پيشگفتار 19
مقدمه 21

بخش اول: مباني و اركان تشكيل دهنده تئوري پذيرش خطر در حقوق انگليس، فرانسه و ايران 29
گفتار اول: مباني تئوري پذيرش خطردر حقوق انگليس، فرانسه و ايران 29
بند اول: مباني تئوري پذيرش خطر در حقوق انگليس 29
الف-نقش دفاع و اقسام آن در مسئوليت مدني 30
ب-پيشينه ي تاريخي تئوري پذيرش خطر 32
پ-مباني فلسفي و قانوني تئوري پذيرش خطر 33
1-مبناي فلسفي تئوري پذيرش خطر 33
2- مبناي قانوني تئوري پذيرش خطر 34
ت-دفاع پذيرش خطر و قابليت اعمال آن در مسئوليت مدني 35
1-قابليت اعمال دفاع پذيرش خطر در مسئوليت عمدي 36
2- قابليت اعمال دفاع پذيرش خطر در مسئوليت مدني محض 37
3- قابليت اعمال دفاع پذيرش خطر در مسئوليت مدني مبتني بر خطا 38
4- قابليت اعمال دفاع پذيرش خطر در مسئوليت مدني مبتني بر نقض تكليف قانوني 38
ث- شباهت دفاع پذيرش خطر به دفاع نفع مشترك 39
ج- وحدت ريشه دفاع پذيرش خطر، شرط عدم مسئوليت و دفاع شغل مشترك 40
چ-تداخل دفاع پذيرش خطر با دفاع خطاي مشاركتي 42
بند دوم: مباني تئوري پذيرش خطر در حقوق فرانسه 45
الف-رابطه ي پذيرش خطر و مسئوليت مبتني بر تقصيراثبات شده 52
1-تئوري اول: شباهت پذيرش خطر به تقصير زيانديده 52
2-تئوري دوم: شباهت پذيرش خطر به رضايت به زيان 58
2-1-قلمرو رضايت زيانديده در حقوق مدني و كيفري فرانسه 59
2-1-1-قلمرو رضايت زيانديده در حقوق كيفري فرانسه 59
2-1-2- قلمرو رضايت زيانديده در حقوق مدني فرانسه 60
ب- رابطه ي پذيرش خطر و مسئوليت بدون تقصير 65
1-پذيرش خطر و مسئوليت مدني محض 66
1-1-سير تحول مسئوليت مدني محض 66
1-2-علل معافيت از مسئوليت نگهدار شيء 71
1-2-1-پذيرش متقابل خطربه عنوان يكي از علل معافيت از مسئوليت نگهدار شيء 72
1-2-2-استفاده رايگان و داوطلبانه زيانديده از شيء زيانبار به عنوان يكي از علل معافيت از مسئوليت نگهدار شيء ورابطه آن با پذيرش خطر 73
1-3- مقايسه ي پذيرش خطر با شرط عدم مسئوليت 76
1-3-1-مسأله ي اعتبار شرط عدم مسئوليت در حوزه مسئوليت مدني قهري 76
1-3-2-مشروع بودن قراردادهاي عدم مسئوليت مفروض 77
1-3-3-تفاوت بين پذيرش خطر و شرط عدم مسئوليت 78
1-3-4-مسأله ي توجيه مبناي قانوني پذيرش خطربا فرض عدم شباهت به شرط عدم مسئوليت 79
2-پذيرش خطر و مسئوليت قراردادي محض 81
2-1-پذيرش خطر در انواع ديگر تعهدات قراردادي 85
بند سوم: مباني تئوري پذيرش خطر در حقوق ايران 86
الف-مبناي پذيرش خطر تقصيرآميزِ زيانديده 87
1- مبناي پذيرش خطر تقصير آميزِ زيانديده در فرض شباهت به قاعده اقدام 87
1-1-مباني فقهي قاعدۀ اقدام 88
1-1-1- روايات 88
1-1-2- قاعده احترام مال مسلمان 88
1-1-3- بناي عقلا 89
1-1-4-اجماع 89
1-2- مستندات قانوني قاعدۀ اقدام 89
2-مبناي پذيرش خطر تقصير آميزِ زيانديده در فرض شباهت به قاعده تحذير 91
2-1-مستندات فقهي قاعده تحذير 92
2-1-1-روايت 92
2-1-2-اجماع 93
2-1-3-بناي عقلا 93
2-2-مستندات قانوني قاعدۀ تحذير 93
ب-مبناي پذيرش خطر زيانديده بدون ارتكاب فعل تقصيرآميز 95
1-مبناي پذيرش خطر در فرض شباهت به قاعده اذن(رضايت زيانديده) 95
2-مبناي پذيرش خطرِ زيانديده در فرض تقارن با قاعده اضطرار 96
