ديباچه 17
بخش اول 19
كليات 19
گفتار اول: مفهوم تحريم هاي بين المللي 21
بند اول: تعريف و كاركرد تحريم ها 22
بند دوم: انواع تحريم ها 25
گفتار دوم: تاريخچه تحريم هاي بين المللي 29
بند اول: پيش از تأسيس سازمان ملل متحد 29
بند دوم: پس از تأسيس سازمان ملل متحد 30
گفتار سوم: مباني حقوقي تحريم هاي بين المللي 33
بند اول: ديدگاه حقوق خصوصي 33
.1عسر و حرج 34
.1.1مفهوم عسر و حرج 35
.1.2آثار حقوقي عسر و حرج 36
.4فورس ماژور 37
.2.1مفهوم فورس ماژور 37
.2.1.1فورس ماژور در حقوق فرانسه 37
.2.1.2فورس ماژور در حقوق انگلستان 38
.2.1.3فورس ماژور در حقوق ايران 40
.2.1.4فورس ماژور در حقوق بين الملل 41
.2.2آثار حقوقي فورس ماژور 45
3. عقيم شدن قرارداد 51
.3.1مفهوم عقيم شدن قرارداد 51
.3.2آثار حقوقي عقيم شدن قرارداد 52
.4تغيير بنيادين اوضاع و احوال 54
.4.1مفهوم تغيير بنيادين اوضاع و احوال 54
.4.2آثار حقوقي تغيير بنيادين اوضاع و احوال 54
بند دوم: ديدگاه حقوق بين الملل 55
.1اقدامات متقابل غيرقهري 56
.1.1مفهوم اقدامات متقابل غيرقهري 57
.1.2تاريخچه اقدامات متقابل غيرقهري 60
.1.3حق استناد به مسئوليت دولت ها 63
.2اقدامات تلافي جويانه 65
.2.1مفهوم اقدامات تلافي‌جويانه 65
.2.2تاريخچه اقدامات تلافي‌جويانه 67
.2.3وضعيت حقوقي اقدامات تلافي‌جويانه 69
گفتار چهارم 72
مباني ارزيابي مشروعيت يا عدم مشروعيت توسل به تحريم 72
بند اول : مباني نظري نفي يا تصديق مشروعيت تحريم ها 72
.1مباني نظري تصديق كننده مشروعيت تحريم ها 72
.2مباني نظري نفي كننده مشروعيت تحريم ها 74
بند دوم: مباني عملي نفي يا تصديق مشروعيت تحريم ها 85
.1رويه دولت ها در اعمال تحريم ها 89
.1.1تحريم چين 89
.1.2تحريم برمه (ميانمار) 90
.1.3تحريم لهستان 91
.1.4تحريم سودان 93
.1.5تحريم هاي عمومي ايران، ليبي و كوبا 95
.2رويه سازمان هاي بين المللي در اعمال تحريم ها 98
.2.1رويه‌ سازمان ملل متحد 99
.2.1.1قبل از پايان دوران جنگ سرد 103
.2.1.2پس از پايان دوران جنگ سرد 104
.2.2رويه‌ اتحاديه‌ اروپايي 113

بخش دوم 117
مطالعه تحريم هاي ايران از منظر موازين حقوقي 117
گفتار اول: سير تاريخي اعمال تحريم ها عليه ايران 119
بند اول: دوره زماني تا پايان دهه 1370 119
بند دوم: دوره زماني دهه 1380 تاكنون 124
گفتار دوم: مباني اعمال تحريم ها عليه ايران 126
بند اول: تحريم هاي يك جانبه 126
.1اجراي تحريم هاي يك جانبه 127
.2صلاحيت فراسرزميني قوانين تحريم 129
.3وضعيت حقوقي تحريم هاي يك جانبه 133
بند دوم: تحريم هاي بين المللي 139
.1تاريخچه تحريم هاي چندجانبه 140
گفتار سوم: بررسي ابتكارات تقنيني تحريم هاي اعمال شده عليه ايران 144
بند اول: تحريم هاي سازمان ملل متحد 147
.1قطعنامه 1696 (2006) شوراي امنيت 147
.2قطعنامه 1737 (2007) شوراي امينت 148
.3قطعنامه 1747 (2007) شوراي امنيت 148
.4قطعنامه 1803 (2008) شوراي امنيت 150
.5قطعنامه 1835 (2008) شوراي امنيت 151
.6قطعنامه 1929 (2010) شوراي امنيت 152
6.1. جنبه هاي حقوقي 152
6.2. آثار اجراي قطعنامه 155
بند دوم: تدابير محدود كننده در اتحاديه اروپايي 158
.1مقررات كنترل صادرات و تحريم در اتحاديه اروپايي 158
.1.1رژيم حاكم بركاربرد دوگانه كالاها و فناوري ها 159
