پيشگفتار 13

فصل اول: عقد و اقسام آن 15
مقدمه 17
1-1. مفهوم و جايگاه عقد در حقوق تعهدات 17
1-1-1. وقايع و اعمال حقوقي 17
1-1-1-1. وقايع حقوقي 17
1-1-1-2. اعمال حقوقي 18
1-1-2. ايقاع و عقد 18
1-1-2-1. ايقاع 18
1-1-2-2. عقد 22
1-2. اقسام عقود 24
1-2-1. اقسام عقد از منظر قانون مدني 24
1-2-1-1. لازم و جايز 24
1-2-1-2. خياري 36
1-2-1-3. منجز و معلق 39
1-2-2. ساير اقسام عقد از منظر حقوقدانان 46
1-2-2-1. عهدي و تمليكي 46
1-2-2-2. معوض و غيرمعوض 47
1-2-2-3. رضايي و تشريفاتي 48
1-2-2-4. آزاد و تحميلي 51
1-2-2-5. محقَق، احتمالي و شانسي 52
1-2-3. اقسام عقد از نظر اعتبار 54
1- 2-3-1. صحيح 54
1-2-3-2. باطل 55
1-2-3-3. غير نافذ 55
1-2-3-4. باطل نسبي 56
1-2-3-5. غيرقابل استناد 58
 
فصل دوم: شرايط اساسي صحت معاملات 61
مقدمه 63
2-1. قصد و رضاي طرفين 64
2-1-1. مفهوم، ابراز و آثار قصد و رضا 64
2-1-1-1. مفهوم قصد و رضا 64
2-1-1-2. ابراز اراده 65
2-1-1-3. اراده باطني و ظاهري 68
2-1-2. ايجاب و قبول 68
2-1-2-1. ايجاب و مفاهيم مشابه 69
2-1-2-2. موجبات سقوط ايجاب 73
2-1-2-3. تقدم ايجاب بر قبولي 77
2-1-2-4. قبولي مشروط و غيرمنطبق 78
2-1-2-5. ايجاب و قبول از طريق فعل 79
2-1-2-6. زمان و مكان تشكيل عقد 81
2-1-3. نمايندگي در معاملات 88
3-1-3-1. انواع نمايندگي 88
3-1-3-2. معامله با خود توسط نماينده 89
3-1-3-3. اصل اصالت در معاملات 93
3-1-3-4. تعهد به نفع ثالث 94
2-1-4. عيوب اراده 96
2-1-4-1. اشتباه 96
2-1-4-2. اكراه 105
2-1-4-3. اجبار 112
2-1-4-4. اضطرار 113
2-2. اهليت طرفين 116
2-2-1. مفهوم اهليت 116
2-2-2. انواع اهليت 116
2-2-3. ملاك بلوغ، عقل و رشد 118
2-2-4. اهليت معاملاتي محجورين 120
2-2-4-1. صغير 120
2-2-4-2. سفيه 124
2-2-4-3. مجنون 127

2-3. معين بودن موضوع معامله 129
2-3-1. شرايط مال موضوع معامله 129
2-3-1-1. ماليت داشتن 130
2-3-1-2. موجود بودن 131
2-3-1-3. قابل انتقال بودن 133
2-3-1-4. مقدور التسليم بودن 134
2-3-1-5. معلوم بودن 137
2-3-1-6. معين بودن 138
2-3-2. شرايط فعل موضوع معامله 139
2-3-2-1. ماليت داشتن فعل 139
2-3-2-2. مشروع بودن 140
2-3-2-3. معلوم بودن 140
2-3-2-4. معين بودن 140
2-3-2-5. مقدور بودن 141
2-4. مشروعيت جهت معامله 142
2-4-1. مفهوم و آثار جهت معامله و مشروعيت آن 142
2-4-2. مفاهيم مشابه 143
2-4-2-1. تفاوت شرط نامشروع با شرط متضمن جهت نامشروع عقد 144
2-4-2-2. تفاوت نامشروع بودن موضوع معامله با جهت نامشروع 144
2-4-3. معامله به قصد فرار از دين 145

فصل سوم: آثار قراردادها 149
مقدمه 151
3-1. آثار عقد نسبت به طرفين 151
3-1-1. اصل صحت، لزوم و التزام قراردادها 151
3-1-1-1. اصل صحت 152
3-1-1-2. اصل لزوم قراردادها 154
3-1-1-3. اصل التزام قرادادها 154
3-1-2. موجبات التزام قراردادي 155
3-1-2-1. قانون آمره 155
3-1-2-2. مفاد قرارداد 155
3-1-2-3. عرف 157
3-1-2-4. قانون تكميلي 160
3-2. آثار عقد نسبت به ثالث 162
3-2-1. مصاديق ثالث 162
3-2-2. قائم مقامي 162
3-2-2-1. قائم مقام عام 163
3-2-2-2. قائم مقام خاص 164
3-2-3. اصل نسبي بودن و قابل استناد بودن قراردادها 165
3-2-3-1. اصل نسبي بودن قراردادها 165
3-2-3-2. اصل قابل استناد بودن قراردادها 166
3-3. تعهد به نفع ثالث 167
3-3-1. مفهوم تعهد به نفع ثالث 167
3-3-2. آثار تعهد به نفع ثالث 168
3-3-2-1. بين متعهد و ثالث 168
3-3-2-2. بين ثالث و متعهدله 169
3-3-2-3. بين متعهد و متعهدله 170
3-3-3. تمليك به نفع ثالث 170
3-3-4. سرنوشت تعهد به نفع ثالث 171
3-3-4-1. رد تعهد به نفع ثالث توسط ثالث 171
3-3-4-2. اقاله عقد اصلي 171
3-3-4-3. بطلان، انفساخ و فسخ عقد اصلي 172
3-3-4-4. فوت هريك از طرفين يا ثالث 173
3-4. عقد فضولي 175
3-4-1. مفهوم عقد فضولي 175
3-4-2. آثار عقد فضوالي 175
3-4-3. ايقاع فضولي 179
3-4-4. شرايط تنفيذ و رد 181
3-4-4-1. تنفيذ 181
3-4-4-2. رد 185
3-4-5. مهلت تنفيذ و رد 186
3-4-6. معاملات متعدد بر مال فضولي 187
3-4-7. مسئوليت ايادي 189