2-1-طرح مسئله اول: پذيرش خطر جايگزين توسط زيانديده براي دفع ضرر از خود 96
2-1-1-مقايسه ي پذيرش خطر جايگزين زيانديده با قاعده اضطرار در فقه و حقوق ايران 97
2-1-2- مباني فقهي قاعده اضطرار 99
2-2-طرح مسئله دوم: پذيرش خطر زيانديده در انجام عمليات امداد و نجات براي دفع ضرر از غير 99
2-2-1- مقايسه پذيرش خطر امدادگر در دفع ضرر از ديگري با قاعده اضطرار 102
گفتار دوم: اركان تشكيل دهنده تئوري پذيرش خطردر حقوق انگليس، فرانسه و ايران 103
بند اول: اركان تشكيل دهنده تئوري پذيرش خطر در حقوق انگليس 103
الف-اركان تئوري پذيرش خطر 103
1- آگاهي از خطر 104
2-توافق 106
2-1-توافق ضمني 106
2-1-1-بررسي يك رأي استثنايي در دعواي مبتني برخطا (كه دفاع ولنتي درآن پذيرفته شد) 108
2-2-توافق صريح 110
3- ساير موارد 112
ب-مقايسه اركان دفاع پذيرش خطرو دفاع خطاي مشاركتي 113
1-اركان خطاي مشاركتي 113
1-1- تقصير زيانديده در ورود زيان (خطا يا نقض تكليف قانوني) 113
1-2- تقارن عملكرد زيانديده و خوانده در ورود زيان 114
1-3- قابل پيش بيني بودن زيان وارده 115
1-4-وجود رابطه سببيت بين عمل زيانديده و زيان وارده 115
2-وجوه افتراق و اشتراك دفاع پذيرش خطر و دفاع خطاي مشاركتي 116
2-1-وجوه اشتراك 117
2-2-وجوه افتراق 117
بند دوم:اركان تشكيل دهنده تئوري پذيرش خطر در حقوق فرانسه 121
الف-اركان عام پذيرش خطر 121
1-آگاهي از خطر 121
1-1-تعريف خطر يا ريسك 121
1-1-1-ريسك به معناي خطر 121
1-1-2-ريسك به معناي مسئوليت بدون تقصير 122
1-2-تفاوت خطر عادي با خطرغيرعادي 122
2-توافق(رضايت) 124
ب-اركان پذيرش خطر در ورزش 126
1-شرايط اعتبار پذيرش خطر در ورزش 128
2-موانع اعتبار پذيرش خطر در ورزش 131
2-1-تقصير سنگين ورزشكار( خوانده) در برابر زيانديده 131
2-2-زيانهايي كه ورزشكار يا مديران مسابقه به تماشاگران وارد ميكنند 132
2-3-وقتي كه مسابقه اي در جريان نيست 132
پ-مقايسه اركان پذيرش خطر و تقصير زيانديده در حقوق فرانسه 133
1-اركان تقصير زيانديده 133
2-وجوه اشتراك و افتراق پذيرش خطرو تقصير زيانديده 138
2-1-وجوه اشتراك 138
2-2-وجوه افتراق 139
ت-اركان رضايت زيان ديده درحقوق فرانسه 140
بند سوم: اركان تشكيل دهنده ي تئوري پذيرش خطر در حقوق ايران 144
الف-اركان پذيرش خطر تقصيرآميز زيانديده 145
1-اركان پذيرش خطر تقصير آميز زيانديده در قاعده اقدام 145
1-1-علم و اراده زيانديده 145
1-2-فعل يا ترك فعل زيانديده 146
1-3-تسري قلمرو قاعده اقدام به خسارات جسمي 147
1-4-تفاوت اقدامِ زيانديده به ضرر خويش در فرض تلف بالمباشره و تلف بالتسبيب 148
1-5-احراز رابطه سببيت 149
2-اركان پذيرش خطر تقصير آميز زيانديده در قاعده تحذير 150
2-1-اعلام خطر به طورمؤثر و قبل از انجام فعاليت خطرناك 150
2-2-تناسب اعلام هشدار و وسايل هشدار دهنده با نوع و ميزان خطر 151
2-3-اطلاع يافتن زيانديده از هشدار 152
2-4-وجود امكان فرار و دور شدن از خطر توسط زيانديده(تمكن من عدول) 152
2-5-بالغ و عاقل بودن زيانديده 153
2-6-قانوني و مشروع بودن فعل هشدار دهنده 153
ب-اركان پذيرش خطرزيانديده بدون فعل تقصيرآميز 154
