اهمیت و جایگاه کتاب در توسعه علمی بشر با وجود رقیبان جدی در دنیای پیشرفته امروز همچنان رفیع و در صدر است. انتقال اندیشه‌ها و نظریه‌های تحول ساز بر بال صفحات کتاب صورت می‌گیرد و این مهمترین اقبالی است که نصیب کتاب و نشر آن شده است.

ساز و کار نشر کتاب تحولات زیادی یافته و در دنیای پیشرفته امروز منابع مالی و اقتصادی قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. حجم این منابع و رونق اقتصادی انتشار کتاب متناسب با توسعه یافتگی بوده و قابل تحلیل می‌باشد.

تحلیل وضعیت نشر کتاب در هر جامعه‌ای می‌تواند واقعیت‌های موجود را به سمت وضعیت مناسب تر و نزدیک به شرایط ایده آل هدایت نماید. این، هدفی است که در این مجموعه مقالات به دنبال آن بوده ام.

اگرچه این مقالات در دهه نود شمسی نگارش شده اند لیکن متأثر از گزاره‌های زیر بوده است:

نخست آن که شرایطی مانند کپی رایت بین‌المللی و عدم پیوستن ایران به آن بر اساس قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب سال 1348 و انتشار آثار خارجی در ایران بدون نیاز به اجازه ناشر و پدیدآورنده آنها مربوط به گذشته‌های دور است. سیاست عدم پیوستن ایران به کنوانسیون برن از قبل از انقلاب اسلامی تاکنون ادامه یافته و این درحالی است که انگیزه‌ها و دلایل اتخاذ این سیاست در این دو دوره ممکن است متفاوت و متعدد باشد. طبعاً این شرایط را نمی‌توان نادیده انگاشت و تحلیلی درست ارائه نمود.

دوم آن که نشر کتاب در ایران دوره‌های مختلفی را متناسب با تحولات اجتماعی و اقتصادی در جهت پیشرفت طی کرده است. اکنون در سال پایانی دهه نود موقعیت مناسبی است تا وضعیت نشر کتاب در این دهه را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهیم.

امروز فضای دیجیتالی و نوآوری‌های دنیای پیشرفته، حوزه نشر و کتاب را نیز مانند بسیاری از حوزه‌های مرتبط با دانش و فناوری تحت تأثیر خود قرار داده و بسیاری از تعاریف را عوض کرده است.

تحلیل وضعیت نشر ایران در پایان دهه نود به نوعی ارزیابی کارنامه جامعه نشر کشور در پایان قرن چهاردهم هجری شمسی محسوب شده که برای برنامه ریزی در قرن جدید به کار خواهد آمد.

سوم آن که بیشترین زمان در دهه نود به دولت‌های یازدهم و دوازدهم اختصاص یافته و حوزه نشر نیز مانند بقیه حوزه‌های اجتماعی تحت تأثیر سیاست‌های جاری بوده که دارای نقاط مثبت و منفی می‌باشد.

کتاب تحلیل وضعیت نشر ایران حاصل سی و سه سال فعالیت علمی و انتشاراتی در حوزه حقوق و تجربیات صنفی و اداری اینجانب است که در ویراست نخست با چهل و چهار مقاله انتشار می یابد.

این مقالات در شش بخش با موضوعات مدیریت نشر، حقوق نشر، ضوابط نشر، اقتصاد نشر، سازمان نشر و تحلیل نهایی ارائه گردیده است. بعضی از این مقالات در روزنامه ها، مجلات یا خبرگزاری‌ها برای عموم و بعضی از آنها در گروه تلگرامی مخصوص اصحاب نشر با عنوان گروه تحلیل وضعیت نشر منتشر شده اند.

جمع آوری این مقالات و انتشار آنها در قالب کتاب به درخواست بسیاری از دوستان، مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، همکاران و همچنین دانشجویانم صورت گرفته که امیدوارم گامی مثبت در جهت توسعه جامعه نشر باشد.

علاوه بر ارائه تحلیل‌ها و راهکارهایی برای برون رفت از وضعیت موجود، تلاش گردیده تا در بخش‌های مختلف و بخصوص در بخش سازمان نشر به وقایع و اتفاقات مستند در دهه نود اشاره داشته باشم. شاید این مواضع در آینده نیازمند یادآوری باشد و جزئیات آن به کار آید.