.1.2رژيم كنترل نظامي اتحاديه اروپايي 161
.1.3طبقه بندي كنترل صادرات (ECCN) 161
.2صادرات از منظر مقررات كنترل صادرات اتحاديه اروپا 162
.2.1شمول اقلام واجد كاربرد نهايي در سلاح هاي كشتار جمعي در مقررات تحريم 164
.2.2شمول اقلام واجد كاربرد نهايي نظامي در مقررات تحريم 165
.2.3شمول فعاليت هاي واسطه گري در مقررات تحريم 165
.2.4نگهداري سوابق معاملات صادراتي و انتقالات در مقررات تحريم 166
.2.5ضمانت اجراي نقض مقررات كنترل صادرات در اتحاديه اروپا 166
.2.6مراجع صدور مجوز صادرات در اتحاديه اروپا 166
.2.7تحولات مقررات كنترل هاي صادراتي اتحاديه اروپا 168
.2.8تحريم هاي اتحاديه اروپايي 170
.2.8.1اشخاص مشمول تحريم 172
.2.8.2موضوعات مشمول تحريم 173
.2.8.3انواع تحريم 178
.2.8.3.1تحريم ليبي 178
.2.8.3.2تحريم سوريه 179
.2.8.3.3تحريم سودان / جنوب سودان 180
.2.8.3.4تحريم ميانمار (برمه) 181
.2.8.3.5تحريم جمهوري اسلامي ايران 181
.2.8.3.5.1محتواي تصميم شماره 635/2012 شوراي اتحاديه اروپايي 192
.2.8.3.5.2 محتواي مقررات شماره 2012/1263 شوراي اتحاديه اروپايي 194
2.8.3.5.3. محتواي مقررات شماره 2012/1016 شوراي اتحاديه اروپايي 197
.2.8.4قوانين ناظر بر بلوكه كردن در اتحاديه اروپايي 198
.2.8.5شرط احتياط كامل در معاملات با كشورهاي تحت تحريم 199
.2.8.6لزوم تبعيت مؤسسات مالي از مقررات تحريم اتحاديه اروپايي 201
.2.8.6.1متمركز سازي عملكرد بانك ها در مؤسسات مالي بزرگ 203
.2.8.6.2مشكلات ناشي از تبعيت از مقررات تحريم اتحاديه اروپايي 205
.2.8.6.3آثار تحريم هاي اتحاديه اروپايي بلحاظ اقتصادي 206
.2.8.6.3.1آثار تحريم هاي اتحاديه اروپايي بر مؤسسات مالي 206
.2.8.6.3.2آثار تحريم هاي اتحاديه اروپايي بر ذينفعان/ مشتريان 211
.2.8.6.3.3آثار تحريم هاي اتحاديه اروپايي بر متقاضيان خدمات مؤسسات مالي 211
.2.8.6.3.4آثار تحريم هاي اتحاديه اروپايي بر ساير بازيگران دنياي تجارت 211
بند سوم: قوانين و مقررات كنترل صادرات در ايالات متحده امريكا 212
.1مقررات كنترل صادرات و صادرات مجدد در ايالات متحده امريكا 212
.1.1اركان اساسي رژيم كنترل تجاري ايالات متحده امريكا 212
.1.2مقررات مديريت صادرات امريكا 215
.1.2.1مفهوم صادرات و صادرات مجدد 216
.1.2.2قانون حداقل آستانه 219
.1.2.3ضرورت هاي عملي مقررات مديريت صادرات 221
.1.2.3.1طبقه بندي كنترل صادرات 221
1.2.3.2.نمودار كشوري 222
1.2.3.3مستثنيات مجوز 223
1.2.3.4.كنترل هاي ناظر بر مصرف كننده نهايي و استفاده نهايي كالا 231
1.2.4.ابتكار عمل در اصلاح مقررات مديريت صادرات 237
1.2.5.ضمانت اجراي نقض تحريم ها و مقررات كنترل هاي صادراتي 238
2.مقررات عبور بين المللي تسليحات امريكا 238
2.1.صلاحيت مقررات عبور بين المللي تسليحات 239
2.2.مجوزهاي مقررات عبور بين المللي تسليحات 243
2.3.صدور مجوز براي اشخاص خارجي داخل و خارج از قلمرو ايالات متحده 247
2.4.نهاد واسطه گري در مقررات عبور بين المللي تسليحات 249
2.5.جرايم و مجازات هاي موضوع مقررات قانون كنترل صادرات تسليحات و مقررات عبور بين المللي تسليحات 251
3.تحريم هاي تجاري ايالات متحده 252
3.1.تحريم هاي تجاري امريكا عليه كوبا 257
