مقدمه 11

فصل اول: كليات 15
مبحث اول: تعاريف و مفاهيم 15
گفتار اول: تعريف سبب 15
گفتار دوم: تعريف معافيت و سقوط 16
گفتار سوم: تعريف و مفهوم مسئوليت مدني 18
گفتار چهارم: تعريف و مفهوم مسئوليت مدني پزشكان 20
مبحث دوم: مباني، انواع و اركان مسئوليت مدني پزشكان 24
گفتار اول: مباني مسئوليت مدني پزشكان 24
بند اول: مباني نظري مسئوليت مدني 24
بند دوم: مباني دلالتي مسئوليت مدني پزشكان 26
گفتار دوم: انواع مسئوليت مدني پزشكان 28
بند اول: مسئوليت قهري 28
بند دوم: مسئوليت قراردادي 31
بند سوم: تداخل مسئوليت قراردادي و قهري 33
گفتار سوم: اركان مسئوليت مدني پزشكان 34
بند اول: وجود ضرر 35
بند دوم: فعل زيانبار(خطاي پزشكي) 37
بند سوم: رابطه سببيت بين خطاي پزشك و ضرر وارده 42
مبحث سوم: سير تحول تاريخي معافيت و سقوط مسئوليت مدني پزشكان 46
گفتار اول: دوره قديم 46
گفتار دوم: دوره اسلام 48
گفتار سوم: دوره معاصر 50



فصل دوم: مباني معافيت و سقوط مسئوليت مدني پزشكان 53
مبحث اول: مباني معافيت مسئوليت مدني پزشكان 53
گفتار اول: قاعده احسان 53
بند اول: مستندات قاعده 53
بند دوم: شرايط قاعده احسان 55
بند سوم: رابطه قاعده احسان با ادله ضمان 56
گفتار دوم: قاعده ابراء 57
بند اول: ماهيت حقوقي ابراء 57
بند دوم: مباني حقوقي ابراء 58
بند سوم: بررسي آثار ابراء 59
گفتار سوم: قاعده اذن 60
بند اول: ماهيت حقوقي اذن 61
بند دوم: تفاوت اذن با رضا و اجازه 61
بند سوم: اقسام و اركان اذن 63
گفتار چهارم: واجب كفايي بودن طبابت 64
مبحث دوم: مباني سقوط مسئوليت مدني پزشكان 66
گفتار اول: قاعده اقاله 66
بند اول: ماهيت اقاله 67
بند دوم: شرايط اقاله 67
بند سوم: عناصر اقاله 68
بند چهارم: آثار اقاله 68
گفتار دوم: اضطرار 69
بند اول: مستندات قاعده 70
بند دوم: حد اضطرار 72
بند سوم: قلمرو اجراي قاعده 72
گفتار سوم: قاعده تحذير 73
بند اول: مبناي قاعده 73
بند دوم: شرايط اجراي قاعده 73
بند سوم: قاعده تحذير و مسئوليت پزشكي 74
گفتار چهارم: قاعده اقدام 74
بند اول: مستندات قاعده 75
بند دوم: قاعده تسليط و اسقاط حق 75
بند سوم: قاعده اقدام و مسئوليت پزشكي 76

فصل سوم: اسباب معافيت مسئوليت مدني پزشكان 79
مبحث اول: مشروعيت اعمال پزشكي 79
گفتار اول: مشروع بودن درمان 79
گفتار دوم: اجازه قانونگذار 81
گفتار سوم: قصد درمان 83
مبحث دوم: تخصص پزشك و رعايت موازين فني و نظامات پزشكي 86
گفتار اول: تخصص يا اهليت و شايستگي پزشك 86
گفتار دوم: رعايت موازين علمي و فني 88
گفتار سوم: رعايت نظامات دولتي 91
مبحث سوم: رضايت بيمار 94
گفتار اول: شرايط رضايت 95
گفتار دوم: انواع رضايت 97
گفتار سوم: معافيت از اخذ رضايت 98
مبحث چهارم: ابراء طبيب 100
گفتار اول: شرايط ابراء 100
گفتار دوم: آثار شرط برائت 101
مبحث پنجم: استثنائات حكومتي 103
گفتار اول: فعل دولت و مصلحت عمومي 103
گفتار دوم: حكم قانون و مقام صلاحيتدار 104
بند اول: شرايط حكم قانوني 106
بند دوم: شرايط اجراي دستور مقام صالح 106




فصل چهارم: اسباب سقوط مسئوليت مدني پزشكان 107
مبحث اول: فعل زيان ديده (بيمار) و شخص ثالث 107
گفتار اول: فعل بيمار 107
بند اول: استناد عمل زيانبار به بيمار 108
بند دوم: استناد عمل زيانبار به بيمار و پزشك 109
گفتار دوم: فعل شخص ثالث 110
بند اول: فعل همكاران پزشك 111
بند دوم: فعل همكاران غيرپزشك(پرستاران) 112
بند سوم: فعل ساير اشخاص 113
مبحث دوم: قوه قاهره 115
گفتار اول: شرايط تحقق قوه قاهره 115
گفتار دوم: آثار قوه قاهره 116
گفتار سوم: قوه قاهره و مسئوليت پزشكان 118
مبحث سوم: فوريت‌هاي پزشكي 120
گفتار اول: ضرورت 123
گفتار دوم: تفاوت ضرورت و اضطرار 124
گفتار سوم: اضطرار 126
بند اول: آثار اضطرار 127
بند دوم: شرايط تحقق اضطرار 127
مبحث چهارم: اعمال حق و رفتار متعارف 129
مبحث پنجم: غرور، اجبار و اكراه 131
گفتار اول: غرور و مسئوليت پزشكي 131
گفتار دوم: اجبار و مسئوليت پزشكي 133
گفتار سوم: اكراه و مسئوليت پزشكي 134
مبحث ششم: فسخ 136
گفتار اول: شرايط فسخ 136
گفتار دوم: آثار فسخ 136
گفتار سوم: فسخ در حقوق پزشكي 137
بند اول: دعوت پزشك ديگر توسط بيمار 137
بند دوم: احراز عدم توانايي و تخصص پزشك معالج 138
بند سوم: عدم اجراي تعهدات از سوي بيمار 138
بند چهارم: فسخ قرارداد و ترك درمان با اطلاع بيمار و اطمينان از جذب پزشك ديگر 138
بند پنجم: فسخ قرارداد از سوي بيمار 139
مبحث هفتم: ناممكن شدن انجام مورد تعهد 140

نتايج و پيشنهادات 143
پيوست ها 151
منابع و مأخذ 155