قصاص از ماده "قص"به معنی متابعت کردن ودنبال کردن اثر چیزی به کار رفته است. از همین ریشه واژه قصه به معنی دنبال کردن اثر تاریخ ونقل آن به شکلی که رخ داده است، می‌باشد. فقها قصاص را انجام کاری مثل جنایت ارتکابی اعم از قتل، قطع، ضرب یا جرح، علیه جانی دانسته اند[1] بدین ترتیب این مجازات مبتنی بر سزادهی است و مهمترین اصل در آن برابری ومماثله می‌باشد. از نظر تاریخی این شیوه مجازات در کهن ترین متون حقوقی دیده می‌شود قانون حمورابى مهم‏ترين مجموعه قانون و پس از قانون "اورنامو" كهن‏ترين قانونى است كه حدود هيجده قرن قبل از ميلاد وضع شده است[2]. در اين قانون مسائل كيفرى اعم از جرايم و مجازات‏ها مانند زناى با محارم، سرقت و قصاص بيان شده است.

‌ در اسلام این قاعده اصلى نزد عرب جاهلى وجود داشت که كه مى‏گفتند:[3] «كشتن جانى جلوى ارتكاب قتل بیشتر را مى‏گيرد»^[4] و شايد مراد از آن، تقدم قصاص، بر گرفتن مال در مقابل قتل نفس بوده است و بر اين اساس نظام خون‏خواهى و انتقام در ميان آن‏ها پديد آمد كه حد مشخص و معينى نداشت و ممکن بود هر قدرکه بتوانند افراد قبيله جانى را از پا در آورند که با نزول قرآن^[5] این شیوه به شکل نوین وانسانی و با شرایط خاص، مد نظر قرار گرفت.

ازآنجایی که قوانین ایران مبتنی بر فقه می‌باشد قصاص نیز به عنوان یک مجازات قانونی در قوانین جزایی ایران تبلور یافته است که در عصر حاضر بیشتر کشور‌ها این نوع مجازات‌ها(سالب حیات) را کنارگذاشته و تعداد محدودی از کشورها از جمله کشور ایران همچنان این نوع مجازات را اجرا می‌کند که با وجود مخالفت بسیاری از حقوقدانان و اهل نظر، که آن را مجازاتی سنتی و خشن تلقی می‌کنند، همچنان اجرا می شود که تلاش مولف این کتاب، نگاهی معاصر با این مجازات و ارزیابی کارکردهای مبانی آن و در نهایت ارائه روشی که بتواند هم مبنای فقهی داشته باشد و هم مطابق با عرف روزگار فعلی باشد.