3.2.تحريم هاي تجاري امريكا عليه سودان 258
3.3.تحريم هاي تجاري امريكا عليه سوريه 259
3.4.تحريم هاي تجاري امريكا عليه برمه 260
3.5.تحريم هاي تجاري امريكا عليه جمهوري اسلامي ايران 260
3.5.1.مباني قانوني تحريم ايالات متحده عليه ايران 261
3.5.1.1.مقررات معاملات ايرانيان 261
3.5.1.2.قانون تحريم هاي ايران 268
3.5.1.2.1.قانون تحريم همه جانبه ايران 269
3.5.1.2.2.قانون كاهش تهديد ايران و حقوق بشر سوريه 271
3.5.1.2.3.قانون مسدود نمودن مفرهاي تحريم هاي ايران 274
3.5.1.2.4.قانون اجازه دفاع ملي مصوب 2012 275
3.5.1.2.5.قانون آزادي و مقابله با گسترش سلاح هاي هسته اي ايران 276
3.5.2.واردات از ايران به قلمرو ايالات متحده 283
3.5.3.صادرات از ايالات متحده به ايران 283
3.5.4.معامله با كالاها و خدمات ايراني 284
3.5.5.معاملات با ايران توسط شركت هاي وابسته امريكايي 285
3.5.6.اشخاص مشمول تحريم عليه ايران 285
3.5.7.تحريم هاي مالي امريكا عليه جمهوري اسلامي ايران 287
3.5.8.فعاليت در سازمان هاي بين المللي 290
3.5.9.تحريم هاي فرآورده هاي نفتي امريكا عليه جمهوري اسلامي ايران 290
گفتار چهارم: تحريم هاي موضوعي اعمال شده عليه ايران 292
بند اول: تحريم ها در حوزه فعاليت هاي پولي و مالي 292
1.تحريم هاي بانكي 293
1.1.تاريخچه تحريم‏هاي اعمال شده عليه بانك ها و ساير مؤسسات مالي 293
1.2.راهكارهاي تجديد نظر از تحريم هاي بانكي 296
1.3.تحريم ها و وضعيت ضمانت نامه هاي بانكي 301
1.4.استنكاف بانك هاي اروپايي از پرداخت وجوه ضمانتنامه هاي متقابل 308
1.5.بازپرداخت اقساط قراردادهاي فاينانس 311
1.6.تحريم سوئيفت 314
1.7.تحريم بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران 320
بند دوم: تحريم ها در حوزه حمل و نقل 326
1.تحريم كشتيراني 326
2.تحريم سوخت هواپيماهاي كشوري 332
3.تحريم قطعات و تجهيزات هواپيمايي غيرنظامي 335
بند سوم: تحريم ها در حوزه ساير خدمات 338
1.تحريم بيمه حمل و نقل و بيمه هاي اتكايي 338
بند چهارم: تحريم ها در حوزه صنعت نفت و گاز 345
بند پنجم: تحريم ها در حوزه تأمين غذا و دارو 351
بند ششم: تحريم ها در حوزه فعاليت هاي علمي 355
بند هفتم : تحريم اشخاص حقيقي از منظر حقوق بين الملل 359
1.سير تحول تحريم اشخاص حقيقي 360
1.1.تحريم اشخاص حقيقي در سازمان ملل متحد 360
1.2.تحريم اشخاص حقيقي در اتحاديه اروپايي 361
1.3.تحريم اشخاص حقيقي توسط دولت ها 362
2.مشروعيت تحريم اشخاص حقيقي 362
گفتار پنجم: مطالعه تحليلي رويه قضايي 364
بند اول: دعوي بانك مركزي عليه شوراي اتحاديه اروپا 364
1.شرح سير روند دعوي 364
2.اهم استدلال هاي خواهان 364
3.اهم استدلال هاي خوانده 366
بند دوم: دعوي شركت كشتيراني شارپ عليه شوراي اتحاديه اروپا 370
1.شرح سير روند دعوي 370
2.اهم استدلال هاي خواهان 370
3.اهم استدلال هاي خوانده 370
4.رأي دادگاه 371
بند سوم: دعوي شركت نفت توربو كمپرسور عليه شوراي اتحاديه اروپا 372
1.شرح سير روند دعوي 372
2.اهم استدلال هاي خواهان 372
3.اهم استدلال هاي خوانده 373
4.رأي دادگاه 373
بند چهارم: دعوي بانك ملي ايران و زيرمجموعه هاي آن عليه شوراي اتحاديه اروپا 374
1.اهم استدلال هاي خواهان 374
