پيشگفتار 13
مقدمه 17

فصل نخست: همگرايي دفاع مشروع و پيشگيري وضعي در مفهوم و حق مدار بودن 23
مبحث نخست: همگرايي مفهومي دفاع و پيشگيري از جرم 27
گفتار اول: همگرايي از حيث دفاع از بزه ديده 28
گفتار دوم: همگرايي از حيث پيشگيري از جرم 34
مبحث دوم: همگرايي در وجود حق دفاع 39
گفتار اول: دلالت لفظي بر حق بودن دفاع و پيشگيري 39
گفتار دوم: طبيعي بودن حق دفاع و پيشگيري 44
نمودار 1. همگراييهاي دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 53

فصل دوم: واگرايي در مباني دفاع مشروع وپيشگيري وضعي 55
مبحث نخست: مباني ناظر به حق محور بودن دفاع مشروع 59
گفتار اول: مباني حق محور ناظر به عمل دفاعي 60
الف) نظريه اعمال حق 60
ب) نظريه حق محدود و استثنايي 62
گفتار دوم: مباني حق محور ناظر به فعل مهاجم و كوتاهي اجتماع 63
الف) نظريه اجراي عدالت 64
ب) نظريه قراداد اجتماعي 65
مبحث دوم: تفاوت مباني عقلاني دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 68
گفتار اول: مباني عقلاني كنشي در دفاع و اقدام پيشگيرانه 69
الف) نظريه اجبار معنوي 70
ب) نظريه فعاليت روزمره 71
ج) نظريه شيوه و سبك زندگي 72
د) نظريه الگوي جرم 73
گفتار دوم: مباني عقلاني واكنشي به فعل بزهكار بالقوه 75
الف) نظريه فضاي قابل دفاع 75
ب) نظريه پيشگيري از جرم از طريق طراحي محيطي (CPTED) 77
ج) نظريه انتخاب عقلاني 79
د) نظريه پليس مسأله محور 81
نمودار 2. واگرايي و ارتباط مباني دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 84

فصل سوم: واگرايي در شيوهها و شگردهاي دفاع مشروع وپيشگيري وضعي 85
مبحث نخست: شيوههاي قانوني دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 89
گفتار اول: پارادايم بازدارنده 91
الف) افزايش تلاش 92
1- منحرف كردن بزهكاران از آماج 93
2- كنترل ابزار آلات جرم 93
3- كنترل خروجي‌ها 94
ب) افزايش ريسك 94
1- مراقبت طبيعي 94
2- كاهش گمنامي 95
3- بهره‌گيري از ابزارهاي مديريت بر مكان 95
4- تقويت نظارت رسمي 96
ج) كاهش منافع حاصل از جرم 96
1- مخفي كردن آماج جرم 97
2- از دسترس خارج كردن آماج 97
3- شناسايي اموال 98
4- برهم زدن بازارهاي غيرقانوني 98
گفتار دوم: پارادايمهاي محرك زدا و توجيه زدا 99
الف) فرار كردن 100
ب) كاهش محرك‌هاي وضعي 105
1- كاهش سرخوردگي و فشار روحي 106
2- اجتناب از مشاجره 107
3- كاهش تحريك احساسات عاطفي 107
4- خنثي كردن فشار در گروه هاي مشابه 107
5- ممانعت از تقليد 108
ج) حذف توجيه‌كننده‌ها 108
1- وضع قواعد 108
2- پست راهنما 109
3- هشياري وجدان 109
4- كمك به مطاوعت 110
5- كنترل مواد مخدر و الكل 110
مبحث دوم: شگردهاي مجرمانه دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 112
گفتار اول: شيوههاي در قالب جرايم عليه اشخاص 113
الف) قتل 113
ب) ضرب و جرح 114
ج) سخت‌سازي آماج 115
د) توسعه محافظت 117
ه) زوال منافع 118
گفتار دوم: شگردهاي در قالب جرايم مادون نفس 119
الف) تهديد و توهين كردن 120
ب) توقيف غيرقانوني 121
ج) حرق و تخريب 122
د) اخذ مال به عنف 123
ه) كنترل دسترسي به اماكن و تجهيزات 124
نمودار 3. واگرايي و ارتباط شگردهاي پيشگيري وضعي و دفاع مشروع 127

