اختصارات 35
پيشگفتار(چاپ سوم) 41
سخن آغازين 47
الف ـ جامعه بين‌المللى و پديده «سازمان بين‌المللى» 47
ب ـ تئورى سازمان بين‌المللى 49
1 ـ ماهيت سازمان بين‌المللى 49
2 ـ تحليل سازمان بين‌المللى 52

عنوان اوّل: ويژگيهاى مشترك و عمومى سازمانهاى بين‌المللى
بخش اول: پيشينه تاريخى سازمانهاى بين‌المللى 59
فصل اوّل: سازمانهاى بين‌المللى قبل از پيدايش دولت: عصر ظهور سازمانهاى بين‌المللى 59
گفتار اوّل: كنفدراسيونهاى يونانى 60
گفتار دوم: جامعه مسيحيت قرون وسطى 62
فصل دوم: سازمانهاى بين‌المللى پس از پيدايش دولت: عصر توسعه و شكوفايى سازمانهاى بين‌المللى 64
گفتار اوّل: سازمانهاى بين‌المللى در قرن نوزدهم 65
الف ـ سازمانهاى بين‌المللى سياسى 65
ب ـ سازمانهاى بين‌المللى فنى 71
گفتار دوم: سازمانهاى بين‌المللى در قرن بيستم 72
بخش دوم: علل گسترش سازمانهاى بين‌المللى و موانع آن 74
فصل اول: عوامل گسترش سازمانهاى بين‌المللى 74
گفتار اول: عوامل سياسى 74
الف ـ ترس از جنگ و لزوم حفظ صلح 74
ب ـ استعمار زدايى 75
گفتار دوم: عوامل اقتصادى 75
الف ـ پيشرفتهاى علمى و فنى 76
ب ـ عدم تعادل اقتصادى 76
گفتار سوم: توسعه جهانگرايى 77
فصل دوم: موانع گسترش سازمانهاى بين‌المللى 78
گفتار اول: ناسيوناليسم 78
گفتار دوم: عدم تجانس و نابرابرى دولتها 79
گفتارسوم: تعارض‌هاى ايدئولوژيكى 79
بخش سوم: وضعيت حقوقى سازمانهاى بين‌المللى 82
فصل اوّل: تعريف، طبقه بندى، ايجاد و انحلال سازمانهاى بين‌المللى 82
گفتار اوّل: تعريف سازمانهاى بين‌المللى و خصوصيات آنها 82
الف ـ تعريف سازمانهاى بين‌المللى 82
ب ـ خصوصيات سازمانهاى بين‌المللى 84
گفتار دوم: طبقه بندى سازمانهاى بين‌المللى 86
الف ـ طبقه‌بندى سازمانهاى بين‌المللى با توجّه به ماهيت اعضا 86
1 ـ سازمانهاى بين‌المللى بين‌الدولى 87
2 ـ سازمان بين‌المللى غير دولتى 87
ب ـ طبقه‌بندى سازمانهاى بين‌المللى با توجّه به كميّت اعضا : 88
1 ـ سازمانهاى بين‌المللى جهانى 88
2 ـ سازمانهاى بين‌المللى منطقه‌اى 89
ج ـ طبقه‌بندى سازمانهاى بين‌المللى با توجّه به صلاحيت آنها 89
1 ـ سازمانهاى بين‌المللى با صلاحيت عام 89
2 ـ سازمانهاى بين‌المللى با صلاحيت خاص 90
د ـ طبقه‌بندى سازمانهاى بين‌المللى با توجّه به اهداف آنها 90
1 ـ سازمانهاى بين‌المللى با هدف ايجاد همكارى 90
2 ـ سازمانهاى بين‌المللى با هدف ايجاد وحدت (اتحاديه) 91
گفتار سوم: ايجاد سازمانهاى بين‌المللى 93
الف ـ ايجاد سازمانهاى بين‌المللى از طريق انعقاد معاهده 93
1 ـ مذاكرات مربوط به انعقاد معاهده مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 93
2 ـ ويژگى معاهده مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 95
ب ـ ايجاد سازمانهاى بين‌المللى از طرق ديگر 99
1 ـ ايجاد سازمان بين‌المللى از طريق تصميم سازمان بين‌المللى ديگر 99
