1- اهميت حقوق تعهدات
2- كليات حقوق تعهدات
3- تشكيل قراردادها وتعهدات
4- عيوب اراده
5- شروط ضمن عقد
6- انحلال قراردادها وتعهدات
7- مسائل امتحاني
8- فهرست لغات و اصطلاحات به زبان انگليسي
درخصوص حقوق تعهدات کتابهای نفیسی از استادانِ پیشکسوت و فرزانه حقوق چون مرحومان دکترکاتوزیان و شهیدی، آقایان دکترصفایی، لنگرودی و ... به رشته تحریردرآمده است. در ابتدای این مجموعه نشانه ادب میدانم سَرِ تعظیم بر مقام تقوا و علم آن بزرگواران فرود آورده که بسیاری ازآموختههای حقوق مدنی را مدیون تالیفاتِ گوهربارآنان هستیم ولی باید توجه داشت تالیفات آن استادان عزیز هیچ گاه به قصد سدِّ بابِ تحقیق و نوآوری برای جوانان نبوده و نیست چون تمام علوم به خصوص علم حقوق ، همگام با تحولات اجتماعی در حالِ به روز رسانی است بعلاوه آنکه هرحقوقدان خردمندی ازدیدگاهِ ظریف خود به تفسیر قواعد و ارائه راهکارهای نو برای پویایی این علم میپردازد. یک فقیه و حقوقدان تیزبین هیچ گاه خود را قالب نظریات گذشتگان محصور نمیکند چون در این صورت علم حقوق به هلاکت خواهد افتاد. با تغییر شکل روابط حقوقی مردم هر روز، دعاوی متعدد و جدیدی به دادگستری وارد میشود که محتاج خلاقیَّت فکری حقوقدان، قاضی و وکیل برای حل آن مساله است. به یاد سخن پیرِ فرزانه حقوق مرحوم کاتوزیان که درسالهای آخر عمرشریف اشان با صدایی نحیف ولی سرشار ازنفوذ معنوی برای قضات درکاخِ دادگستری کرج عنوان شد، افتادم. سخنی که آن روز دراعماق جانم رخنه پیدا کرد و به آن ایمان آوردم: « علم فقه دانش مقدسی مانند آب زلال است ولی همان آب اگر مدتی بی حرکت بماند، مرداب میشود »[1] آری علم فقه و حقوق محتاج اجتهادهای نو با حفظ اصول و قواعد آمره آن است مثلاً در گذشته خسارات در معامله فضولی محدود به هزینههای حمل و نقل ودلالی بود ولی امروز با افزایش نرخ تورُّم مطالبه «کاهش ارزش پول» در اثر تورم قیمت ملک، کمترین ضمانت اجرایی است که ضرر خریدارجاهل به فضولی بودن آن را جبران میکند. نکته ای که در رای وحدت رویه شماره 733 در روز 15/7/1393 مورد توجه واقع شد. دراین کتاب هم سعی شده تا با سبکی نو به تفسیرهای جدید ازمسائل حقوق تعهدات پرداخته شود و از بیان مطالبی که تنها تکرار مطالب کتابهای پیشین میباشد؛ خودداری شود.
نکته دوم- ویژگیهای این کتاب
مهم ترین ویژگیهای این مجموعه را میتوان در موارد زیر دانست:
1. به مناسبت توفیق سي بار تدریس متوالی درسِ حقوق تعهدات دردانشگاه های مختلف کشور با سطوح علمی و ادراکی مختلف دانشجویان اعم از عالی، متوسط، پایین آشنا شدم و با سوالات هریک نیز برخورد کردم برای همین دراین کتاب با عباراتی ساده و روان همراه با مثالهای کاربردی به تحلیل مطالب پرداخته ام تا همه دانشجویان با هر سطح علمی بتوانند با اندک تلاش ذهنی مطالب آن را به خوبی متوجه شوند.
2. پرداختن به سبکی نو در تحلیل مسائل حقوق تعهدات چون «جمع احکام اختصاصی صحت عقود در یک جا» در مبحث سوم از فصل دوم که درهیچ یک از کتابهای حقوق تعهدات تا به حال به طوریکجا جمع آوری نشده است و معمولاً دراين گونه كتاب ها، تنها « شرایط عمومی ماده 190ق.م» بحث میشود .
3. طرح جامع تقسیمات کل عقود قانون مدنی از حیث لزوم و جواز (درگفتار اول از مبحث اول از فصل پنجم کتاب) که درهیچ یک از کتابهای حقوق تعهدات تا به حال مطرح نگردیده است .
4. تحليل آرای دارای درون مایه علمی قوی پس از طرح مطلب درسی به سبک حقوق کامن لا تا دانشجوی حقوق دانش خود را با مسائل روز دادگاهها تطبیق کند و علاوه بر استفاده دانشجویان برای وکلاء و قضات دادگستری مفید میباشد و به قولی «پیوند بین کاخ دادگستری و مدرسه حقوق» برقرار شود. همچنین مباحث تخصصی تر هر عنوان میتواند مورد استفاده دانشجویان دوره های تکمیلی حقوق واقع شود .
5. استفاده از منابع متعدد فقهی، قرآنی، خارجی در این کتاب صورت گرفته است. همچنین دربسیاری از مباحث کتاب، جهت تقریب ذهنی از آیات قرآن استفاده شده است نظیر شباهت شرط نتیجه با تحقق آنی امرپروردگار درآیه 82 سوره یاسین (مبحث دوم از فصل 4)، تشابه امورمعنوی با امور اعتباری درفصل اول کتاب و دیگر موارد از آن جمله میباشد .
6. مطالب این کتاب دوره کامل حقوق تعهدات برای دانشجوی درس حقوق مدنی سه میباشدكه میتواند منبع جامع و تحلیلی برای تقویت پایه های حقوق مدنی متقاضیان آزمون های حقوقي چون وکالت، دوره های تکمیلی حقوق باشد .
7 . برخي از مسائل تحلیلی حقوق مدنی سه همراه با پاسخهای تحلیلی آن که در انتهای کتاب مطرح شده است و مطالعه و تمرین آنها برای رشد فکری و تقویت قدرت استدلال دانشجویان و وکلا و قضات دادگستری مفید است . البته مسائل حقوق مدنی 1 تا 8 و پاسخ های تحليلي آنرا در کتاب مستقل دیگری بنام حقوق مدنی درآینه تحلیل و استدلال آورده ایم.