1- سير تاريخي مقررات ناظر بر حمل ونقل دريايي
2- قرارداد حمل ونقل دريايي
3- بررسي برخي مفاهيم مندرج در كنوانسيونها
4-مسئوليت متصدي حمل و نقل دريايي و موارد معافت آن
5- موارد معافيت متصدي حمل و نقل دريايي
6- اثبات متصدي حمل و نقل و دعوي جبران خسارت
7- رژيم حقوقي حاكم بر دعوي
8- ويژگي هاي كنوانسيونهاي بروكسل و هامبورگ
9- آثار مسئوليت
حمل و نقل در تقسیم بندی کلی، به سه رشته حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی تقسیم میشود. آنچه در این مجموعه، مورد بحث قرار گرفته است، بررسی تطبیقی و تحلیلی مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی است. امروزه بالاترین درصد حمل و نقل و صادرات و واردات کشورها از طریق دریا انجام میشود. به همین لحاظ مقررات متعددی در سطح بینالمللی و ملی، پیرامون حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل، وضع شده است. بررسی این مسئولیت براساس کنوانسیونهای بینالمللی «بروکسل» مشهور به «مقررات لاهه» و «هامبورگ»، مبنای اصلی مباحث این تألیف است. با وجود این، «قانون دریایی ایران» که ترجمان «کنوانسیون بروکسل» میباشد ومقررات قانون «مدنی و تجارت» و مقررات «حقوق اسلام» ناظر بر حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل، مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث مجموعه حاضر، در سه بخش تدوین شده است. در بخش نخست، سیر تاریخی مقررات ناظر بر حمل و نقل دریایی، قرارداد حمل و نقل دریایی و همچنین خصوصیات و ماهیت بارنامه که ستون فقرات حمل و نقل را تشکیل میدهد و مفاهیم مندرج در کنوانسیونها و ویژگیهای کنوانسیونهای بینالمللی و مواردی که مشمول کنوانسیون است، و مواردی که مسئولیت متصدی حمل و نقل، خارج از شمول کنوانسیون میباشد و لذا مسئولیت متصدی حمل و نقل در چارچوب مقررات داخلی تعیین خواهد شد، مورد بحث قرار گرفته است.
بخش دوم، شالوده اصلی بحث است. در این بخش، مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی وموارد معافیت آن، بررسی شده است. مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل و بررسی سیستمهای متفاوت مسئولیت، خصوصاً سیستم مبتنی بر «فرض تقصیر» و «فرض مسئولیت»، و بررسی این مسئولیت در کنوانسیونهای «بروکسل و هامبورگ» و قوانین «موضوعه ایران» و «حقوق اسلام» از مباحث عمده این بخش است. همچنین حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل و تأثیر شروط تحدید مسئولیت وعدم مسئولیت در قراردادهای منعقده با متصدی حمل و نقل، و مواردی که متصدی حمل و نقل، علیرغم ورود خسارت به زیان دیده، مسئولیتی نداشته و از موجبات معافیت از مسئولیت برخوردار خواهد بود، در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم نیز، آیین دادرسی رسیدگی به دعوی جبران خسارت مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در نوشته حاضر، روش توصیفی و تحلیلی است. مراجعه به کتابخانههای دانشگاهی، کتابخانه ملی ایران، کتابخانههای عمومی، کتابخانههای تخصصی سازمان بنادر و کشتیرانی، کشتیرانی جمهوری اسلامی، استفاده از نظرات صاحبنظران موضوع مزبور با تجارب زیاد عملی در حوزه تخصصی مذکور، مراجعه به دادگاه دریایی و ملاحظه رویه قضایی و پروندههای عدیده مطروحه در زمینه فوق، مجلات تخصصی از جمله ماهنامه صنعت حمل و نقل، رسالهها و پایاننامههای دانشگاهی در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری، سایتهای اینترنتی، و استفاده از منابع متعدد فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسوی که در فهرست منابع به آن اشاره شده است، بخشی از کار انجام شده در تدوین این اثر بوده است. همچنین به منظور برداشت محسوستر، در قسمتهای متعدد از مباحث مطرح شده، به مطالعه موردی و بیان برخی پروندههای مهم طرح شده در سطح بینالمللی اشاره شده است.