2 ـ ايجاد سازمان بين‌المللى از طريق تصميم يك كنفرانس بين‌المللى 100
3 ـ ايجاد سازمان بين‌المللى از طريق تصميم نهادهاى دولتى غير ذيصلاح 100
4 ـ ايجاد سازمان بين‌المللى از طريق اسناد غير قراردادى 101
5 ـ ايجاد سازمان بين‌المللى از طريق تبديل سازمان غير دولتى 101
ج ـ اسناد مؤسس سازمانهاى بين‌المللى و حقوق معاهدات 102
1 ـ شرط در اسناد مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 102
2 ـ تفسير اسناد مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 103
3 ـ لازم‌الاجرا شدن اسناد مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 107
4 ـ تغيير اسناد مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 109
گفتار چهارم: انحلال سازمانهاى بين‌المللى 110
الف ـ انحلال سازمانهاى بين‌المللى از طريق جانشينى 111
ب ـ انحلال سازمانهاى بين‌المللى از طريق اضمحلال 113
ج ـ انحلال سازمانهاى بين‌المللى از طريق «خصوصى سازى» 115
فصل دوم: شخصيت حقوقى،مشاركت و نظام حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 119
گفتار اوّل: شخصيت حقوقى سازمانهاى بين‌المللى 119
الف ـ شخصيت حقوقى بين‌المللى سازمانهاى بين‌المللى 119
1 ـ مبانى شخصيت حقوقى بين‌المللى سازمانهاى بين‌المللى 120
2 ـ محتوى و گستره شخصيت حقوقى بين‌المللى سازمانهاى بين‌المللى 126
3 ـ آثار مترتب بر شخصيت حقوقى سازمانهاى بين‌المللى 129
ب ـ شخصيت حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 147
1 ـ مبانى شخصيت حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 148
2 ـ محتوى شخصيت حقوقى سازمانهاى بين‌المللى 149
گفتار دوم: مشاركت در سازمانهاى بين‌المللى 151
الف ـ مشاركت كامل در سازمانهاى بين‌المللى 152
1 ـ اعضاى مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 152
2 ـ اعضاى جديد سازمانهاى بين‌المللى 153
3 ـ آثار مترتب بر مشاركت در سازمانهاى بين المللى 161
ب ـ مشاركت محدود در سازمانهاى بين‌المللى 168
1 ـ اعضاى وابسته سازمانهاى بين‌المللى 168
2 ـ ناظران سازمانهاى بين‌المللى 171
گفتار سوم: نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 173
الف ـ شناخت نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 173
1 ـ شناخت نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى به دليل عدم پذيرش دعاوى مطروح عليه آنها از سوى محاكم داخلى 174
2 ـ شناخت نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى به دليل وجود محاكم داخلى در سازمانهاى بين‌المللى 174
3 ـ شناخت نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى در رويه قضايى بين‌المللى 175
ب ـ ماهيت نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 176
1 ـ حقوق داخلى سازمانهاى بين‌المللى به عنوان يك نظم حقوقى انشقاقى از حقوق بين‌الملل 176
