اعتلای یک اندیشه و تفکر مرهون تلاش تابعین و بزرگان آن اندیشه است، فقه شیعه از آن رو که منبعث از احکام واقعی اسلام بوده بزرگان زیادی چه در عصر حضور ائمه ^{علیهم السلام} و چه در عصر غیبت به چشم خود دیده است از شیخ کلینی تا مرحوم امام خمینی ^{رضوان الله علیهم} و بعد از ایشان مجاهدات فراوانی در اعتلای این علم شده است.

یکی از فقهای که سالیان دراز به تدریس و تربیت شاگردان، تبلیغ معارف دینی، تحقیق و تألیف کتب ارزنده علمی و خدمات جاودانه اشتغال داشته، متکلم ادیب، فقیه روشنفکر و اندیشمند سترگ آیت الله سید محمد حسن مرعشی شوشتری ^{قدس الله نفسه الذکیة} بوده است، ایشان فرزند حجت الاسلام سید محمد و نوۀ میرزا عبدالوهاب می­باشد که در سال 1356 ق (1316 ش) در شهرستان شوشتر در استان خوزستان دیده به جهان گشوداند.

فراگیری علوم را از طریق مؤانست با قرآن و علوم قرآنی آغاز نمودند و پس از گذراندن مقدمات، به تحصیل در حوزۀ مدرسۀ علمیۀ جزائریه شوشتر پرداخت و از محضر اساتید و علمای آن زمان كسب فیض نموداند، در سال ۱۳۴۰ شمسی به مشهد مقدس رفتند و در حوزۀ علمیۀ مشهد، از محضر آیت الله العظمی حاج سید محمدهادی میلانی ^{رضوان الله علیه} بهره برداند و در بازگشت به شوشتر، با اجازه آیت الله سید محمد حسن آل طیب، حاج شیخ محمدتقی، شیخ شوشتری حکیم و آیت الله العظمی حاج سید علی بهبهانی به درجه اجتهاد رسیدند.

 در سال ۱۳۳۴ به تدریس علوم و حقوق اسلامی و تحصیل در حوزه‌های علمیه اهواز و شوشتر مشغول شدند و به دعوت شورای عالی قضایی، در سال ۱۳۶۲ ش به تهران آمدند و در طول خدمات قضایی نخست مدتی ریاست دادگاه كیفری یك اهواز را بر عهده گرفت، آنگاه به ریاست شعبۀ دو دیوان عالی كشور، معاونت دیوان عالی كشور، ریاست دادگاه تجدیدنظر انتظامی قضات و عضویت در شورای عالی قضایی منصوب گردیداند.

آیت‌الله سید محمدحسن مرعشی شوشتری همگام با امام خمینی(ره) در انقلاب شکوهمند اسلامی ایران مشارکت کرد و با عمل به تکلیف اجتماعی خویش با حکم امام خمینی(ره) به عضویت شورای عالی قضایی منصوب شدند و همچنین در انتخابات مجلس خبرگان با آرای مردم به عضویت در مجلس خبرگان درآمد، ایشان در كنار فعالیت قضایی، در مدرسه عالی شهید مطهری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشكده علوم قضایی وزارت دادگستری، مدرسه عالی قضایی قم، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مركز و دانشكده الهیات دانشگاه تهران به تدریس اشتغال داشتند.

 آثار تألیفی و تحقیقی ایشان در حقوق و علوم اسلامی  به شرح زیر است:

• شرح بر قانون حدود و قصاص؛


• الفقه الإمامیه فی شرح التحفة القوامیة (یک دوره فقه منظوم): این اثر توسط محققین در سه مجلد توسط انتشارات مجد به زیور طبع آراسته شده است؛


• شرحی بر کتاب القضاء تحریر الوسیله: این اثر تحت عنوان: «القضاء الأصیلة في شرح تحریر الوسیلة» توسط محققین توسط انتشارات چتردانش به زیور طبع آراسته شده است؛


• تقریراتی در اصول فقه (به زبان فارسی)؛


• دیدگاه‌های نو در حقوق كیفری اسلام (دو مجلد)؛


• سبیل الرشاد في شرح ارشاد علامه (در 5 مجلد): جلد سوم این اثر تحت عنوان «کتاب المتاجر» توسط انتشارات مجد به زیور طبع آراسته شده است. و ما بقی مجلدات نیز توسط محققین در حال تصحیح و نشر است؛


• تعلیقات بر فروع علم اجمالی: این اثر در حقیقت تقریرات مرحوم مرعشی از درس استاد خویش می­باشد؛


