امروز اهمیت انرژی بر کسی پوشیده نیست و همگان بر سر این مسئله متفق‌القول هستند که انرژی در صورت‌های مختلف خود، یکی از مؤلفه‌های حیاتی در رشد اقتصادی هر کشوری قلمداد می‌شود. بدین ترتیب انرژی در ازبین‌بردن فقر، بهبود رفاه و ارتقاء استاندارهای زندگی نقشی کلیدی ایفا می‌کند و دسترسی به انرژی ارزان‌قیمت و غیر مضر برای محیط‌زیست بشر، یکی از عناصر ضروری در توسعه‌ی پایدار به‌حساب می‌آید. صرف‌نظر از تأثیرات مستقیم انرژی در صنعت، حداقل دو اثر بسیار مهم -اما غیرمستقیم- برای انرژی در تضمین رشد اقتصادی هر کشوری می‌توان قائل بود: یکی نقش آن در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و دیگری تأثیر انرژی در آموزش منابع انسانی است. درخصوص مورد اخیر لازم به ذکر است که امروز حدود 90% کودکان در آفریقا در مدارسی فاقد الکتریسیته به تحصیل مشغولند  و 27% مدارس روستایی در هند نیز با همین مشکل مواجه هستند. به‌علاوه، کمتر از نیمی از مدارس در پرو از الکتریسیته استفاده می‌کنند. درمجموع حدود 188 میلیون کودک در جهان (رقمی بیشتر از جمعیت، نیجریه، بنگلادش، روسیه یا ژاپن) در شرایطی تحصیل می‌کنند که قادر به استفاده از الکتریسیته نیستند.[1]

اما این مسئله تنها به بخشی از مشکلات موجود اشاره دارد و حوزه‌ی انرژی در سطح بین‌المللی با چالش‌هایی جدی مواجه است. نخست آن‌که، جهان باید انرژی پایا و ارزان‌قیمت را برای 2.8 میلیارد نفر (یعنی حدود 40% جمعیت جهان) فراهم کند که از انرژی‌های ناپایدار (همچون چوب و ضایعات کشاورزی و حیوانی) برای پخت‌وپز و گرمایش استفاده می‌کنند، و 1.2 میلیارد نفر از آن‌ها به الکتریسیته دسترسی ندارند. دوم آن‌که، باید پاسخگوی تقاضای رو به افزایش انرژی برای رفاه بیش از 7 میلیارد نفر جمعیت کنونی جهان باشد که تخمین زده می‌شود در سال 2050 به حدود 9 میلیارد نفر برسد. این مسئله در کشورهای درحال‌توسعه اهمیت فراوانی دارد چراکه در آن‌ها جمعیت بیشتری از مردم به لایه‌های بالایی جامعه افزوده می‌شوند. این موضوع در کنار حجم انرژی مصرفی در کشورهای توسعه‌یافته موجب بروز نگرانی‌هایی درخصوص مشکلات تأمین انرژی کافی در آینده شده است. به همین دلیل شیوه‌های کارآمدتر در تولید و مصرف انرژی در کانون توجه قرار گرفته‌اند. سوم آن‌که، جهان نیازمند کاهش آثار مخرب نظام کنونی انرژی در سطح بین‌المللی و محلی است تا از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مانع از افزایش دمای کره‌ی زمین شود.

یقیناً برطرف شدن این مشکلات بدون یک همکاری منسجم بین‌المللی غیرممکن خواهد بود اما در راه غلبه بر این چالش‌ها نیازمند تعیین اهدافی عینی و روشن برای این همکاری‌ها هستیم. به همین منظور دو نکته را باید مدنظر قرار داد: نخست آن‌که، این اهداف باید به‌گونه‌ای تعیین شوند که به‌صورت عینی قابل‌محاسبه باشند تا از این طریق بر سر آن‌ها وفاقی عام در جامعه‌ی بین‌المللی محقق شود. دوم آن‌که، کلیه‌ی کشورها باید اطلاعات جمع‌آوری شده را برای بررسی پیشرفت‌های به‌دست‌آمده گزارش کنند.