1-اركان قاعده اذن 154
پ- مقايسه اركان تقصير زيانديده با اركان پذيرش خطر در حقوق ايران 155

بخش دوم: اثر تئوري پذيرش خطر در حقوق انگليس، فرانسه و ايران 157
گفتار اول: اثر تئوري پذيرش خطر در حقوق انگليس و فرانسه 157
بند اول: اثر پذيرش خطر در حوادث ورزشي در حقوق انگليس و فرانسه 159
الف-اثر پذيرش خطر درحوادث ورزشي در حقوق انگليس 159
ب-اثر پذيرش خطر درحوادث ورزشي در حقوق فرانسه 169
1- حوادث ورزشي ناشي از فعل شخصي 169
1-1- اثر پذيرش خطربا توجه به نوع مسئوليت ورزشكار 169
1-2-تفكيك تقصيربازي و تقصير خلاف بازي 171
1-3-بي اثر بودن و عدم اعمال پذيرش خطر در موارد خاص 174
2-حوادث ورزشي ناشي از فعل اشياء 177
2-1-اثر پذيرش خطر برمسئوليت محض نگهدار شيء يا حيوان ورزشي قبل از 2010. 177
2-2-اثرپذيرش خطر برمسئوليت محض نگهدارشيء ورزشي بعد از رأي ديوان عالي 2010 و اصلاحيه قانون ورزش فرانسه 2012 180
بند دوم: اثر پذيرش خطر درحوادث رانندگي در حقوق انگليس و فرانسه 185
الف-اثر پذيرش خطر در حوادث رانندگي در حقوق انگليس 185
1-مسئوليت ناشي از حادثه رانندگي در انگليس 187
2-علل معافيت از مسئوليت راننده در حوادث رانندگي 188
3-كنارگذاشتن دفاع پذيرش خطر درحوادث رانندگي (مستفاد از قانون عبور و مرور جاده اي 1988) 190
ب-اثر پذيرش خطر در حوادث رانندگي در حقوق فرانسه 192
1-مقررات حاكم بر تصادف رانندگي 192
2-علل معافيت از مسئوليت خوانده در تصادف رانندگي 195
2-1- علت معافيت از مسئوليت خوانده در صورت راننده نبودن زيانديده و ورود خسارت جسمي 195
2-1-1-تقصير غيرقابل اغماض زيانديده ي غيرراننده كه علت منحصر زيان باشد 196
2-1-2-تقصير عمدي زيانديده ي غير راننده 199
2-2- علت معافيت از مسئوليت خوانده در صورت راننده نبودن زيانديده و ورود خسارت مالي 201
2-3-علت معافيت از مسئوليت خوانده در صورت راننده بودن زيانديده و ورود خسارت جسمي 201
2-4-علت معافيت از مسئوليت خوانده در صورت راننده بودن زيانديده و ورود خسارت مالي 203
3-اثر پذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده در تصادف رانندگي 203
بند سوم: اثر پذيرش خطر در حوادث امداد و نجات در حقوق انگليس و فرانسه 206
الف-اثر پذيرش خطر در حوادث امداد و نجات در حقوق انگليس 206
ب-اثر پذيرش خطر در حوادث امداد و نجات در حقوق فرانسه 209
بند چهارم: اثر پذيرش خطر در حوادث ورود به ملك غير در حقوق انگليس و فرانسه 212
الف-اثر پذيرش خطر در حوادث ورود به ملك غير در حقوق انگليس 212
1-بررسي قوانين حاكم بر مسئوليت متصرفين املاك 212
1-1-بررسي قانون مسئوليت متصرفين املاك 1957 213
1-2-بررسي قانون مسئوليت متصرفين املاك 1984 215
2- اثر پذيرش خطر در ورود به ملك غير 215
ب-اثر پذيرش خطر در حوادث ورود به ملك غير در حقوق فرانسه 217
بند پنجم: اثر پذيرش خطر درحوادث ناشي از فعل حيوان در حقوق انگليس و فرانسه 218
الف-اثر پذيرش خطر در حوادث ناشي از فعل حيوان در حقوق انگليس 218
1- نوع مسئوليت نگهدار حيوان 219
2-علل معافيت از مسئوليت نگهدار حيوان 220
2-1-دفاع ولنتي يا پذيرش خطر 221
