مقدمه 13
بخش نخست: كليات 17
فصل نخست: مسؤول حادثه رانندگي 17
مبحث نخست: سير تقنيني در خصوص تمييز مسؤول حادثه 21
گفتار نخست: مسؤول حادثه در قانون بيمه اجباري 1347 22
بند نخست: برقراري نظام خاص مسؤوليت نوعي دارنده 22
بند دوم: مفهوم دارنده تحت قانون بيمه اجباري 1347 25
گفتار دوم: مسؤول حادثه در قانون اصلاح قانون بيمه اجباري 1387 27
بند نخست: تغيير متن ماده 1 و حذف عبارت «مسؤوليت مدني دارنده» 27
بند دوم: حذف استثناء قوه قاهره از شمول بيمه اجباري شخص ثالث 30
بند سوم: تعريف دارنده در قانون اصلاح قانون بيمه اجباري 1387 32
مبحث دوم: مسؤول حادثه در قانون بيمه اجباري 1395 33
گفتار نخست: مسؤول حادثه در خصوص خسارت مالي 36
گفتار دوم: مسؤول حادثه در خصوص خسارت بدني 38
گفتار سوم: اثر تقصير زيان ديده در تعيين مسؤول حادثه 42
مبحث سوم: مسؤول برخورد دو يا چند خودرو و معيار تقسيم مسؤوليت 46
گفتار نخست: مسؤول برخورد دو يا چند خودرو 47
بند نخست: مسؤول خسارت هاي بدني ناشي از برخورد 48
الف- نقش تقصير در تعيين مسؤول خسارت هاي بدني ناشي از برخورد 49
ب- مسؤول خسارت هاي بدني ناشي از برخورد تحت قانون بيمه اجباري 1395 52
بند دوم: مسؤول خسارت هاي مالي ناشي از برخورد 53
الف- برخورد در فرض عدم تقصير رانندگان 54
ب- برخورد در فرض تقصير يكي از رانندگان 59
ج- برخورد در فرض تقصير تمام رانندگان دخيل در حادثه 61
گفتار دوم: معيار توزيع مسؤوليت در برخورد دو يا چند خودرو 61
بند نخست: نظريه تساوي 61
الف- نظريه تساوي در خصوص خسارت بدني 62
ب- نظريه تساوي در خصوص خسارت مالي 64
بند دوم: نظريه درجه تقصير 66
بند سوم: نظريه ميزان تاثير 68
فصل دوم: دامنه ي شمول قانون بيمه اجباري 72
مبحث نخست: وسائل نقليه ي تحت شمول قانون بيمه اجباري 72
گفتار نخست: مفهوم و مصاديق وسائل نقليه موتوري زميني و ريلي 73
گفتار دوم: شمول قانون بر يدك و واگن 75
مبحث دوم: حوادث تحت شمول قانون بيمه اجباري 77
گفتار نخست: مفهوم عرفي حادثه غيرمترقبه و ايرادات وارد بر آن 79
بند نخست: مفهوم حادثه غيرمترقبه در لغت و نوشته هاي حقوقي 79
بند دوم: ايرادات اِعمال حادثه غيرمترقبه در مفهوم قوه قاهره 82
الف- مفهوم رابطه سببيت و نقش آن در قانون بيمه اجباري 82
ب- ناسازگاري مفهوم مسبِّب و حادثه غيرمترقبه در معناي قوه قاهره 85
گفتار دوم: تلقي قانون بيمه اجباري از حادثه غيرمترقبه و اثر آن 89
بند نخست: مفهوم حادثه غيرمترقبه در قانون بيمه اجباري 1395 90
بند دوم: اثر حادثه غيرمترقبه در جبران خسارات اشخاص ثالث 95
الف- در خصوص خسارت مالي 95
ب- در خصوص خسارت بدني 97
مبحث سوم: خسارت هاي تحت پوشش قانون بيمه اجباري و استثنائات وارد بر آن 98
گفتار نخست: خسارت هاي تحت پوشش قانون بيمه اجباري 98
بند نخست: خسارت بدني 99
الف- ماهيت ديه و آثار آن طبق قواعد عام 101
ب- خسارت هاي مازاد بر ديه در حوادث رانندگي 106