فصل چهارم: واگرايي در شرايط و اركان دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 129
مبحث نخست: بررسي و نقد عدم تحديد پيشگيري وضعي 132
گفتار اول: بي¬قيد ¬و¬شرط بودن پيشگيري وضعي در پرتو انديشه‌هاي فقهي 133
الف) نامحدود بودن پيشگيري وضعي با اِعمال قاعده اطلاق مالكيت (م. 339 ق. م.ا مصوب 1375) 133
1- حاكميت قاعده لاضرر در تعارض با قاعده تسليط 136
2- حل تعارض مبناي فقهي و تاريخي ماده 339 ق. م.ا (سابق) 139
ب) نامحدود بودن قلمرو پيشگيري وضعي به استناد نصب دام‌هاي آشكار وپنهان 145
گفتار دوم: عدم تحديد پيشگيري وضعي در پرتو اَعمال در حكم دفاع مشروع 148
مبحث دوم: تفاوت شرايط تحديد پيشگيري وضعي و دفاع مشروع 157
گفتار اول: محدود نمودن پيشگيري وضعي به استناد قواعد دفاع مشروع 158
گفتار دوم: قواعد و شرايط خاص دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 164
الف) شرايط تجاوز در دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 165
1- فعلي يا قريبالوقوع بودن تجاوز 165
2- غير قانوني بودن تجاوز 166
3- عمدي بودن اقدام متجاوز 167
ب) شرايط دفاع در دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 169
1- ضرورت عرفي دفاع و اِعمال ابزارهاي پيشگيرانه 169
2- تناسب دفاع 178
3- جهت دفاع 179
4- ضرورت اطلاع رساني به افراد براي اِعمال ابزارهاي پيشگيرانه 180
1-4- مباني ضرورت هشدار دادن 180
1-1-4 ضرورت اطلاع رساني براساس قاعدهي تحذير 181
2-1-4 ضرورت اطلاع رساني برمبناي اصول و راهكارهاي پيشگيري وضعي 188
3-1-4 لزوم اطلاع رساني براساس قواعد حقوق بشر 191
2-4- شرايط هشدار دادن 195
1-2-4 مشروعيت رفتار 195
2-2-4 مؤثر بودن هشدار 197
3-2-4 متناسب بودن هشدار با محل خطر 200
4-2-4 وصول هشدار به مخاطبين 200
5-2-4 دادن هشدار قبل از وقوع حادثه 201
6-2-4 عمدي نبودن اقدام هشداردهنده 201
7-2-4 امكان گريز از خطر براي هشدار گيرنده 202
نمودار 4. واگرايي و ارتباط شرايط دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 206

فصل پنجم: واگرايي در بار اثبات شرايط و آثار دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 207
مبحث نخست: بار اثبات شرايط در دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 211
گفتار اول: ديدگاههاي ناظر به بار اثبات شرايط مساعد به حال متهم 212
الف) الزام متهم به اثبات 213
ب) الزام مقام تعقيب به اثبات 215
ج) تفصيل بين شرايط 217
گفتار دوم: بار اثبات كيفيات مساعد در دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 218
مبحث دوم: آثار و پيامدهاي دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 223
گفتار اول: آثار و پيامدهاي واقع با رعايت شرايط 224
گفتار دوم: عدم رعايت شرايط و آثار واقع بر آن 230
نمودار 5. واگرايي و ارتباط آثار دفاع مشروع و پيشگيري وضعي 248
ضميمه 251
منابع و مآخذ 253
الف) منابع فارسي و عربي 253
يك: كتاب¬ها 253
دو: مقاله¬ها 262
سه: تقرايرات 267
چهار: پايان نامه ها-رساله ها 267
پنج) سايت 268
ب) منابع انگليسي 268
يك: كتاب¬ها 268
دو: مقاله¬ها 269
سه: پايان نامه¬ها-رساله¬ها 269
موضوع‌نامه 271