یک راه‌کار مهم برای چیره شدن بر این چالش‌ها استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. در سال 2012 حدود نوزده درصد از کل مصرف انرژی در جهان به این نوع از انرژی‌ها اختصاص داشت که دراین‌بین 4.2% برای مصارف گرمایشی بود. در دهه‌ی گذشته گرایش بیشتری به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر بوده که در سال گذشته رشد 8% نسبت به سال 2012 را تجربه کرده است. اقبال جهانی به این انرژی‌ها موجب کاهش هزینه‌های ساخت و در پی آن افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری‌های جدید در این صنعت شده است. درنتیجه، این صنایع امروز با تنوع بیشتری در انواع محصولات خود وارد بازار می‌شوند.[2]

اما نباید فراموش کرد که حتی انرژی­های نو و تجدیدپذیر نیز حاوی مسائل زیست محیطی هستند. برای مثال درکنار مشکلاتی که درمورد آثار سوء سوخت زیستی بر تضمین امنیت غذایی وجود دارد، نیروگاه­های بادی نیز موجب بروز نگرانی­هایی درمورد حفاظت از گونه­های مختلف پرندگان شده­اند. درحالی­که کشوری همچون آمریکا می­تواند با بهره­گیری از پتانسیل­های موجود در تنها سه ایالت داکوتای شمالی و جنوبی و تگزاس نیروی برق مورد نیاز تمام کشور را تولید کند، این نیروگاه­ها ممکن است موجب بروز اخلال درمسیر مهاجرت برخی از پرندگان شوند.[3] همچنین ممکن است برای پرندگان شکاری که معمولا در مسیرهای ثابت باد به شکار می­پردازند -یعنی همان مسیرهایی که برای احداث نیروگاه­های بادی بهترین مکان تلقی می­شوند- خطر آفرین باشند. نیروگاه­های بادی سالیانه موجب مرگ 214 تا 368 هزار پرنده می­شوند. البته طرفدارن این نوع از انرژی معتقدند که در مقایسه با دیگر دلایل ازبین رفتن پرندگان، نیروگاه­های بادی سهم بسیار اندکی را به خود اختصاص داده­اند. برای نمونه هرساله 6.8 میلیون پرنده به­دلیل برخورد با آنتن­های رادیو و تلفن همراه، 97 میلیون بر اثر برخورد با آسمان­خراشهایی با نمای شیشه­ای، 57 میلیون در بزرگ­راه­ها و 3.8 میلیون دراثر آلودگی کشته می­شوند و حدود 3.7 میلیار پرنده توسط گربه­ها شکارمی­شوند.[4] 

با آنکه کشور ما بیش از یک قرن در صنعت انرژی دارای تجربه است، اما هنوز جایگاه این صنعت به درستی درک نشده. شاید یک علت آن است که این صنعت تا مدتها به متخصصین خارجی وابسته بوده و نتوانسته است نیروی انسانی لازم را در این­زمینه تربیت کند؛ یکی از مولفه­های مهم در این رابطه «حقوق انرژی» است. خوشبختانه در سالهای اخیر حجم قابل­توجهی از ادبیات علمی به این حوزه اختصاص یافته و دانشگاه­ها تربیت متخصص در حوزه­ی حقوق انرژی (خصوصا حقوق نفت و گاز) را جزو اولویت­های خود قرار داده­اند. اما فراموش نکنیم که علی­رغم چاپ و انتشار کتب تخصصی در این شاخه از حقوق و توجه بیش­از­پیش به این گرایش در میان دانشجویان حقوق، فقدان آموزش­های پایه موجب خواهد شد علاقمندان به آن درکی درست از مهمترین مسائل مرتبط با حقوق انرژی نداشته باشند. لذا از نظر مترجم شدیداً به منابعی نیاز داریم که خلا میان مطالعات پایه و سطوح بالایی و تخصصی در حقوق انرژی را پر کند. با همین نگاه انتخاب کتاب حاضر برای ترجمه و انتشار به دو دلیل صورت گرفته است. نخست آنکه همانطور که از نام آن برمی­­آید، این کتاب «مقدمه»ای است بر مطالعه­ی مسائل مرتبط با حقوق انرژی که اشارتی به علم اقتصاد و علوم سیاسی را نیز شامل می­شود ودوم به­روز بودن اطلاعات و مطالب مندرج در این کتاب. 