2-2-دفاع خطاي مشاركتي 221
2-3-دفاع خوانده در برابر ورود غير مجاز زيانديده 222
3- اثر پذيرش خطر در دعاوي ناشي از فعل حيوان 223
ب-اثر پذيرش خطر در حوادث ناشي از فعل حيوان در حقوق فرانسه 224
بند ششم: اثر پذيرش خطر در حوادث كاري در حقوق انگليس و فرانسه 226
الف- اثر پذيرش خطر در حوادث كاري در حقوق انگليس 226
1-قواعد حاكم بر مسئوليت كارفرما در قبال كارگر 226
2-اثر دفاع پذيرش خطر بر مسئوليت كارفرما 228
3-بررسي دعاوي 229
ب-اثر پذيرش خطر در حوادث كاري در حقوق فرانسه 232
1- نوع مسئوليت كارفرما در قبال حفظ ايمني كارگر 233
2- علل رافع مسئوليت كارفرما در مقابل كارگر 236
2-1-سقوط كلي مسئوليت كارفرما 236
2-2-سقوط نسبي مسئوليت كارفرما 236
بند هفتم: اثر پذيرش خطر در مداخلات پزشكي در حقوق انگليس و فرانسه 237
الف- اثر پذيرش خطر در مداخلات پزشكي در حقوق انگليس 237
ب-اثر پذيرش خطر در مداخلات پزشكي در حقوق فرانسه 242
1-اثر رضايت بيماربرمسئوليت كيفري پزشك 242
2-اثررضايت بيماربرمسئوليت مدني پزشك 243
بند هشتم: اثر پذيرش خطر در خودكشي در حقوق انگليس و فرانسه 249
الف-اثر پذيرش خطرِ توأم با تقصير زيانديده دراقدام به خودكشي در حقوق انگليس 249
1- خودكشيِ قرباني، معلول آسيبي است كه ازخطاي خوانده ديده است 250
2-خودكشي در اثر عدم پيشگيري مسئولِ مراقبت است 251
ب-اثر پذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده دراقدام به خودكشي در حقوق فرانسه 253
1-اثرخودكشي زيانديده در حوادث رانندگي 254
2- اثرخودكشي كارگر برمسئوليت كارفرما درحوادث كاري 256
3- اثر خودكشي بيمار بر مسئوليت پزشك يا بيمارستان 257
گفتار دوم: اثر تئوري پذيرش خطر در حقوق ايران 260
بند اول: اثر پذيرش خطرتوأم با تقصير زيانديده در حقوق ايران 261
الف-اثرپذيرش خطرتوأم با تقصير زيانديده در حوادث ناشي از فعل اشياء 261
1- اثر پذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده در برخورد با شيء متعلق به ديگري 261
2- اثرپذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده در برخورد با شخص يا شيء متوقف در محل غيرمجاز 263
ب-اثرپذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده درحوادث ناشي از فعل حيوان 264
پ-اثر پذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده درحوادث كاري 265
ت-اثر پذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده درحوادث ناشي از ورود به ملك غير 269
ث-اثر پذيرش خطر توأم با تقصير زيانديده درحوادث رانندگي 270
1- اثر پذيرش خطرتوام با تقصيرزيانديده (راننده) در تصادف رانندگي 270
2- اثر پذيرش خطرتوأم با تقصيرزيانديده (عابرپياده) در عدم رعايت مقررات راهنمايي و رانندگي 271
بند دوم: اثر پذيرش خطر بدون فعل تقصيرآميز زيانديده در حقوق ايران 273
الف-اثر پذيرش خطرِ زيانديده درحوادث ورزشي 273
ب-اثر پذيرش خطر زيانديده درمداخلات پزشكي 276
1- اثر رضايت بيماربر مسئوليت مدني پزشك 276
2- اثر پذيرش خطر توأم با تقصير بيمار در عمل به دستور اشتباه پزشك 276

نتيجه گيري و پيشنهاد 279
فهرست منابع 289
فهرست قوانين 308
فهرست آراء قضايي 317