پيشگفتار 15
1. حيات‌بخشي 15
2. پيشگيري 16
3. ارعاب و عبرت‌گيري 17
4. اصلاح و تأديب مجرم 17
5. تطهير از گناه 18
6. حفظ مصالح 19
مقدمه 21
الف: جرم چيست و مجرم كيست؟ 21
ب: مجازات و كيفر 23

بخش اوّل:تبيين قواعد و اصطلاحات كليدي 25
مقدمه 27
فصل اوّل:مصلحت 28
گفتار اوّل: مصلحت در لغت و اصطلاح 28
گفتار دوّم: مصلحت در كلام فقها 28
گفتار سوم: جايگاه مصلحت در فقه 30
الف: مصلحت در فقه اهل سنت 30
ب: مصلحت در فقه اماميه 31
گفتار چهارم: نقطة اشتراك و افتراق فريقين در مصلحت 33
الف: نقطة اشتراك 33
ب: نقطة افتراق 34
گفتار پنجم: ضوابط حاكم بر مصلحت 37
1. قطعيّت 37
2. كليّت. 37
3. مطابقت مصلحت با مقاصد شرع 37
گفتار ششم: احكام فقهي مستند به مصلحت 37
الف: اقتصادي 37
ب) احكام قضايي. 38
فصل دوم:عناوين ثانويه و جايگاه آن 42
مبحث اوّل: تعريف عناوين ثانويه 42
الف: حكم واقعي اوّلي. 42
ب: حكم واقعي ثانوي. 42
تفاوت احكام اوّلي با احكام ثانوي 43
مبحث دوّم: اقسام عناوين ثانويه 43
1. اضطرار 44
الف: آيات 44
ب: روايات 45
ج: عقل 45
2. ضرر 46
3. حفظ نظام 48
گفتار اوّل: تعريف «حفظ نظام» 48
گفتار دوم: ادلة ضرورت حفظ نظام 49
گفتار سوّم: گسترة قاعدة حفظ نظام 51
4. اهم و مهم 53
گفتار اول: معناي قاعدة اهم و مهم 53
گفتار دوّم: ادلة قاعدة اهم و مهم 53
گفتار سوم: گسترة قاعدة اهم و مهم 54
مبحث سوّم: نقش عناوين ثانويه در حلّ مسائل مستحدثه 55
فصل سوم: حق 58
گفتار اوّل: مفهوم حق 58
الف: سلطنت 59
ب: ملك 60
ج: حكم 60
گفتار دوّم: اقسام حق 60
1. حق الله خالص (محض) 64
2. حق الناس خالص (محض) 64
3. حق مشترك 64
گفتار سوم: ويژگي‌هاي حق‌الله و حق‌الناس 65
الف: ويژگي حق الناس 65
ب: ويژگي حق‌الله 66
گفتار چهارم: نشانه هاي جدايي حق‌الله از حق‌الناس 67
1. ضرورت مطالبۀ حق الناس 67
2. امكان رسيدگي غيابي در حقوق الناس بر خلاف حق الله 67
3. شهادت بر شهادت 67
4. قضاوت براساس سوگند 68
5. قضاوت براساس يك شاهد 68
6. عدالت شاهد 68
7. مطلوبيت اقرار در حق‌الناس 69
8. تبرّع به شهادت 69
9. كفالت 69
10. شفاعت 69
11. مطلوبيّت تأخير در اجراي حقالناس 70
12. مشهور فقها در قصاص 70
13. قابليّت انتقال حق‌الناس 71
فصل چهارم: عفو 72
گفتار اوّل: ماهيّت عفو و اقسام آن 72
4-1- عفو حاكم 73
4-2- گذشت اشخاص 74
گفتار دوم: موارد عفو در مجازاتهاي حدّي 75
1. جرايم قابل گذشت در حقوق 75
2. جرايم قابل گذشت در فقه 76
الف) عفو حاكم در حق الله 76
ب) عفو حاكم در حق‌الناس 80
گفتار سوّم: عفو در زمان غيبت 82
فصل پنجم : نقش زمان و مكان در استنباط احكام 84
گفتار اول: تعريف دو واژة زمان و مكان 85
