مقدمه 11
فصل اول: كليات 13
گفتار اول: مفهوم شناسي حضانت 13
1-1- حضانت در لغت 13
1-2- حضانت در اصطلاح فقهي 14
1-3- حضانت در اصطلاح حقوقي 15
گفتار دوم: حضانت و مفاهيم مشابه آن 15
2-1- ولايت 15
2-1-1- ولايت در لغت 15
2-1-2- ولايت در اصطلاح 16
الف- ولايت در معناي خاص 16
ب- ولايت در معناي عام 17
2-1-3- مقايسه حضانت و ولايت 17
2-2- قيموميت 18
2-2-1- قيم در لغت 18
2-2-2- قيم در اصطلاح 18
2-2-3- مقايسه حضانت و قيموميت 20
گفتار سوم: ماهيت حضانت 20
3-1-تعريف حق 21
3-1-1- حق در لغت 21
3-1-2- حق در اصطلاح 21
3-2- تعريف حكم 22
3-2-1- حكم در لغت 22
3-2-2- حكم در اصطلاح 23
3-3- تعريف تكليف 23
3-3-1- تكليف در لغت 23
3-3-2- تكليف در اصطلاح 24
3-4- رابطه حكم و تكليف 24
3-5- رابطه حق و تكليف 24
3-6- تفاوت حق و حكم 25
3-7- ديدگاه هاي موجود درباره ماهيت حضانت 27
3-7-1- بررسي نظرات فقها 29
3-7-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 30
فصل دوم: شرايط والدين كودك 33
گفتار اول: شرايط مشترك 34
1-1- اسلام 34
1-1-1- ادله و مستندات 35
الف- كتاب 35
1-1-1-1- اشكال در استدلال به آيه 36
1-1-1-2- جواب اشكال 36
ب – سنت 37
ج - اجماع 38
1-1-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 39
1-2- عقل 39
الف- تعريف مجنون 40
ب- اقسام جنون 40
1-2-1- ادله و مستندات 41
الف- كتاب 41
ب - سنت 42
1-2-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 42
1-3- آزاد بودن 42
1-3-1- ادله و مستندات 43
1-3-1-1- نقد و بررسي دلايل 44
1-3-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 44
1-4- امين بودن 45
1-4-1- نقد نظريه اشتراط عدالت ( عدم فسق) 46
1-4-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 46
1-5- عدم ابتلا به بيماريهاي مسري خطرناك 47
1-5-1- ادله و مستندات 47
1-5-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 48
گفتار دوم: شرايط ويژه مادر 49
2-1- مقيم بودن 49
2-1-1- بررسي و تطبيق با قانون مدن 49
2-2- ازدواج نكردن مادر 51
2-2-1- ادله و مستندات 51
2-2-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 53
2-2-3- بازگشت حق حضانت 54
2-3-1- بررسي و تطبيق با قانون مدني 55
گفتار سوم: مباشرت در حضانت 55
3-1- بررسي و تطبيق با قانون مدني 56
فصل سوم: ديدگاه ها در مورد دوره حضانت 57
گفتار اول: فرض حضانت در دوران رضاع 57
1-1- مدت رضاع و ادله آن 58
1-2- حضانت مادر در فرض قبول رضاع 59
1-2-1- قول اوّل: اولويت مادر در حضانت 59
1-2-1-1- ادله و مستندات 60
الف- كتاب 60
ب- سنت 60
ج- اجماع 62
1-2-2- قول دوم: اشتراك والدين در حضانت 62
1-2-2-1- رد نظريه اشتراك والدين 63
1-3- حضانت مادر در فرض امتناع از رضاع 66
1-3-1-قول اول: سقوط حق حضانت 66
1-3-2- قول دوم: بقاء حق حضانت 68
1-4- پايان اولويت مادر در دوره رضاع 69
1-4-1- بررسي و تطبيق با قانون مدني 69
گفتار دوم: فرض حضانت پس از دوران رضاع 70
2-1- قول اول: تقدم مادر نسبت به پسر تا دوسالگي و نسبت به دختر تا هفت سالگي 71
2-1-1- ادله و مستندات 71
الف- سنت 71
ب- اعتبار عقلي 72
ج- اجماع 72
2-1-2- نقد و بررسي اين قول 72
2-2- قول دوم:تقدم مادر نسبت به طفل تا هنگامي كه ازدواج نكرده 73
2-2-1 ادله و مستندات 73
2-2-2- نقد و بررسي اين قول 73
2-3- قول سوم: تقدم مادر نسبت به پسر تا دوسالگي و نسبت به دختر تا نه سالگي 75