 
فصل چهارم: مسئوليت قراردادي 193
مقدمه 195
4-1. شرايط ايجاد مسئوليت قراردادي 195
4-1-1. وجود قرارداد صحيح و نافذ 195
4-1-2. وجود تعهد صحيح و نافذ 196
4-1-3. سپري شدن موعد ايفاي تعهد 196
4-1-3-1. موعد ايفاي تعهد در قرارداد تعيين شده است 196
4-1-3-2. موعد ايفاي تعهد در قرارداد تعيين نشده است 198
4-1-3-3. تعيين موعد با متعهدله باشد 198
4-1-3-4. تعيين موعد با متعهد باشد 199
4-1-4. عدم ايفاي تعهد قراردادي توسط متعهد 199
4-1-4-1. علت عدم ايفاء 199
4-1-4-2. ضمانت اجراها 200
4-1-4-3. تعهد به وسيله و تعهد به نتيجه 201
4-1-4-4. عوامل رافع تقصير قراردادي 202
4-1-4-5. ايفاي جزئي و ناقص 205
4-1-5. ورود خسارت به متعهدله 207
4-1-5-1. مفهوم و مصداق خسارت 207
4-1-5-2. استثنائاتِ لزوم اثبات ورود خسارت 210
4-2. شرط تعيين ميزان مسئوليت 215
4-2-1. شرط عدم مسئوليت 215
4-2-2. شرط مسئوليت مطلق 215
4-2-3. شرط تحديد مسئوليت 216

فصل پنجم: شروط ضمن عقد 217
مقدمه 219
5-1. مفهوم و جايگاه شرط در عقد 219
5-2. اقسام شروط و احكام آن ها 220
5-2-1. تصريح 220
5-2-1-1. شرط مصرح 220
5-2-1-2. شرط ضمني 220
5-2-1-3. شرط بنايي 221

5-2-2. اقسام سه گانه شرط 221
5-2-2-1. شرط صفت 222
5-2-2-2. شرط فعل 226
5-2-2-3. شرط نتيجه 229
5-2-3. اعتبار 231
5-2-3-1. شروط صحيح 231
5-2-3-2. شروط باطل 231
5-3. اسقاط شروط 238
5-4. اثر انحلال عقد بر شرط 239
5-4-1. شرط صفت 239
5-4-2. شرط فعل 239
5-4-2-1. شرط فعل مادي 240
5-4-2-2. شرط فعل حقوقي 240
5-4-3. شرط نتيجه 241

فصل ششم: سقوط تعهدات 243
مقدمه 245
6-1. وفاي به عهد 246
6-1-1. ايفاء كننده 246
6-1-1-1. متعهد 246
6-1-1-2. نماينده متعهد 247
6-1-1-3. ضامن 247
6-1-1-4. ثالث 248
6-1-2. دريافت كننده 248
6-1-2-1. داين 248
6-1-2-2. نماينده داين 249
6-1-3. موضوع تعهد 250
6-1-3-1. تاديه مال يا انجام فعل 250
6-1-3-2. سِمَت ايفاء كننده 250
6-1-3-3. تطابق تاديه با موضوع تعهد 251
6-1-4. كيفيات ايفاء 252
6-1-4-1. اثر پرداخت در اثبات دين 252
6-1-4-2. هزينه ايفاي تعهد 253
6-1-4-3. اختلاف در ايفا يا عدم ايفاي تعهد 253
6-1-4-4. مكان ايفاي تعهد 253
6-1-4-5. زمان ايفاي تعهد 254
6-1-4-6. انتساب ايفاء واحد به ديون متعدد 255
6-1-4-7. اثر پرداخت دين طبيعي 256
6-2. اقاله 257
6-2-1. ماهيت اقاله 257
6-2-2. موضوع اقاله 258
6-2-3. آثار اقاله 259
6-3. ابراء 261
6-4. تهاتر 263
6-4-1. مفهوم و ماهيت تهاتر 263
6-4-2. شرايط تهاتر 264
6-4-2-1. كلي بودن 264
6-4-2-2. اتحاد جنس 264
6-4-2-3. اتحاد موعد ايفاء 265
6-4-2-4. اتحاد مكان ايفاء 265
6-4-2-5. متعلق حق غير نبودن 265
6-4-2-6. عدم تعلق دين به نفقه زندگي 266
6-5. تبديل تعهد 268
6-5-1. تبديل موضوع تعهد 268
6-5-2. تبديل منشاء تعهد 268
6-5-3. تبديل مديون 269
6-5-4. تبديل داين 269
6-5-5. اهليت طرفين و وثائق دين 270
6-6. مالكيت ما في الذمه 271

منابع 273