2 ـ حقوق داخلى سازمانهاى بين‌المللى به مثابه يك نظم حقوقى مستقل 177
ج ـ منابع نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 178
1 ـ اسناد مؤسس 179
2 ـ عرف 180
3 ـ رويه 180
4 ـ تصميم‌ها و مصوبه‌ها 181
د ـ گستره نظم حقوقى داخلى سازمانهاى بين‌المللى 183
بخش چهارم: ساختار، تصميم‌گيرى و صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 185
فصل اول: ساختار سازمانهاى بين‌المللى 185
گفتار اول: اركان اصلى سازمانهاى بين‌المللى 185
الف ـ مبانى ايجاد اركان اصلى سازمان‌هاى بين‌المللى 185
ب ـ انواع اركان اصلى سازمانهاى بين‌المللى 186
1 ـ اركان سياسى ـ اجرايى 187
2 ـ اركان ادارى 190
3 ـ اركان حقوقى 193
گفتار دوم: اركان فرعى سازمانهاى بين‌المللى 195
الف ـ مبانى ايجاد اركان فرعى سازمانهاى بين‌المللى 195
ب ـ شخصيت حقوقى اركان فرعى سازمانهاى بين‌المللى 196
فصل دوم: نظام تصميم‌گيرى در سازمانهاى بين‌المللى 198
گفتار اوّل ـ تصميم‌گيرى با اتفاق آرا 199
گفتار دوم: تصميم‌گيرى با اكثريت آرا 201
گفتار سوم ـ تصميم‌گيرى با كنسانسوس 204
فصل سوم: صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 209
گفتار اول: مبنا و ماهيت صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 210
الف ـ مبناى صلاحيت‌هاى سازمان‌هاى بين‌المللى 210
ب ـ ماهيت صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 211
1 ـ صلاحيت‌هاى صريح سازمانهاى بين‌المللى 211
2 ـ صلاحيت‌هاى ضمنى سازمانهاى بين‌المللى 213
گفتار دوم: اعمال صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 214
الف ـ مصوبه‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 215
ب ـ اعتبار حقوقى مصوبه‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 215
1 ـ اعتبار حقوقى مصوبه‌هاى درون سازمانى سازمانهاى بين‌المللى 216
2 ـ اعتبار مصوبه‌هاى برون سازمانى سازمانهاى بين‌المللى 218
گفتار سوم : گسترش صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى و نظارت بر آنها 225
الف ـ علل گسترش صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 225
1 ـ عدم وجود نهاد نظارت كننده بيطرف در سازمانهاى بين‌المللى 225
2 ـ تفسير موسع اسناد مؤسس سازمانهاى بين‌المللى 226
ب ـ نظارت بر صلاحيت‌هاى سازمانهاى بين‌المللى 227
بخش پنجم: ابزار مادى لازم براى انجام اشتغالات و فعاليتهاى سازمانهاى بين‌المللى 230
فصل اول: مقّر سازمانهاى بين‌المللى 231
گفتار اوّل: نحوه تعيين مقّر سازمانهاى بين‌المللى 231
الف ـ تعيين مقّر سازمان بين‌المللى به لحاظ وضعيت خاص يك دولت 231
ب ـ تعيين مقّر سازمان بين‌المللى پس از مشورت با يك سازمان بين‌المللى ديگر 231
ج ـ تعيين مقّر سازمان بين‌المللى توسط سند مؤسس آن 231
و ـ عدم وجود قاعده يا معيار مشخص براى تعيين مقّر سازمان بين‌المللى 231
