی تابعیت ایران را به تبعیض جنسیتی متهم و محکوم سازند و از سوی دیگر، برای حل مشکل، به راه‌حل‌های فمینیستی استناد جویند؛ درحالی‌که با تأمل در قوانین تابعیت ایران روشن می‌شود:

اولاً: جنس زن و جنس مرد در بسیاری از قوانینِ مربوط به تابعیت، از موقعیتی برابر و همانند برخوردارند؛ حتی اگر فرضاً درخصوص سایر قوانین، چنین برابری و همانندی‌ای وجود نداشته باشد.

ثانیاً: دلیل این ناهمانندی‌ها هم، جدا از درستی و نادرستی آن، نگاه مبتنی بر تبعیض جنسیتی نبوده است. پس با فرض نادرست بودن این دلیل‌ها و نیز ناهمانندی‌ها و نابرابری‌های مترتّب بر آن‌ها، چاره کار در یافتن دلیلی منطقی برای برابری و همانندی یا نابرابری و ناهمانندی است؛ نه استناد به دلایل جنسیتی و فمینیستی.

مجموعه مواد قانونی و مواردی را که به‌گونه‌ای تداعی‌کننده تبعیض جنسیتی هستند و بررسی آن‌ها، موضوع اصلی این کتاب است، می‌توان در دو بخش مستقل، یکی تبعیض جنسیتی درباره فرزندان و دیگر، تبعیض جنسیتی درباره زوجین و والدین مطالعه کرد، اما پیش از آن، اشاره‌ای به همانندی‌ها و تساوی‌ها در کسب تابعیت ایران یا خروج از آن مفید خواهد بود؛ چنان‌که پیش از همه، لازم است کلیاتی درباره تابعیت متناسب با موضوع بحث یادآوری شود و با ایضاحی ترمینولوژیک، مفهوم واژگان «تفاوت» و «تبعیض» و مراد نویسنده از این واژگان روشن گردد.

براین‌اساس، نوشتار حاضر در چهار بخش اصلی، بدین ترتیب سامان یافته است: بخش نخست با عنوان «کلیات»، در آغاز مطالبی کلی و مقدماتی را درباره تابعیت یادآور می‌شود و سپس بحثی ترمینولوژیک و مفهوم‌شناسانه را مطرح می‌کند. بخش دوم با عنوان «همانندی‌ها و تساوی‌ها»، به برابری‌های جنسیتی در برخورداری از تابعیت ایرانی یا خروج از تابعیت ایرانی اشاره می‌کند. بخش سوم با عنوان «تبعیض جنسیتی درباره فرزندان»، موارد و مواد قانونیِ مربوط به نابرابری و ناهمانندی فرزندان را در برخورداری از تابعیت ایران یا خروج از تابعیت ایرانی بررسی و پیشنهادهایی اصلاحی را مطرح می‌نماید و سرانجام، بخش چهارم با عنوان «تبعیض جنسیتی درباره زوجین و والدین» موارد و مواد قانونیِ مربوط به نابرابری و ناهمانندی بین زن و شوهر یا پدر و مادر را در برخورداری از تابعیت ایران یا خروج از تابعیت ایرانی، و نیز ناهمانندی نقش آن‌ها را در برخورداری یا نابرخورداری فرزندان از تابعیت ایران همراه با ارائه پیشنهادهای اصلاحی موزد بحث قرار می دهد.