گفتار دوم: جايگاه موضوع در احكام 87
گفتار سوم: تأثير زمان و مكان در ملاك احكام 90
گفتار چهارم: تأثير زمان و مكان در اجراي حكم 91
گفتار پنجم: نقش زمان و مكان در كلام رهبران معصوم 92
گفتار ششم: نقش زمان و مكان در كلمات فقها 94
گفتار هفتم: تأثير زمان و مكان بر احكام قضايي كيفري 97
فصل ششم : قاعدة دَرْء 98
گفتار اوّل: معناي قاعدة درء 99
گفتار دوّم: مدارك «قاعدة درء» 100
گفتار سوّم: چيستي شبهه و شبهات مسقط حدّ 101
گفتار چهارم: قلمروي قاعدة درء 104
الف) قلمروي قاعده درء در شبهۀ موضوعيه و حكميه 104
ب) شبهه متهم يا قاضي 106
ج: شبهه در عناصر سه‌گانۀ جرم 107
د) قلمروي قاعدة درء در «حدود - قصاص» 109
ﻫ ) قلمروي قاعدة درء در «تعزيرات» 112
فصل هفتم : تساهل و تسامح در اسلام 115
گفتار اول: سهولت دين در مرحله تقنين 117
گفتار دوم: تساهل در مرحلۀ تقنين 119
گفتار سوم: تساهل در مرحله اجراي قانون 120

بخش دوم:حــدود 123
فصل اول: حدّ 127
گفتار اوّل: حدّ در لغت 127
گفتار دوّم: حدّ در قرآن 128
گفتار سوم‌: حدّ در كلام رهبران معصوم 131
الف: معناي لغوي 132
ب: مطلق عقوبت (اعم از حدّ يا تعزير) 132
ج: مجازات‌هاي معيّن (به‌ معناي اصطلاحي) 134
د: حدّ به ‌معناي تعزير (مجازات‌هاي غير معيّن) 135
گفتار چهارم: حدّ در كلمات فقها 136
گفتار پنجم: حدّ در قوانين موضوعه 138
فصل دوّم:انواع جرايم حدّي 139
مبحث اوّل: زنا 140
گفتار اوّل: زنا چيست و زاني كيست؟ 141
گفتار دوّم: اقسام مجازات‌هاي زنا 142
گفتار سوّم: راههاي اثبات زنا 145
الف) اقرار 145
ب) شهادت شهود 147
ج) علم قاضي 150
گفتار چهارم: كيفيّت اجراي حدّ زنا 150
مبحث دوّم: لواط 153
گفتار اوّل: مفهوم و مصداق لواط 153
گفتار دوّم: راههاي اثبات لواط 153
گفتار سوّم: كيفر و مجازات لواط 154
گفتار چهارم: تفخيذ 155
مبحث سوّم: مساحقه 156
گفتار اوّل: ‌معناي مساحقه و راه‌هاي اثبات آن 156
گفتار دوّم: مجازات و كيفر مساحقه 156
مبحث چهارم: قيادت و قوّادي 157
گفتار اوّل: معناي قيادت و راه‌هاي اثبات آن 157
گفتار دوّم: كيفر و مجازات قيادت 158
مبحث پنجم: سرقت 158
گفتار اوّل: سرقت چيست و سارق كيست؟ 159
گفتار دوّم: تفكيك سرقت از مفاهيم مشابه 159
الف) استلاب، اختطاف 159
ب) اختلاس 160
ج) طرّار 161
د) منبج و مرقد 161
ﻫ) محتال 161
گفتار سوّم: شرايط اجراي حدّ 162
گفتار چهارم: راه‌هاي اثبات سرقت حدّي 167
گفتار پنجم: كيفر و مجازات سرقت حدّي 168
گفتار ششم: مسقطات حدّ سرقت 170
مبحث ششم: محاربه 171
گفتار اوّل: محاربه چيست و محارب كيست؟ 172
گفتار دوّم: راه‌هاي اثبات محاربه 176
گفتار سوّم: كيفر محارب و كيفيّت اجراي آن 178