گفتار دوم: بررسى محتوى معاهدات مقّر 232
گفتار سوم: انتقال مقّر سازمانهاى بين‌المللى 233
فصل دوم: علائم مشخص كننده سازمان‌هاى بين‌المللى و حمايت از آنها 237
گفتار اوّل: علائم مشخص كننده سازمان‌هاى بين‌المللى 237
گفتار دوم: حمايت از علائم مشخص كننده سازمان‌هاى بين‌المللى 239
فصل سوم: نيروى انسانى سازمانهاى بين‌المللى: كارمندان بين‌المللى 242
گفتار اوّل ـ مفهوم كارمند بين‌المللى 242
الف ـ تعريف كارمند بين‌المللى 242
ب ـ ويژگيهاى كارمند بين‌المللى 244
1 ـ استقلال كارمند بين‌المللى 244
2 ـ دائمى و مستمر بودن فعاليتهاى كارمندان بين‌المللى 245
3 ـ تبعيت از نظم حقوقى خاص سازمانهاى بين‌المللى 246
گفتار دوم: وضعيت حقوقى كارمندان بين‌المللى 247
الف ـ استخدام كارمندان بين‌المللى 247
1 ـ شروط استخدام 247
2 ـ نحوه برقرارى رابطه استخدامى 249
ب ـ تكاليف و حقوق كارمندان بين‌المللى 249
1 ـ تكاليف 250
2 ـ حقوق 252
ج ـ پايان كار كارمندان بين‌المللى 254
1 ـ بازنشستگى 254
2 ـ پايان مدّت قرارداد استخدام 254
3 ـ استعفا 255
4 ـ اخراج 255
د ـ سازكارهاى تضمين كننده حقوق و تكاليف كارمندان و سازمانهاى بين‌المللى در قبال يكديگر 255
1 ـ نظام حل و فصل اختلافهاى ادارى در سازمان ملل متحد 256
2 ـ نظام حل و فصل اختلافهاى ادارى در ساير سازمانهاى بين‌المللى: دادگاه ادارى سازمان بين‌المللى كار 291
3 ـ اعتبار احكام دادگاههاى ادارى : 301
فصل چهارم: ابزار مالى سازمانهاى بين‌المللى: بودجه سازمانهاى بين‌المللى 302
گفتار اوّل: مبانى بودجه سازمانهاى بين‌المللى 302
گفتار دوم: منابع بودجه سازمانهاى بين‌المللى 303
الف ـ مشاركت دولتها 303
1 ـ مشاركت اجبارى 304
2 ـ مشاركت اختيارى 307
ب ـ درآمدهاى سازمانهاى بين‌المللى 308
گفتار سوم: آيين تصويب بودجه سازمانهاى بين‌المللى 308
الف ـ آيين تصويب بودجه در سازمانهاى بين‌المللى جهانى 309
ب ـ آيين تصويب بودجه در سازمانهاى بين‌المللى منطقه‌اى 310
گفتار چهارم: افزايش بودجه سازمانهاى بين‌المللى و آثار آن 312

عنوان دوم: سازمانهاى بين‌المللى جهانى با صلاحيت عام
بخش اول: جامعه ملل 315
فصل اوّل: پيشينه جامعه ملل 316
گفتار اوّل: جنگ اوّل جهانى و ره آوردهاى آن 316
الف ـ جنگ اوّل جهانى 316
1 ـ وضعيت اروپا در آستانه جنگ اوّل جهانى 317
2 ـ بسط جنگ از طريق اتحاد كشورها 318
ب ـ ره آوردهاى جنگ اوّل جهانى 320
گفتار دوم: كنفرانس صلح پاريس و تشكيل جامعه ملل 323
الف ـ كارهاى كنفرانس صلح پاريس در مورد جامعه ملل و نتايج آن 323
1 ـ كارهاى كنفرانس صلح پاريس 323
2 ـ نتايج كنفرانس صلح پاريس: تصويب ميثاق جامعه ملل 325
فصل دوم: اركان اصلى و مستقل جامعه ملل و صلاحيت‌هاى آنها 328
گفتار اول: اركان اصلى جامعه ملل 328
الف ـ مجمع عمومى 328
1 ـ ساختار 328
2 ـ صلاحيت‌ها 330
ب ـ شوراى اجرايى 331
1 ـ ساختار 331
2 ـ صلاحيت‌ها 332
