علیق و اشتراط امروزه در انعقاد قراردادها کاربرد فراوان دارد اما به غیر از موارد مذکور در عبارات فقها و حقوق‌دانان، یعنی تعلیق در انشاء، تعلیق در منشأ و اثر یا همان تعلیق در انعقاد عقد، تعلیق و اشتراط در مرحله اجرای عقد نیز مطرح است که به لحاظ نظری و عملی، ممکن، موجود و مفید فایده است، زیرا در بعضی موارد با توجه به مقتضیات اجتماعی و اقتصادی به آن احتیاج است و مصادیق آن را در زندگی روزمره دیده می‌شود. در حقوق مدنی کمتر به نهاد شرط معلق پرداخته شده است، هر چند که برخی فقها و حقوق‌دانان شرط فاسخ را با نهاد شرط معلق تبیین کرده‌اند لکن، در خصوص شرط فعل، صفت و نتیجه معلق تحقیقی منسجم و خاصی صورت نگرفته است. از این‌رو، در نوشتار حاضر وضعیت تعليق در شروط ضمن عقد مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. نتایح پژوهش بیان‌گر آن است که امکان جریان اناطه در قراردادهای فرعی نیز وجود دارد، با این تفاوت که در قراردادهای فرعی التزام اول و دوم وجود ندارد بلکه، یک التزام (فرعی) در ضمن التزام دیگری (اصلی) قرار می‌گیرد.

بنابراین، در اناطه در قراردادهای فرعی یک التزام در ضمن التزام دیگری می‌آید. پس، اگر در شروط ضمن عقد، اناطه به التزامی برگردد که محتمل‌الوقوع است، تعلیق در اجرای شروط ضمن عقد، رخ داده است که اصطلاحاً به آن «شرط معلق» گفته می‌شود و چنان‌چه در شروط ضمن عقد، اناطه به التزامی تعلق پیدا کند که امر غیر محتمل‌الوقوع است، «اشتراط در اجرای شروط ضمن عقد» صورت گرفته که در اصطلاح «شرط مشروط» نیز گفته می‌شود. آثار و احکام شرط معلق پس از وقوع معلق‌علیه و همچنین وضعیت شرط معلق در انواع آن می‌تواند متفاوت باشد. کاشفیت و ناقلیت معلق‌علیه در مورد برخی از شروط هیچ تأثیری ندارد و بحث کردن از کاشفیت و ناقلیت بی‌فایده خواهد بود مانند شرط فعل معلق انعقاد عقود که در هر صورت وقوع معلق‌علیه آن ناقل خواهد بود اما در بعضی از شروط، کاشفیت و ناقلیت وقوع معلق‌علیه در آنها می‌تواند مؤثر باشد مثل شرط نتیجه مملک عین معین که می‌تواند تابع اراده متعاملین باشد. برای شناخت وضعیت تعلیق در شروط ضمن عقد لازم است به هر قرارداد به صورت مستقل و با توجه به نوع آن و نوع شرط و نوع تعلیق نظر افکند. مصادیق متعددی از تعلیق و اشتراط در مرحله اجرای شروط ضمن قرارداد در قانون مدنی وجود دارد که البته به صورت‌های مختلف شرط فعل و نتیجه آمده‌اند و هر کدام آثار متفاوت و خاص خود را دارند.