گفتار چهارم: موارد سقوط مجازات 182
الف) مرگ 182
ب) توبه 182
ج) جنون محارب 183
د) موارد سقوط حدّ سرقت 184
مبحث هفتم: ارتداد 185
گفتار اوّل: معناي ارتداد و اقسام مرتد 185
گفتار دوم: كيفر مجازات ارتداد 188
گفتار سوّم: افتراق اهل سنّت و اماميه 192
گفتار چهارم: راه‌هاي اثبات ارتداد 194
مبحث هشتم: قذف 195
گفتار اول: قذف چيست و قاذف كيست؟ 196
گفتار دوم: شرايط قذف كننده 196
گفتار سوم: شرايط قذف شونده (مقذوف) 197
گفتار چهارم : راههاي اثبات قذف و كيفر مجازات قاذف 198
گفتار پنجم : موارد سقوط حدّ قذف 200
مبحث نهم: نوشيدن مسكرات، شرب خمر 202
گفتار اول: شرب مسكرات و راههاي اثبات آن 203
گفتار دوم : مقدار حدّ و كيفيت اجراي آن 203
مبحث دهم: سب پيامبر(ص)، ادعاي پيامبري و جادوگري 204
الف) سب پيامبر 204
ب) ادعاي نبوت 206
ج) جادوگري 206
مبحث يازدهم: قصاص در اسلام 207
گفتار اول: مفهوم و ماهيت قصاص 208
گفتار دوم: دلايل مشروعيت قصاص 211
گفتار سوم: اهداف حكم قصاص 214
گفتار چهارم: راههاي اثبات قصاص 216
الف) اقرار 216
ب) شهادت گواهان 216
ج) علم قاضي 218
د) قسامه 218
گفتار پنجم: اقسام قصاص 220
الف) قصاص نفس 220
ب) قصاص عضو 221
گفتار ششم: شرايط قتل موجب قصاص 222
الف: شرايط قصاص نفس 222
ب) شرايط قصاص عضو 225
گفتار هفتم: چگونگي قصاص 226
گفتار هشتم: مسقطات قصاص 227
مبحث دوازدهم: ديات 228
گفتار اول: مفهوم و ماهيت ديه و ارش 229
گفتار دوم: دلايل مشروعيت ديه 231
الف) ديه در قرآن 232
ب) ديه در روايات 233
ج) اجماع 234
گفتار سوم: كيفيت و چگونگي ديه و ارش 234
فصل سوم:انواع مجازات‌هاي حدي 239
الف) اعدام 239
ب) رجم 240
ج) شلاق 240
د) قطع عضو 241
ﻫ) حبس ابد 241
و) به دار آويختن (صلب) 241
ز) تبعيد 241
ح) كور كردن چشم 242
ط) سر تراشيدن 242
فصل چهارم:اجراي حد در زمان غيبت امام معصوم 243
گفتار اول: قائلين به جايز نبودن 246
گفتار دوم: قائلين به جايز بودن 249
گفتار سوم: دلايل قائلين به جايز بودن 252
گفتار چهارم: دلايل قائلين به جايز نبودن 253
گفتار پنجم: نقد دلايل طرفداران جايز نبودن 255

بخش سوم:تعزيرات 257
درآمد 259
فصل اول:واژة تعزير 261
گفتار اول: تعزير در لغت 261
گفتار دوم: تعزير در قرآن 262
گفتار سوم: تعزير در كلام رهبران معصوم 263
الف) تعزير به صورت مطلق 263
ب) تأديب بهجاي تعزير 264
ج) تعزير به معناي شلاقهاي معين 264
د) اطلاق تعزير به ضرب كمتر از حد 265
ﻫ) تعزير به معناي ضرب شديد 265
و) اطلاق تعزير به جمع بين ضرب و غير ضرب 266
ز) تعزير به معناي مجازات معين 267
گفتار چهارم: تعزير در كلام فقها 267
فصل دوم : قلمروي تعزيرات 271
گفتار اول: فقها و گسترۀ تعزيرات 271