ج ـ دبيرخانه 333
1 ـ ساختار 333
2 ـ صلاحيت‌ها 334
گفتار دوم: ركن مستقل جامعه ملل: ديوان دائمى دادگسترى بين‌المللى 335
الف ـ مبنا و ساختار 335
ب ـ صلاحيت‌ها 336
فصل سوم: عملكرد جامعه ملل و علل ناكامى آن 337
گفتار اوّل: عملكرد جامعه ملل 337
گفتار دوم: علل ناكامى جامعه ملل 341
الف ـ عوامل برونى 341
ب ـ عوامل درونى 346
بخش دوم: سازمان ملل متحد 349
فصل اوّل: روند تشكيل سازمان ملل متحد 349
گفتار اوّل: از اعلاميه متفقين تا كنفرانس سان فرانسيسكو 350
الف ـ اعلاميه متفقين: سرآغاز همكارى ملتهاى آزاد 350
ب ـ منشور آتلانتيك: دستورالعملى براى جهان پس از جنگ دوم جهانى 351
ج ـ اعلاميه ملل متحد: گامى در جهت گسترش جبهه دموكراتيك 353
د ـ اعلاميه‌هاى مسكو و تهران: اعلام رسمى ضرورت ايجاد سازمان ملل متحد 354
ه ـ كنفرانسهاى دامبارتون اوكس و يالتا: تصويب پيش نويس منشور ملل متحد 355
1 ـ كنفرانس دامبارتون اوكس 355
2 ـ كنفرانس يالتا 357
گفتار دوم: كنفرانس سان فرانسيسكو: انعقاد منشور ملل متحد 358
الف ـ تركيب كنفرانس 358
1 ـ دولتها 358
2 ـ نهادهاى بين‌المللى بين‌الدولى 359
ب ـ سازماندهى كنفرانس 359
ج ـ حاصل كار كنفرانس 361
فصل دوم: ويژگيهاى خاص منشور ملل متحد 365
گفتار اوّل: ماهيت منشور ملل متحد 365
الف ـ منشور و دولتهاى ثالث يا غير عضو سازمان ملل متحد 365
ب ـ تقدم تعهدات ناشى از منشور بر ساير تعهدات اعضا 368
1 ـ تحليل ماده 103 منشور ملل متحد 368
2 ـ تعهدات مندرج در ماده 103 369
3 ـ آثار حقوقى ماده 103 منشور 373
گفتار دوم: اصلاح و بازنگرى و لازم الاجرا شدن منشور ملل متحد 374
الف ـ اصلاح منشور ملل متحد 374
1 ـ آيين معمول اصلاح منشور: تحليل ماده 108 376
2 ـ آيين خاص اصلاح منشور: تحليل ماده 109 378
3 ـ آيين غير رسمى اصلاح منشور 381
ب ـ لازم‌الاجرا شدن منشور 381
فصل سوم: اعضاى سازمان ملل متحد 383
گفتار اوّل: اعضاى اصلى سازمان ملل متحد 384
گفتار دوم: ساير اعضا سازمان ملل متحد 385
الف ـ شروط پذيرش ساير اعضا 385
1 ـ دولت بودن 386
2 ـ صلح دوست بودن 387
3 ـ پذيرش تعهدات مندرج در منشور 387
4 ـ توانايى اجراى تعهدات مندرج در منشور 388
5 ـ آمادگى براى اجراى تعهدات مندرج در منشور 388
ب ـ آيين پذيرش ساير اعضا 390
فصل چهارم: ساختار سازمان ملل متحد 395
گفتار اوّل: اركان اصلى سازمان ملل متحد 395
الف ـ مجمع عمومى 396
1 ـ تركيب 396
2 ـ نحوه كار 397
3 ـ صلاحيت‌ها 402
ب ـ شوراى امنيت 404
1 ـ تركيب 404
2 ـ نحوه كار 406
3 ـ صلاحيت‌ها 416
ج ـ شوراى اقتصادى و اجتماعى (اكوسوك) 421
1 ـ تركيب 421
2 ـ نحوه كار 422
3 ـ صلاحيت‌ها 425
د ـ شوراى قيمومت 427
1 ـ نظام بين‌المللى قيمومت 427
2 ـ شوراى قيمومت 428
ه ـ دبيرخانه و دبير كل 430
1 ـ دبيرخانه 430
2 ـ دبير كل 432
و ـ ديوان بين‌المللى دادگسترى 446
1 ـ تركيب 446
2 ـ ساختار 449
3 ـ صلاحيت‌ها 450