2-4- قول چهارم: تقدم مادر نسبت به پسر تا هفت سالگي و نسبت به دختر تا هنگامي كه ازدواج نكرده 76
2-5- قول پنجم: تقدم مادر نسبت به دختر و پسر تا هفت سالگي 76
2-5-1- ادله و مستندات 77
2-5-2- نقد و بررسي اين قول 77
2-6- بررسي روايات حضانت 77
2-6-1- نتيجه بررسي روايات 80
2-7- بررسي و تطبيق با قانون مدني 82
گفتار سوم: زمان پايان حضانت 84
3-1-بلوغ و رشد 84
3-1-1- ادله و مستندات 84
3-1-2- سن بلوغ از ديدگاه فقها 85
3-2- بررسي و تطبيق با قانون مدني 86
فصل چهارم: وظايف و حقوق والدين 89
گفتار اول: وظايف والدين 89
1-1- نگهداري 89
1-1-1- تعريف نگهداري 89
1-1-2- رضاع 90
1-1-2-1- قول اول: عدم وجوب رضاع 90
1-1-2-1-1- ادله و مستندات 91
الف-كتاب 91
ب- سنت 92
ج- اجماع 92
د- اصل برائت (عدم وجوب) 92
1-1-2-2- قول دوم وجوب رضاع 92
1-1-3- ارضاع اللباء(آغوز) 94
1-1-4- اجرت رضاع 94
1-1-5- نتيجه بحث 94
1-1-1-6- بررسي و تطبيق با قانون مدني 95
1-1-7- هزينه نگهداري 96
1-1-7-1- ادله و مستندات 96
الف- كتاب 96
ب- سنت 97
ج- اجماع 98
1-1-7-2- مسئول هزينه نگهداري بعد از پدر 98
1-1-7-3- شرايط وجوب نفقه اولاد 99
1-1-7-4- مقدار نفقه فرزند 100
1-1-7-5- بررسي وتطبيق با قانون مدني 100
1-2- تربيت 102
1-2-1- تعريف تربيت 103
1-2-2- دوران تربيت كودك 103
1-2-2-1- دوران رضاع 103
1-2-2-2- دوران كودكي 105
1-2-2-2-1- تربيت ديني و مذهبي 105
1-2-2-2-2- تربيت عاطفي 107
1-2-2-2-3- تربيت اخلاقي 109
1-2-2-2-4- تربيت علمي و فرهنگي 111
1-2-3- بررسي و تطبيق با قانون مدني 112
گفتار دوم: حقوق والدين 113
2-1- حق ملاقات 114
2-1-1- بررسي و تطبيق با قانون مدني 115
2-2- حق تأديب 115
2-2-1- بررسي و تطبيق با قانون مدني 117
2-3- حق اخذ اجرت 117
2-3-1- قول اوّل: عدم جواز اجرت 118
2-3-2- قول دوم: جواز اخذ اجرت 118
2-3-3- بررسي و تطبيق با قانون مدني 119
فصل پنجم: وظايف نظام اسلامي درباره حضانت كودكان 121
گفتار اول: حضانت كودكان بي سرپرست و بد سرپرست 122
1-1-كودكان بي سرپرست 122
1-1-1- حكم لقيط 123
1-1-2- شرايط ملتقط 124
1-1-3- وظايف ملتقط در برابر لقيط 124
1-1-4- بررسي و تطبيق 125
1-2-كودكان بد سرپرست 126
1-2-1- تعريف كودك آزاري 127
1-2-1-1- تعريف كودك آزاري در اصطلاح حقوقي 128
1-2-1-2- حكم آزار كودكان 132
1-2-1-3- ادله و مستندات 134
الف- ادله عام 134
ب- ادله خاص 134
1-2-3- ميزان مجازات كودكان 135
1-2-4- حكم حضانت والدين كودك آزار 137
1-2-5-بررسي و تطبيق با قانون مدني 138
گفتار دوم: وظايف نظام اسلامي در قبال كودكان بي سرپرست و بد سرپرست 138
2-1- تعريف حسبه 139
2-2- ادله و مستندات 140
2-3- مصاديق حسبه 141
2-3-1- نظارت فقيه بر كودكان بي سرپرست 142
2-3-1-1- حمايت هاي قانوني 143
2-3-1-1-1- حمايت هاي قانوني مربوط به كودكان بي سرپرست 143
2-3-1-2- اقدامات نظام اسلامي جهت ساماندهي اطفال بي سرپرست و بد سرپرست 151
2-3-1-2-1- اقدامات سازمان بهزيستي 152
2-3-1-2-1-1- مراقبت و پرورش در خانواده: نزد والدين، خانواده جايگزين 152
2-3-1-2-1-2- مراقبت و پرورش در خانه هاي مراكز شبانه روزي دولتي و غير دولتي 154
2-3-1-2-1-3- امور رفاهي كودكان 154
گفتار سوم: ضمانت اجراي حضانت در حقوق ايران 155
3-1- ضمانت اجراي حق و تكليف نگهداري 155
3-2- ضمانت اجراي تربيت كودك 157
3-3- ضمانت اجراي حق ملاقات 157
3-4- ضمانت اجراي نفقه 158
نتيجه گيري 161
فهرست منابع 165