گفتار دوم: تعزير مقدر و غير مقدر و كيفر آن 277
فصل سوم: موارد جايگزيني حدّ و تعزير به جاي هم 279
گفتار اول: موارد جانشيني تعزير بهجاي حد 279
گفتار دوم: موارد جانشيني حدّ از تعزير 281
گفتار سوم: موارد تشديد مجازات 282
1- جرم در زمان يا مكان مقدس 282
2- تكرار جرم 283
فصل چهارم:تكرار جرايم 284
گفتار اول: شرايط تكرار 284
گفتار دوم: اقوال فقها و مستندات 285
گفتار سوم : تكرار در جرايم تعزيري 287
گفتار چهارم: تداخل جرايم 289
گفتار پنجم: تداخل در جرايم تعزيري 294
گفتار ششم : اهل سنت و تداخل جرايم 295
فصل پنجم : راههاي عمومي اثبات جرايم 298
گفتار اول: گواهان و شهود 298
گفتاردوم: اقرار 305
الف) تعريف اقرار 305
ب) شرايط عمومي اقرار 305
ج) دليل حجيت اقرار 307
د) فرق اقرار و گواه 308
گفتار سوم: علم قاضي 310
1- حجيت مطلق 311
2- عدم حجيت مطلق 315
3- حجيت علم قاضي در حقوق الناس و عدم حجيت در حقوق الله 315
4- حجيت علم قاضي در حقوق الله و عدم حجيت آن در حقوق الناس 315
فصل ششم : قرابت در مسئوليت كيفري 319
گفتار اول: نقش قرابت در زنا 319
گفتار دوم: تأثير قرابت در حدّ قذف 322
گفتار سوم: تأثير قرابت در حدّ سرقت 322
گفتار چهارم: نقش خويشاوندي در قتل 323
گفتار پنجم: ترك نفقه و تأثير قرابت 325
گفتار ششم: تأثير قرابت در ربا 326

بخش چهارم:شرايط اجراي مجازاتها 329
مقدمه 331
فصل اول: تفاوتها و افتراقها 332
گفتار اول: تفاوت جرايم حدّي با جرايم تعزيري 332
الف) تفاوت حدّ و تعزير از نظر اماميه 332
ب) تفاوت حد و تعزير از نظر اهل سنت 338
گفتار دوم: تفاوت تعزير با امر به معروف و نهي ازمنكر 341
گفتار سوم: تفاوت تعزير با تأديب 346
الف) تأديب در لغت 346
ب) تأديب در كلام رهبران معصوم 346
ج) تأديب در كلام فقها 347
د) تفاوت بين تعزير و تأديب 348
گفتار چهارم: تفاوت حد با قصاص 349
فصل دوم: سياست جنايي اسلام 351
گفتار اول: بزه پوشي 351
1. ترغيب مجرم به بزه پوشي 351
2. ترغيب گواهان در نهانسازي جرايم مستوجب حد 352
گفتار دوم: تدابير كيفر زدايي 354
1- توبه و نقش آن 354
2- قاعدۀ درء 356
3- انكار پس از اقرار 357
4- مرگ جاني 357
5- مرگ بزهديده 358
گفتار سوم: شرايط اقامه كنندۀ احكام (اعم از حد يا تعزير) 358
1. افتراق فتوي از حكم 363
2. تجديد نظر در حكم قاضي 364
گفتار چهارم: شرايط بزهكار 366
گفتار پنجم: شرايط مجازاتهاي اجراشدني 369
فصل سوم:زندان در اسلام 371
گفتار اول: زندان و انگيزه‌ها 371
گفتار دوم: دلايل مشروعيت زندان 374
گفتار سوم: اقسام زندان 375
گفتار چهارم: انواع زندان 380
گفتار پنجم: ضابطۀ كلّي فقهي 381

نتيجه‌گيري 386
منابع و مآخذ 391