1- آشنايي با قرارداد بي.او.تي
2- تاريخچه پيدايش قراردادهاي بي.او.تي
3- نگاهي اجمالي به اركان قرارداد بي.او.تي
4- انواع قراردادهاي منعقده براساس سيستم بي.او.تي
5- نگاهي به شروط و مفاد قرارداد
6- مراحل اجرايي قرارداد بي.او.تي
7- بررسي مفاد قرارداد بي.او.تي
8- بررسي ماهيت حقوقي قرارداد بي.او.تي
9- ماهيت حقوقي قرارداد بي.او.تي
10- مقايسه قرارداد بي.او.تي با نهادهاي حقوقي مشابه داخلي و بين المللي
11 -
آهنگ پرشتاب درعرصه توسعه صنعت و تکنولوژی و به دنبال آن رقابت کشورها با یکدیگر در زمینه ساخت پروژههای زیربنایی به منظور تحصیل منفعت و تأمین منافع عمومی با چالشهای جدیدی مواجه گردید. کمبود تأمین منابع مالی، استفاده از دانش روز، تسریع و تسهیل اجرای عملیات، مدیریت صحیح، از این قبیل میباشد. بنابراین علم حقوق در صدد چارهاندیشی موانع و مشکلات اجرای پروژههای زیربنایی برآمد و اقدام به طراحی و تنظیم نسل جدیدی از قراردادها نمود. قرارداد ساخت، بهرهبرداری و انتقال معروف به بی.او.تی[1](به جهت اختصار و مصطلح بودن، از این پس با این نام استفاده میگردد.) به عنوان یکی از قراردادهای تجارت بینالملل است که طراحان آن به منظور تأمین مقاصدی از قبیل کمبود سرمایه، تکنولوژی، مدیریت، تسهیل و تسریع اجرای طرحهای زیربنایی وغیره تنظیم نمودهاند. این قرارارداد نه تنها در کشورهای در حال توسعه بلکه الگویی موفق در سایر کشورها بهشمار میرود.
قرارداد بی.او.تی به عنوان یکی از قراردادهای نوظهور درعرصه تجارت بینالملل میباشد. قرارداد بی.او.تی سابقه کوتاهی در کشورهای در حال توسعه دارا می.باشد و در کشور ایران از سابقه کوتاهتری برخوردار میباشد. لزوم استفاده از این مدل قراردادی قانونگذار را برآن داشت که با تصویب قوانین مجوز انعقاد این مدل از قرارداد را صادر نماید. به طوریکه درماده واحده قانون احداث پروژههای عمرانی بخش راهوترابری از طریق مشارکت بانکها و سایر منابع مالی و پولی مصوب 1369 و ماده 164 قانون برنامه پنجم توسعه ، در طرح ساماندهی اقتصادی سال 1377 برضرورت انعقاد قرارداد بی.او.تی تاکید گردیده است. در سال 1381 با تصویب قانون تشویق و حمایت از سرمایهگذاری خارجی و آیین نامه اجرایی آن استفاده از این مدل به صورت قانونی پابه عرصه سرمایهگذاری نهاد و از این سال به بعد سرمایه گذاران خارجی مجوز انعقاد این قرارداد را در زمینههای مختلف نیروگاههای حرارتی، انرژی، حمل و نقل ریلی، و غیره بدست آوردند هرچند که قرارداد بی.او.تی در ایران به مرحله اجرا درآمده ولی تاکنون هیچ قراردادی از این دست به مرحله پایانی یعنی انتقال به طرف قرارداد نرسیده است. کشور ایران به دلیل شرایط اقتصادی و صنعتی از پتانسیل مناسبی برای استفاده از این قرارداد برخوردار میباشد. ولی در سالیان اخیر به دلیل تحریمها با محدودیتهایی در این زمینه روبرو گردیده است. امید است با رفع تحریمها مجددا زمینه عقد اینگونه قراردادها فراهم گردد.
البته تصویب قانون به تنهایی برای عملیاتی نمودن قرارداد کافی نمیباشد. بلکه عزم ملی و تمیهد سیاستهای حمایتی و تشویقی، موفقیت این قرارداد را تأمین مینماید. آنچه چهره بی.او.تی را ممتاز و توفیق آن را روزافزون مینماید؛ اوصاف و ویژگیهای خاص در جهت مرتفع نمودن چالشهایی است که کشورهای در حال توسعه همواره با آن مواجه بودند که این خود سبب اقبال کشورها به این قرارداد در راستای سیاستهای سرمایهگذاری خارجی میباشد. حال که بهرهگیری از این قرارداد امری اجتنابناپذیر میباشد؛ اهمیت شناخت نظام حقوقی حاکم و قالب حقوقی و مراحل اجرا و مفاد آن مسلم و آشکار است. چرا که از یک طرف موجب شناسایی چا لشهای متعدد در زمینه بسترسازی، انعقاد و اجرا میگردد و از طرف با دیگر با ارائه راه حل، در مورد مشکلات و موانع به وجود آمده، موجبات تسهیل و تسریع اجرای پروژههای زیربنایی را ممکن و میسر میسازد. که در این پژوهش سعی بر آن بوده که شناخت حقوقی این مدل از قرارداد برای خوانندگان حاصل گردد.
[1] -Build,operate,transfer(BOT)