به موجب ماده 1 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392که مقرر می‌دارد:« قانون مجازات اسلامي مشتمل بر جرائم و مجازات‌های حدود، قصاص، ديات و تعزيرات، اقدامات تأميني و تربيتي، شرايط و موانع مسؤوليت كيفري و قواعد حاكم بر آنها است.» چند نکته در خصوص ماده یک قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قابل بیان است:

1-قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 شامل چهار کتاب می‌باشد. کتاب اول شامل کلیات است که از ماده 1 تا ماده 216 می‌باشد. کتاب دوم شامل حدود است که از ماده 217 شروع و تا ماده 288 ادامه دارد. کتاب سوم شامل مجازات قصاص است که از ماده 289 شروع تا ماده 447 ادامه دارد، کتاب چهارم شامل مجازات دیه است که از ماده 448 تا 728 ادامه دارد. کتاب پنجم که شامل مجازات تعزیری است مربوط به قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 می‌باشد که از ماده 498 شروع و تا ماده 729 ادامه دارد. ناگفته نماند مواد(625)، (626)، (627)، (628)، (629)، (726)، (727) و (728) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی«تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده» مصوب 2/3/1375، به‌موجب ماده 728 قانون مجازات اسلامی 1392 نسخ صریح شده است.

2-به‌موجب ماده 728 قانون مجازات اسلامی 1392 قانون اقدامات تأمینی مصوب 12/2/1339 و قانون تعریف محکومیت‌های مؤثر در قوانین جزائی مصوب 26/7/1366 و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها نسخ صریح شده است.

3-به موجب ماده 728 قانون مجازات اسلامی 1392 قانون مجازات عمومی مصوب 7/11/1304، قانون مجازات عمومی مصوب 7/3/1352، قانون مجازات اسلامی مصوب 18/5/1362، قانون مجازات اسلامی مصوب 8/5/1370 نسخ صریح گردیده است.

4-قانون مجازات اسلامی 1392 در مورخ 6/3/1392 در روزنامه رسمی انتشار و 15 روز پس از انتشار قابل اجرا شده است.

5-قانون مجازات اسلامی 1392 قانونی آزمایشی و مصوبه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی است که در اجرای اصل 85 قانون اساسی به طور موقت تصویب و مدت آزمایشی آن 5 سال است. تاریخ تصویب این قانون 1/2/1392 و تاریخ انتشار آن در روزنامه رسمی 6/3/1392 می باشد. این قانون به موجب ماده واحده دائمی شدن قانون مجازات اسلامی در تاریخ 9/3/ 1397به قانون دائمی تبدیل شد. اصلاحات قانون مذکور تحت عنوان «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری»در 15 ماده و در مورخ 23/2/1399 از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 26/3/1399 در روزنامه رسمی منتشر گردیده است.

6- در قانون مجازات اسلامی 1392 شرایط مسئولیت کیفری و موانع مسئولیت کیفری (عوامل رافع مسئولیت و عوامل موجهه جرم) و تعریف جرایم مشمول حد و قصاص و دیه و مجازات‌های آنها و همچنین موارد تعلق دیه و میزان آن و کسانی که موظف به پرداخت دیه هستند در کتاب‌های 2 و 3 و 4 بیان شده است.

7- تعریف جرایم تعزیری و مجازات آنها در قانون مجازات اسلامی«تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده» مصوب 2/3/1375 و همچنین در موارد مختلف مانند قانون صدور چک، قانون جرایم رایانه ای و یا قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشاء و کلاهبرداری بیان گردیده است.

8-در قانون مجازات اسلامی 1392 در مواردی همانند جرایم اطفال کمتر از 18 و جرایم مجانین اقدامات تامینی و تربیتی پیش بینی اما قواعد و مقررات آن به طور معین بیان نشده است.

9- از این جهت که هم قانون مجازات اسلامی 1392 و هم قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 تحت عنوان قانون مجازات اسلامی یاد می‌شود می‌توان گفت که همه قوانین مذکور تحت عنوان قانون مجازات اسلامی یاد شود به همین جهت است در ماده 1 همه موارد مذکور را تحت عنوان قانون مجازات اسلامی بیان نموده است.

10-بر اساس ماده 5 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399(اصلاحی ماده 28 قانون مجازات اسلامی 1392)کلیه مبالغ مندرج در قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین از تاریخ تصویب به تناسب نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی هر سه سال یک بار به پیشنهاد وزیر دادگستری و تصویب هیات دولت تعدیل می شود.نظر به این که مبالغ مندرج در قوانین از جمله جزای نقدی هر سه سال یک بار تغییر می یابد، در این کتاب معیار مبالغ جزای نقدی آورده شده بر اساس متن قانون می باشد و از آوردن مبالغ مندرج در مصوبات دولت خودداری شده است.خوانندگان می توانند برای محاسبه دقیق مبالغ جزای نقدی (هر سه سال یک بار) حسب مورد به مصوبه هیات دولت مراجعه کنند.

11-بر اساس مصوبات شورای برنامه ریزی آموزش عالی، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دروس مربوط به جزای عمومی ایران بر مبنایی مواد 1 الی 159 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 تهیه و تدوین شده است. به‌عبارت‌دیگر بخش کلیات قانون مذکور اختصاص به مباحث جزای عمومی ایران دارد بنابراین سرفصل دروس جزای عمومی بر مبنای مواد قانونی مذکور تهیه و تنظیم گردیده است. بر اساس مصوبه شورای مذکور مباحث مربوط به تعریف مسئولیت کیفری اشخاص حقیقی و حقوقی، خصوصیات بزهکار و صور ارتکاب آن شامل مباشرت، معاونت در جرم، شرکت و تسبیب در جرم، مسئولیت ناشی از فعل غیر و عوامل رافع مسئولیت کیفری شامل صغر سن، جنون، مستی، خواب، جهل یا اشتباه و اکراه و اجبار سرفصل درس جزای عمومی دو می‌باشند که با توجه به‌عنوان کتاب حاضر، مطالب بیان‌شده در این کتاب بر مبنایی سرفصل ارائه‌شده از سوی شورای مذکور تهیه و به چاپ رسیده است.