بند دوم: خسارت مالي 117
الف- محروم شدن از منافع اموال حادثه ديده 117
ب- كسر قيمت خودرو 119
گفتار دوم: خسارت هاي استثناء شده از شمول قانون بيمه اجباري 122
بند نخست: خسارت وارد بر وسيله نقليه ي مسبب حادثه 123
بند دوم: خسارت وارد بر محمولات وسيله نقليه ي مسبب حادثه 124
بند سوم: خسارت مستقيم يا غيرمستقيم ناشي از تشعشعات اتمي و راديواكتيو 126
بند چهارم: جريمه يا جزاي نقدي 127
بند پنجم: خسارت ناشي از عمد يا تباني زيانديده 129
الف- اثبات قصد زيان ديده يا تباني 130
ب- اثر تقصير زيانديده در جبران خسارات 131
مبحث چهارم: قلمرو جغرافيايي قانون بيمه اجباري 132
گفتار نخست: قلمرو بيمه نامه ي موضوع قانون بيمه اجباري 133
بند نخست: حوادث ناشي از وسائل نقليه ايراني در خارج از كشور 134
الف- الزام دارندگان وسائل نقليه ايراني به اخذ بيمه نامه مربوط 134
ب- سيستم بين المللي كارت سبز 135
بند دوم: الزام دارندگان وسائل نقليه خارجي به اخذ بيمه نامه مربوط 138
گفتار دوم: قلمرو تعهدات صندوق تامين خسارت هاي بدني 138
الف- حوادث واقعشده در خارج از كشور 139
ب- حوادث واقع شده در قلمرو سرزميني ايران نسبت به اشخاص غير ايراني 140
بخش دوم: حقوق و تعهدات بيمه گذار و بيمه گر 143
فصل نخست: حقوق و تعهدات بيمه گذار و بيمه گر در بيمه شخص ثالث 143
مبحث نخست: انعقاد قرارداد بيمه شخص ثالث 143
گفتار نخست: طرفين قرارداد بيمه شخص ثالث 144
بند نخست: بيمه گذار 144
الف- شخص ملزم به اخذ بيمه نامه 145
ب- ضمانت اجراي تكليف دارنده ي وسيله نقليه در تحصيل بيمه‌نامه و مبناي آن 147
بند دوم: بيمه گر 161
گفتار دوم: حق بيمه 164
بند نخست: ميزان حق بيمه 164
بند دوم: مصاديق افزايش حق بيمه 168
بند سوم: مصاديق تخفيفات حق بيمه و نحوه ي انتقال آن 170
الف- مصاديق تخفيفات حق بيمه 170
ب- انتقال سابقه تخفيف عدم خسارت 174
بند چهارم: زمان پرداخت حق بيمه و ضمانت اجراي آن 179
مبحث دوم: حقوق و تعهدات بيمه¬گر در بيمه شخص ثالث 181
گفتار نخست: تعهدات بيمه¬گر در بيمه شخص ثالث 182
بند نخست: جبران خسارت مالي 182
الف- ميزان خسارت مالي قابل پرداخت توسط بيمه¬گر 183
ب- نحوه¬ي جبران خسارت مالي توسط بيمه¬گر 189
بند دوم: جبران خسارت بدني توسط بيمه¬گر 194
الف- ميزان خسارت بدني قابل پرداخت توسط بيمه¬گر 195
ب- قيود حاكم بر ميزان تعهدات بيمه¬گر 206
پ- نحوه ي پرداخت خسارت بدني توسط بيمه¬گر 211
گفتار دوم: حقوق بيمه¬گر در بازيافت خسارت پرداختي 217
بند نخست: حق بيمه گر نسبت به بازيافت خسارت پرداختي در برابر راننده مسبب حادثه 217
الف- بازيافت بخشي از خسارت پرداختي در تخلفات رانندگي حادثه ساز 218
ب- بازيافت خسارت پرداختي در صورت اثبات عمد مسبب در ايجاد حادثه 222
پ- بازيافت در فرض رانندگي در حالت مستي يا استعمال مواد مخدر يا روانگردان موثر در وقوع حادثه 230