2.1.استدلال هاي بانك ملي ايران 374
2.2.استدلال هاي زيرمجموعه هاي بانك ملي ايران 377
1.اهم استدلال هاي خوانده 380
1.1.استدلال هاي عليه بانك ملي ايران 380
1.2.استدلال هاي عليه زير مجموعه هاي بانك ملي ايران 383
3.استدلال هاي كميسيون اتحاديه اروپايي 383
4.رأي دادگاه 383
بند پنجم: دعوي شركت پشتيباني، ساخت و تهيه كالاي نفت عليه شوراي اتحاديه اروپا 384
1.شرح سير روند دعوي 384
2.اهم استدلال هاي خواهان 385
3.اهم استدلال هاي خوانده 388
4.رأي دادگاه 389
5.اهم استدلال هاي تجديد نظر خوانده 403
6.اهم استدلال هاي دادستان دادگاه عدالت اروپا 404
بند ششم: دعوي شركت هاي تابعه شركت ملي نفت ايران عليه شوراي اتحاديه اروپا 406
1.شرح سير روند دعوي 406
2.اهم استدلال هاي خواهان ها 406
3.اهم استدلال هاي خوانده 407
بند هفتم: دعوي شركت فولمن عليه شوراي اتحاديه اروپا 412
1.شرح سير روند دعوي 412
2.اهم استدلال هاي خواهان 412
3.اهم استدلال هاي خوانده 413
4.رأي دادگاه 413
بند هشتم: دعوي كادي عليه شوراي اتحاديه اروپا 415
1.اهم استدلال هاي خواهان 416
2.رأي دادگاه بدوي 417
3.اهم استدلال هاي تجديد نظر خواه 418
بند نهم: دعوي پست بانك عليه شوراي اتحاديه اروپا 421
1.اهم استدلال هاي خواهان 422
2.اهم استدلال هاي خوانده 424
3.رأي دادگاه 425
بند دهم: دعوي شركت سهامي بيمه ايران عليه شوراي اتحاديه اروپا 427
1.اهم استدلال هاي خواهان 427
2.اهم استدلال هاي خوانده 429
3.رأي دادگاه 430
بند يازدهم: دعواي بانك توسعه صادرات ايران عليه شوراي اتحاديه اروپا 432
1.اهم استدلال هاي خواهان 432
2.اهم استدلال هاي خوانده 433
بند دوازدهم: دعوي بانك رفاه كارگران عليه شوراي اتحاديه اروپا 433
1.اهم استدلال هاي خواهان 434
2.اهم استدلال هاي خوانده 434
3.رأي دادگاه 434
بند سيزدهم: دعوي بانك ملت عليه شوراي اتحاديه اروپا 435
1.اهم استدلال هاي خواهان 436
2.اهم استدلال هاي خوانده 436
3.رأي دادگاه 437
بند چهاردهم : دعوي بانك صادرات ايران عليه شوراي اتحاديه اروپا 438
1.اهم استدلال هاي خواهان 438
2.اهم استدلال هاي خوانده 439
3.رأي دادگاه 439
بند پانزدهم : دعوي بانك سينا عليه شوراي اتحاديه اروپا 440
بند شانزدهم: دعوي كشتيراني عليه شوراي اتحاديه اروپا 441
1.اهم استدلال هاي خواهانها 441
2.اهم استدلال هاي خوانده 442
3.رأي دادگاه 442
بخش سوم 445
راهكارهاي حقوقي مقابله با تحريم هاي اعمال شده عليه ايران 445
گفتار اول: ساز و كارهاي ملي 450
بند اول: اقامه دعاوي مسئوليت مدني عليه دول خارجي در محاكم داخلي 450
گفتار دوم: ساز و كارهاي منطقه اي 452
بند اول: درخواست بطلان تصميمات شوراي اتحاديه اروپايي 452
گفتار سوم: ساز و كارهاي بين المللي 461
بند اول: موافقتنامه هاي دوجانبه تشويق و حمايت متقابل از سرمايه گذاري بين ايران و ساير دولت ها 461
بند دوم: اقامه دعوي در ديوان بين المللي دادگستري 469
نتيجه گيري 477
تحليل حقوقي برنامه عمل مشترك در خصوص مذاكرات هسته اي 490
فهرست منابع 495
الف) منابع فارسي 495
1. كتب 495
2. پايان نامه ها 496
3. مقالات 497
4. اسناد 498
ب) منابع لاتين 498
1. كتب 498
2. مقالات 504
3. اسناد 506
4. تصميمات قضايي 508
5. پايگاه هاي اينترنتي 509