گفتار دوم: اركان فرعى سازمان ملل متحد 458
الف ـ اركان فرعى مجمع عمومى 458
1 ـ اركان مالى 459
2 ـ اركان سياسى 459
3 ـ اركان نظامى 459
4 ـ اركان اقتصادى و بشر دوستانه 459
5 ـ اركان حقوقى 460
ب ـ اركان فرعى شوراى امنيت 462
1 ـ اركان مقدم بر دهه نود قرن بيستم 462
2 ـ اركان مؤخر بر دهه قرن بيستم 465
ج ـ اركان فرعى شوراى اقتصادى و اجتماعى (اكوسوك) : 471
1 ـ اركان فرعى اقتصادى 471
2 ـ اركان فرعى اجتماعى 472
گفتار سوم: ساير اركان ملل متحد 474
الف ـ نهادهاى حقوق بشرى ملل متحد 474
1 ـ اركان حامى حقوق بشر كليه افراد: كميسارياى عالى حقوق بشر 475
2 ـ اركان حامى حقوق بشر اقشار خاص 480
ب ـ نهادهاى فعال در قلمرو توسعه 497
1 ـ كنفرانس ملل متحد براى تجارت و توسعه (آنكتاد) 497
2 ـ مركز تجارت بين‌المللى 501
3 ـ برنامه ملل متحد براى توسعه (يو ان دى پى) 504
4 ـ برنامه ملل متحد براى محيط زيست(يونپ) 510
5 ـ صندوق توسعه سرمايه ملل متحد (فنو) 516
6 ـ صندوق جمعيت ملل متحد(يونفپا) 521
7 ـ برنامه زيست بوم انسانى ملل متحد (هابيتيت) 526
8 ـ برنامه داوطلبان ملل متحد (يو اِن وى) 529
ج ـ مؤسسات علمى و تحقيقاتى ملل متحد 530
1 ـ مؤسسه تحقيقاتى ملل متحد براى خلع سلاح: (يونيدير) 530
2 ـ مؤسسه تحقيقاتى و آموزشى ملل متحد: (يونيتار) 535
3 ـ مؤسسه بين‌المللى تحقيقاتى و آموزشى براى پيشرفت زنان (اينستراو) 540
4 ـ مؤسسه تحقيقاتى بين منطقه‌اى ملل متحد در مورد جرم و عدالت (يونيكرى) 543
5 ـ مؤسسه تحقيقاتى ملل متحد براى توسعه اجتماعى (يونريسد) 547
6 ـ مركز بين‌المللى پردازش اطلاعات (آى سى سى) 549
7 ـ دفتر ملل متحد براى ارائه خدمات پشتيبانى به طرحها(يونپس) 551
8 ـ كالج كارمندان نظام ملل متحد (يونسك) 553
9 ـ دانشگاه ملل متحد(يونو) 556
فصل پنجم: اهداف سازمان ملل متحد 562
گفتار اوّل: حفظ صلح و امنيت بين‌المللى 564
الف ـ مفهوم صلح 565
ب ـ روشهاى حفظ يا اعاده صلح و امنيت بين‌المللى 566
1 ـ احراز تهديد بر ضد صلح، نقض صلح و تجاوز 566
2 ـ اقدام‌هاى شوراى امنيت در چارچوب «نظام امنيت جمعى» 574
گفتاردوم: توسعه روابط دوستانه براساس اصل برابرى حقوق خلقها در تعيين سرنوشت خود 592
الف ـ حق تعيين سرنوشت 593
ب ـ روابط دوستانه ميان ملتها 595
گفتار سوم: توسعه و ترغيب و حمايت از حقوق بشر 597
الف ـ قواعد حقوق بشر و آزاديهاى اساسى 598
1 ـ منشور جهانى حقوق بشر 598
2 ـ ساير اسناد بين‌المللى حقوق بشر 602
ب ـ نهادهاى نظارتى بر حقوق بشر و آزاديهاى اساسى 603
1 ـ نهادهاى نظارتى سازمان ملل متحد 603
2 ـ نهادهاى نظارتى قراردادى 604
ج ـ آيين‌هاى نظارتى بر حقوق بشر و آزاديهاى اساسى 605
1 ـ آيين نظارتى محرمانه 605
2 ـ آيين نظارتى علنى 606
گفتار چهارم: همكارى‌هاى بين‌المللى 607
الف ـ مبانى حقوقى همكارى‌هاى بين‌المللى 607
ب ـ سازكارها و نهادهاى لازم براى تحقق همكاريهاى بين‌المللى 608