ت- بازيافت در فرض نداشتن گواهينامه رانندگي متناسب با نوع وسيله نقليه 231
ث- بازيافت در فرض سرقت يا آگاهي از سرقت وسيله نقليه 234
بند دوم: حق بيمه گر نسبت به بازيافت خسارت در برابر ساير مسببان حادثه 235
بند سوم: حق بيمه گر نسبت به بازيافت خسارت پرداختي از صندوق تامين خسارت هاي بدني 238
مبحث سوم: اثر انتقال وسيله نقليه بر عقد بيمه 239
گفتار نخست: انتقال كليه ي حقوق و تعهدات 240
گفتار دوم: تاريخ انتقال حقوق و تعهدات 241
فصل دوم: حقوق و تعهدات بيمه گذار و بيمه گر در بيمه حوادث راننده ي مسبب حادثه 243
مبحث نخست: حقوق و تعهدات بيمه گذار در بيمه حوادث راننده ي مسبب 244
گفتار نخست: الزام دارندگان به اخذ بيمه نامه ي حوادث راننده ي مسبب 244
گفتار دوم: تكاليف بيمه گذار بيمه حوادث راننده ي مسبب 246
گفتار سوم: ذينفع بيمه حوادث راننده ي مسبب 249
گفتار چهارم: امكان جمع مزاياي بيمه شخص ثالث و بيمه حوادث راننده ي مسبب 251
مبحث دوم: حقوق و تعهدات بيمه گر حوادث راننده ي مسبب 255
گفتار نخست: ميزان تعهد بيمه گر 255
گفتار دوم: خسارات استثناءشده از پوشش بيمه حوادث راننده ي مسبب حادثه 257
گفتار سوم: مهلت پرداخت خسارت توسط بيمه گر حوادث راننده ي مسبب 258
 
بخش سوم: حقوق و تعهدات صندوق تامين خسارت هاي بدني 259
فصل نخست: ساختار صندوق تامين خسارت هاي بدني 260
مبحث نخست: اركان صندوق تامين خسارت هاي بدني 260
مبحث دوم: منابع مالي صندوق و نحوه ي استفاده از آن 267
گفتار نخست: منابع مالي صندوق 267
گفتار دوم: نحوه ي استفاده از وجوه صندوق 270
فصل دوم: حقوق و تعهدات صندوق تامين خسارت هاي بدني 271
مبحث نخست: تعهدات صندوق تامين خسارت هاي بدني 271
گفتار نخست: نوع خسارت موضوع تعهد صندوق 273
گفتار دوم: مصاديق تعهدات صندوق 274
بند نخست: فقدان بيمه نامه ي شخص ثالث 276
بند دوم: انقضاي مدت بيمهنامه 279
بند سوم: بطلان قرارداد بيمه 280
بند چهارم: شناخته ‌نشدن وسيله نقليه ي مسبب حادثه 284
بند پنجم: كسري پوشش بيمهنامه ناشي از افزايش مبلغ ريالي ديه 285
بند ششم: تعليق يا لغو پروانه فعاليت يا صدور حكم توقف يا ورشكستگي بيمهگر 286
بند هفتم: خسارات بدني خارج از تعهدات بيمه گر 290
الف- خارج از ظرفيت بودن سرنشينان داخل وسيله نقليه ي مسبب 291
ب- خسارات بدني بيش از 10 برابر سقف تعهدات بدني بيمهنامه 291
بند هشتم: تفاوت ديه تا سقف ديه مرد در كليه ي جنايات 291
گفتار سوم: ذينفع دريافت خسارت بدني 292
گفتار چهارم: ميزان و نحوه ي پرداخت خسارت توسط صندوق 294
بند نخست: ميزان خسارت بدني قابل پرداخت توسط صندوق 295
بند دوم: نحوه ي پرداخت خسارت بدني توسط صندوق 295
الف- مهلت پرداخت خسارت توسط صندوق 296
ب- پرداخت خسارت بدني منجر به فوت بدون نياز به رأي دادگاه 297
ج- پرداخت حداقل پنجاه درصد از خسارت بدني غير فوت در مدتي كوتاه از وقوع حادثه 298
مبحث دوم: بازيافت خسارت پرداختي توسط صندوق 299