• شرح خلاصه الاصول: که در واقع شرحی ناقص بر خلاصه الاصول مرحوم غلامحسین تبریزی می­باشد؛


• تکمله شرح صغیر: که در واقع تلخیصی از کتاب الجهاد ریاض المسائل می­باشد؛


• فلسفه ما، ترجمۀ کتاب «فلسفتنا» شهید صدر که ابتدا پیش از انقلاب چاپ و بعد از پیروزی انقلاب با اصلاحاتی تجدید چاپ شد؛


• حاشیه بر کفایه مرحوم آخوند خراسانی و فرائد الاصول مرحوم شیخ انصاری؛


• المنهج القویم في شرح تحفة الحکیم: که توسط آقای دکتر مهدی حاجیان تصحیح و در انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در 1392 به زیور طبع آراسته شده است؛


• شرحی بر تعلیقات این سینا؛


• شرحی بر نجاة ابن سینا؛


• شرح کتاب الفیه ابن مالک به زبان عربی در زمینه ادبیات عرب؛


• شرح بر تلخیص مختصر المعانی به زبان عربی در زمینه ادبیات عرب؛


• شرح بدایه الحکمه به زبان عربی در زمینه فلسفه؛


• شرح نهایه الحکمه به زبان عربی در زمینه فلسفه؛


• شرحی بر تهذیب المنطق تفتازانی به زبان فارسی در زمینه منطق؛


• تقریراتی در اصول فقه.

و بسیاری از آثار دیگر که هنوز چاپ نشده و به صورت مخطوط در کتابخانۀ نسخ خطی مدرسه عالی شهید مطهری نگهداری می‌شوند، همچنین مقالاتی در زمینۀ حقوق جزای اسلامی به رشته­ای تحریر درآورده­اند که در نشریۀ وزارت دادگستری، فصلنامۀ حق، و نشریۀ رهنمون مدرسه عالی شهید مطهری به چاپ رسیده­اند.

سرانجام در تابستان ۱۳۸۷ در سن ۷۱ سالگی دعوت حق را لبیک گفتند و به دیار باقی شتافتند. عاش سعیداً و مات حمیداً.

اثر حاضر مجموعه آثار آیت الله مرعشی در زمینۀ قواعد فقه می­باشد که در دو دفتر تحت عنوان «قواعد فقه» و «الاحکام العامة و القواعد الفقهیة الکلیة في الحدود» و دیگر اوراق متعدد در حواشی کتب فقهی به یادگار گذاشته­اند، این قواعد که جنبه فقهی داشته و در زمینه فقه جزایی کاربرد دارد کمتر در کتب فقهی به صورت منظم و مدون بحث شده است، تلاش فقهاء غالبا ناظر به قواعد فقه خصوصی است این در حالی است که فقه جزایی از آن رو که با دولت و حکومت همگونی خاصی دارد کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو بر آن شدیم که این آثار متفرق و مخطوط را تنظیم و جمع آوری کرده و تحت عنوان «القَواعِد وَ الضَّوابِط الفِقهیَّة» منتشر نمایم.

تاریخ نگارش همه این دفاتر و نوشتهجات مشخص نیست، اما مسلم است که در زمانهای مختلفی نگاشته شده­اند. نگارش (رسالة في لاضرر) که در بخش لواحق آمده در اوایل دوران انقلاب و در زمان حیات امام خمینی بوده، زیرا در جایی که نامی از حضرت امام خمینی به میان آمده، استاد عنوان (مد ظله) را می‌آورند. بخش دوم نیز بر اساس تاریخی که در دست‌نوشتۀ ایشان آمده، اسفند ماه سال 1380 می‌باشد که در آن زمان در دورۀ دکتری فقه و حقوق جزا در مدرسه عالی شهید مطهری (ره) مشغول به تدریس بوده­اند و سپس گویا محتوای درس را به زبان عربی نگاشته­اند.

تاریخ نگارش چند مقاله که در لواحق کتاب آمده نیز اینگونه است: مقاله «لا ضرر» در سال 1376 در ماهنامه دادرسی؛ قاعدۀ «اقرار العقلاء»، در سال 1364 در فصل‌نامه «حق»؛ «قاعدۀ تسبیت» در سال 1375، در مجله دیدگاه‌های حقوق قضایی، به چاپ رسیده اند و سپس در کتاب «دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری» در سال 1373 و 1379 جمع آوری شده­اند، دربارۀ تاریخ نگارش سایر بخش‌ها اطلاعی در دسترس نیست.