1 ـ ساز كارهاى توسعه 609
2 ـ نهادينه كردن توسعه 614
گفتار پنجم: هماهنگ كردن اقدام‌هاى ملل متحد براى نيل به اهداف مشترك 618
فصل ششم: اصول سازمان ملل متحد 620
گفتار اوّل: اصل برابرى دولتها 620
گفتار دوم: اصل حُسن نيت 621

گفتار سوم: اصل حل مسالمت‌آميز اختلافها 622
گفتار چهارم: اصل عدم توسل به زور 624
گفتار پنجم: اصل مساعدت به سازمان ملل متحد 627
گفتار ششم: اصل تسرى منشور به دولتهاى ثالث 629
گفتار هفتم: اصل عدم مداخله 630
فصل هفتم: اصلاحات جديد سازمان ملل متحد 632
گفتار اوّل: روند اصلاحات جديد در سازمان ملل متحد 632
گفتار دوم: نهادهاى برخاسته از اصلاحات جديد سازمان ملل متحد 638
الف ـ كميسيون تحكيم صلح 638
1 ـ پيشينه 639
2 ـ ايجاد كميسيون تحكيم صلح 640
3 ـ اسناد مؤسس كميسيون تحكيم صلح 641
4 ـ ماهيت و ساختار كميسيون تحكيم صلح 643
5 ـ صلاحيت‌ها و عملكرد كميسيون تحكيم صلح 646
ب ـ شوراى حقوق بشر 649
1 ـ پيشينه 649
2 ـ مبانى حقوقى تأسيس شوراى حقوق بشر 649
3 ـ ساختار و صلاحيت‌هاى شوراى حقوق بشر 650
4 ـ آيين‌هاى كار شوراى حقوق بشر 653
ج ـ صندوق مركزى براى مداخله بشر دوستانه فورى 660
1 ـ پيشينه 660
2 ـ اهداف و ساختار صندوق 660
3 ـ عملكرد 661
د ـ صندوق ملل متحد براى دموكراسى (يوندف) 662
1 ـ پيشينه 662
2 ـ هدف و ساختار يوندف 663
3 ـ عملكرد يوندف 665

عنوان سوم:سازمانهاى بين‌المللى جهانى با صلاحيت خاص:
مؤسسات تخصصى ملل متحد
بخش اول: ويژگيهاى كلى مؤسسات تخصصى ملل متحد 667
فصل اول: مبانى ايجاد مؤسسات تخصصى ملل متحد 667
فصل دوم: روابط مؤسسات تخصصى با سازمان ملل متحد 670
گفتار اوّل: مبناى حقوقى روابط مؤسسات تخصصى با سازمان ملل متحد 670
گفتار دوم: روابط ميان مؤسسات تخصصى با سازمان ملل متحد و ايجاد هماهنگى ميان آنها 671
الف ـ روابط مؤسسات تخصصى با سازمان ملل متحد : 671
1 ـ روابط مؤسسات تخصصى ملل متحد با اكوسوك : 671
2 ـ روابط مؤسسات تخصصى با ساير اركان ملل متحد : 672
ب ـ هماهنگى ميان مؤسسات تخصصى با سازمان ملل متحد و با يكديگر 674
1 ـ هماهنگى ميان مؤسسات تخصصى با سازمان ملل متحد 675
2 ـ هماهنگى ميان مؤسسات تخصصى با يكديگر 676
فصل سوم: وضعيت حقوقى مؤسسات تخصصى 678
بخش دوم: گونه شناسى مؤسسات تخصصى ملل متحد 681
فصل اوّل: مؤسسات تخصصى ملل متحد در قلمرو اقتصادى 681
گفتار اوّل: مؤسسات تخصصى ملل متحد در قلمرو مالى: گروه بانك جهانى 682
الف ـ بانك بين‌المللى ترميم و توسعه 682
1 ـ پيشينه 682
2 ـ اهداف و اشتغالات 683
3 ـ اعضاء 684
4 ـ ساختار 685
ب ـ مؤسسه مالى بين‌المللى 688
1 ـ پيشينه 688
2 ـ اهداف و اشتغالات 688
3 ـ اعضاء 689
4 ـ ساختار 689
ج ـ انجمن بين‌المللى توسعه 691
1 ـ پيشينه 691
2 ـ اهداف و اشتغالات 692
3 ـ اعضا 692
4 ـ ساختار 693
د ـ آژانس چند جانبه تضمين سرمايه گذاريها(ميگا) 693
