1-آزادي، برابري و عدالت
2- انسان و اجتماع
3 -بزه و بزهكاري
4-حقوق و قانون
5- دادخواهي و دادگستري
6- سياست، قدرت و حكومت
اندیشهها در بند زمان و مکان باقی نمیمانند، مرزهای جغرافیایی را در مینوردند، خصیصه جهانی مییابند و به عنوان میراث بر جای مانده از نخبگان به ثبت میرسند. انتشار نظریهها، در عصر کنونی، به یاری فناوریهای نوین، آسان و فراگیر شده است. با این وجود، رویای زبان مشترک هنوز محقق نشده است و اندیشمندان به زبانهای گوناگون سخن میگویند. دوستداران علم آنقدر توانمند نیستند که تمام زبانها را بیاموزند و بیواسطه از منابع علمی سایر ملل بهرهمند شوند. حقوقدانان ایرانی پیوسته کوشیدهاند آثار همتایان فرانسوی خود را ترجمه و به این ترتیب بر غنای دکترین و رویه قضایی بیافزایند. کتاب حاضر بازتاب سخنان کوتاه و اثرگذار در زمینه حقوق و اجتماع است که با الهام از اثر آقای سباستین بیساردون دانش آموخته دانشکده حقوق لیون 3 فرانسه تهیه و به علاقهمندان تقدیم میشود.
بشر، در قرن 21 میلادی، به شدت بمباران اطلاعاتی میشود و قادر نیست از تمام دستاوردهای علمی آگاه شود. با این وجود، گزیدهگویی و مجموعهسازی سخنان پرمغز که ریشه زمینی و گاهی آسمانی دارد زمینه شکوفایی اندیشه و تحول رفتارها را امکان پذیر میسازد. انسان مدرن دچار سرگشتگی است. فیلسوفان، جامعه شناسان و حقوقدانان تلاش میکنند راه برونرفت از بنبستهای اجتماعی را بیابند و به همنوعان خود نشان دهند. چنانچه دانش از دانشگاه به جامعه نقل مکان کند، دانش افزایی نهادیه شود و شایستگان بر اریکه قدرت تکیه زنند، مسیر رسیدن به تمدن هموار تر میشود.
کتاب اندیشههای ماندگار در گستره حقوق و اجتماع از شش بخش تشکیل میشود. بخش نخست به مفاهیم مقدس آزادی، برابر و عدالت اختصاص دارد. متفکران بسیاری در این باره اندیشه ورزی کرده اند. سرهای زیادی، برای تحقق آن، بر دار و تنهای بیشماری در خون خود غلطان شده اند[1]. آزادی در اجتماع محدود میشود؛ انسان به یاری قانون برای نظم بخشی و حفظ ارزشهای انحصاری از قبیل حیات، مالکیت و امنیت فهرستی از اعمال ممنوع را تهیه و نام بزه بر آن مینهد. بخشهای دوم و سوم کتاب به موضوعات انسان، اجتماع، بزه و بزهکاری مربوط میشود.
انسان به تدریج به بلوغ فکری میرسد؛ توحش را پشت سر میگذارد و به سوی تمدن گام بر میدارد. دو جنگ ویرانگر جهانی آموزنده بود و به او آموخت صلح و آرامش بدون رعایت کرامت انسانی و قانون پذیری برقرار نمیشود. اعلامیه جهانی حقوق بشر به رشته تحریر درآمد و دادخواهی در ردیف بنیادیترین حقوق انسانی قرار گرفت. بخش چهارم و پنجم در بردارنده سخنان ژرف در باره حقوق، قانون، دادخواهی و دادگستری است.
فرشته عدالت در یک دست ترازو و در دستی دیگر شمشیر دارد. عدالت بدون قدرت گسترده نمیشود. آدمیان اگرچه با فطرت پاک زاده میشوند لیکن خوی خودخواهی و میل تجاوزگری به تدریج در آنان رشد میکند. اخلاق آنقدر توانمند نیست تا بدون یاری قانون بتواند در برابر زیاده خواهی انسان مقاومت کند. حکومت برای حمایت و تضمین حقوق بنیادین افراد جامعه نیازمند قدرت است. حاکمان، در یک جامعه مردمسالار، امانتدار قدرتاند و آن را در جهت برقراری نظم و عدالت به کار میگیرند. انحراف از قدرت و سوء استفاده از آن، با اینحال، ناممکن نیست. بخشی از نیروی جامعه صرف مبارزه با منحرفان از قانون میشود. قوه قضاییه برای رسیدگی و صدور حکم در مورد تظلمات، تعدیات، شکایات، حل و فصل دعاوی و رفع خصومات احیای حقوق عامه و گسترش عدل ایجاد میشود. بخش ششم کتاب از سیاست، قدرت و حکومت سخن میگوید.
اندیشمندان در سراسر جهان و به ویژه متفکران فرانسوی، از حقوق، عدالت، دگرخواهی و دادگستری سخن بسیار گفتهاند. اعلامیه حقوق بشر و شهروند فرانسه مصوب 1789 که الهام بخش طراحان اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1948 میباشد، نمونه ای از مجاهدتهای انسانی آنان به شمار میآید. نویسندگان این کتاب که طعم مطالعه منابع فرانسه را چشیده اند دانستههای خود را به اشتراک میگذارند تا علاقمندان از اعجاز کلمات و تاثیر آن بر روح و روان انسان آگاه شوند. حکیمان ایرانی نیز در فهرست متفکران بزرگ قرار دارند.