نمی­توان انکار کرد که مطالعات مربوط به حوزه‌ی انرژی نیازمند کسب مهارت در حوزه‌های اقتصاد، سیاست، مدیریت، جغرافیا و مهندسی است. به همین دلیل کسب دانش کامل و کافی در تمام این جنبه‌ها بسیار دشوار است. مؤلف در کتاب حاضر، سعی دارد وجوه مختلف انرژی و مهم‌ترین مسائل مرتبط با آن را به خواننده معرفی کند. درنتیجه این کتاب برای افرادی سودمند خواهند بود که مایل‌اند تصویری جامع از حقوق انرژی و دیگر شاخه‌های علمی مرتبط با آن کسب کنند. به همین دلیل دانشجویان دوره‌ی کارشناسی رشته‌های حقوق، مهندسی نفت، اقتصاد و علوم­سیاسی می‌توانند از این کتاب بیشترین استفاده را ببرند؛ خصوصاً دانشجویانی که مایل‌اند برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر آشنایی بیشتری با این حوزه کسب کنند. همچنین مطالعه‌ی این کتاب به‌منظور یافتن موضوع مناسب برای پژوهش‌های آتی در حوزه‌هایی که هنوز فاقد ادبیات حقوقی کافی هستند، به دانشجویان توصیه می‌شود. باید افزود مطالبی که در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده، می‌توانند برای دانش‌آموزان سالهای پایانی دبیرستان نیز مفید باشد و اهمیت مسئله‌ی انرژی را برای نسل‌هایی که در آینده‌ی نزدیک عهده‌دار برطرف کردن مشکلات آن خواهند بود، روشن می‌سازد.

دوم آن­که، کتاب حاضر در نخستین روزهای سال جاری میلادی (2015) از سوی انتشارات معتبر اشپرینگر در دسترس عموم قرار گرفته است. به همین دلیل حاوی جدیدترین اطلاعات و روزآمدترین تحلیل­ها در حوزه­ی انرژی و تحولات مربوط به حقوق انرژی است. از این رو نه تنها برای دانشجویان مفید خواهد بود، بلکه برای تمام پژوهشگران علاقمند به این حوزه­ها حاوی اطلاعات بسیار مفیدی است. باید افزود، منابعی که در پایان هر فصل تحت عنوان «منابعی برای مطالعه­ی بیشتر» معرفی شد­ه­اند می توانند راهگشای پژوهش­های آتی در این­زمینه­ها باشند. 

مضافاً آن‌که، به دلیل دامنه‌ی موضوعاتی که در این کتاب به آن پرداخته شده، مؤلف از پرداختن به جزئیات خودداری کرده است، بنابراین سعی شد این نقیصه جبران شود؛ لذا هرکجا که احساس شد ارائه‌ی توضیحات اضافی برای معرفی نهادهای بین‌المللی و قوانین و کنوانسیون‌های مختلف ضروری است، در پاورقی توضیحات کافی به خوانندگان ارائه گشته است. اگرچه این توضیحات نمی‌توانند همه‌ی جوانب موضوع را روشن سازند اما تلاش شد تا حداقلی از اطلاعات را در اختیار خوانندگان قرار داده و منابع بیشتری را در دسترس پژوهشگران مشتاق بگذارد. این پاورقی‌ها با نشانه‌ی (م) مشخص شده‌اند. همچنین، در قسمت ضمائم جداولی که در متن کتاب مورد اشاره قرارگرفته‌اند به زبان انگلیسی ارائه شده که با جداول و نمودارهای مربوط به تولید، مصرف و توزیع منابع مختلف انرژی تکمیل گشته است. این اطلاعات توسط آژانس بین‌المللی انرژی تهیه و منتشر شده‌اند. این سازمان که در سال 1974 تأسیس شده یکی از نهادهای پیشرو در زمینه جمع‌آوری و انتشار اطلاعات و آمار مربوط به حوزه‌ی انرژی است.