گفتار نخست: موارد بازيافت خسارت پرداختي 299
بند نخست: پرداخت خسارت به سبب فقدان، انقضاء يا بطلان بيمهنامه 299
بند دوم: پرداخت خسارت به سبب شناختهنشدن وسيله نقليه ي مسبب حادثه 300
بند سوم: پرداخت خسارت به سبب تعليق يا لغو پروانه يا توقف يا ورشكستگي بيمهگر 301
بند چهارم: پرداخت خسارت به سبب خارج از ظرفيت بودن سرنشينان داخل وسيله نقليه ي مسبب 301
بند پنجم: پرداخت خسارت خارج از موارد تعهدات صندوق 302
بند ششم: بازيافت از زيان ديده 303
گفتار دوم: حدود بازيافت صندوق در رجوع به مسبب حادثه 303
بند نخست: در خصوص تفاوت ديه زن و مرد 304
بند دوم: در خصوص ديه اشخاص غيرمسلماني كه دين آنان به رسميت شناخته نشده است 304
گفتار سوم: موارد عدم امكان بازيافت خسارت پرداختي توسط صندوق 305
گفتار چهارم: مسؤوليت صندوق در ارتباط با مسؤوليت ساير نهادهاي جبران خسارت 306
بند نخست: در ارتباط با سازمان بيمههاي اجتماعي يا سازمان بيمه كارمندان دولت يا صندوقهاي ويژه 306
بند دوم: در ارتباط با بيت المال 307
الف- در فرض عدم شناسايي قاتل 307
ب- عدم دسترسي به قاتل شبه عمد به دليل مرگ يا متواري شدن با وجود شناسايي 311
ج- عدم دسترسي به قاتل عمد به دليل مرگ يا متواري شدن با وجود شناسايي 312
بخش چهارم: آيين رسيدگي به قصور يا تخلف شركتهاي بيمه و دعاوي ناشي از حوادث رانندگي 315
فصل نخست: آيين رسيدگي به قصور يا تخلف شركتهاي بيمه 315
مبحث نخست: مفهوم و مصاديق قصور يا تخلف 315
مبحث دوم: مرجع رسيدگي به قصور يا تخلف و تشريفات آن 319
مبحث سوم: مجازات ارتكاب قصور يا تخلف 320
گفتار نخست: نحوه¬ي تعيين مجازات براي قصور يا تخلف مالي و غيرمالي 322
بند نخست: مجازات قصور يا تخلف مالي 322
بند دوم: مجازات قصور يا تخلف غيرمالي 322
گفتار دوم: تكرار يا تعدد قصور يا تخلف 323
گفتار سوم: جهات تخفيف مجازات قصور يا تخلف 323
مبحث چهارم: اعتراض بيمه گر به تصميم مرجع رسيدگيكننده به قصور يا تخلف 324
گفتار نخست: مرجع رسيدگي به اعتراض شركتهاي بيمه 324
گفتار دوم: مهلت اعتراض 324
گفتار سوم: نحوه رسيدگي به اعتراض و صدور رأي 325
مبحث پنجم: اعتراض بيمه گر به رأي كميسيون 325
مبحث ششم: ضمانت اجراي تصميمات قطعي بيمه مركزي و آراي لازم الاجراء كميسيون 325
فصل دوم: آيين دادرسي دعاوي ناشي از حوادث رانندگي 326
مبحث نخست: مرجع صالح 327
گفتار نخست: به اعتبار صلاحيت ذاتي 327
بند نخست: در خصوص خسارت مالي 327
بند دوم: در خصوص خسارت بدني 330
الف- دادگاه عمومي صالح 331
ب- تكليف دادسرا و دادگاه كيفري در فرض مختومه شدن پرونده يا عدم شناسايي متهم 334
ج- مطالبه¬ي ديه بدون تقديم دادخواست در دادگاه كيفري 340
گفتار دوم: به اعتبار صلاحيت محلي 342
مبحث دوم: طرفين دعوي مطالبه ي خسارت و اعتراض به رأي 344
گفتار نخست: طرفين دعوي مطالبه ي خسارت 344
گفتار دوم: اعتراض به رأي 348
فهرست منابع 353