1 ـ پيشينه 693
2 ـ اهداف و اشتغالات 694
3 ـ اعضا 694
4 ـ ساختار 695
ه ـ مركز بين‌المللى حل اختلافهاى ناشى از سرمايه گذارى(ايكسيد) 696
1 ـ پيشينه 696
2 ـ اهداف و اشتغالات 697
3 ـ ساختار 698
گفتار دوم: مؤسسات تخصصى ملل‌متحد در قلمرو پولى: صندوق بين‌المللى پول 702
الف ـ پيشينه 702
ب ـ اهداف و اشتغالات 703
1 ـ اهداف 703
2 ـ اشتغالات 703
ج ـ اعضاء 706
د ـ ساختار 706
1 ـ هيأت مديره 706
2 ـ شوراى اجرايى 707
3 ـ مديركل و كارمندان 707
گفتار سوم: مؤسسات تخصصى ملل متحددر قلمرو تجارى:سازمان‌جهانى‌تجارت 709
الف ـ پيشينه 709
ب ـ اهداف و اشتغالات 711
1 ـ اهداف 711
2 ـ اشتغالات 711
ج ـ ساختار 712
1 ـ كنفرانس وزيران 712
2 ـ شوراى عمومى 712
3 ـ شوراى ويژه 713
4 ـ دبيرخانه 713
د ـ اعضاء 714
ه ـ موافقتنامه‌هاى چند جانبه تجارى منعقده در پايان مذاكرات دور اروگوئه 715
فصل دوم: مؤسسات تخصصى ملل متحد در قلمرو اجتماعى و فرهنگى و انسانى 725
گفتاراوّل: مؤسسات تخصصى ملل‌متحد در قلمرواجتماعى: سازمان بين‌المللى‌كار 725
الف ـ پيشينه 725
ب ـ اصول و اهداف 726
1 ـ اصول 726
2 ـ اهداف 726
ج ـ ساختار و اشتغالات 727
د ـ عملكرد 731
گفتار دوم: مؤسسات تخصصى ملل متحد در قلمرو فرهنگى: سازمان تربيتى و علمى و فرهنگى ملل متحد (يونسكو) 731
الف ـ پيشينه 731
ب ـ اهداف 732
ج ـ ساختار و اشتغالات 733
1 ـ كنفرانس عمومى 733
2 ـ شوراى اجرايى 735
3 ـ دبيرخانه 735
گفتار سوم: مؤسسات تخصصى ملل متحد در قلمرو انسانى 736
الف ـ سازمان جهانى مالكيت فكرى 736
1 ـ پيشينه 736
2 ـ اهداف 737
3 ـ اعضا و ساختار 738
ب ـ سازمان جهانى سلامت (بهداشت) 741
1 ـ پيشينه 741
2 ـ اهداف و اشتغالات 742
3 ـ اعضا و ساختار 744
ج ـ سازمان جهانى گردشگرى (توريسم) 748
1 ـ پيشينه 748
2 ـ اهداف 750
3 ـ اعضاء و ساختار 751
د ـ سازمان بين‌المللى مهاجرت 755
1 ـ پيشينه 755
2 ـ اهداف 756
3 ـ ساختار 756
4 ـ بودجه 757
5 ـ ساير مقررات 758
فصل سوم: مؤسسات تخصصى ملل متحد در قلمرو كشاورزى 759
گفتار اول: سازمان (جهانى) كشاورزى و غذا (فائو) 759
الف ـ پيشينه 759
ب ـ اهداف و اشتغالات 760
1 ـ اهداف 760
2 ـ اشتغالات 760
ج ـ اعضاء و ساختار 761
1 ـ اعضاء : 761
2 ـ ساختار 762
گفتار دوم: صندوق بين‌المللى توسعه كشاورزى(ايفدا) 763
الف ـ پيشينه 763
ب ـ اهداف و اشتغالات 764
ج ـ اعضاء و ساختار 764
1 ـ اعضاء 764
2 ـ ساختار 765
گفتار سوم: برنامه جهانى غذا 766
فصل چهارم: مؤسسات تخصصى ملل متحد در قلمرو فنى 767
گفتار اول: سازمان ملل متحد براى توسعه صنعتى (يونيدو) 767
الف ـ پيشينه 767
ب ـ اهداف و اشتغالات 768
1 ـ اهداف 768
2 ـ اشتغالات 769
ج ـ اعضاء و ساختار 769
1 ـ اعضاء 769
2 ـ ساختار 770
گفتار دوم: سازمان بين‌المللى هواپيمايى كشورى (ايكائو) 772
الف ـ پيشينه 772
ب ـ اهداف 773
ج ـ اعضاء و ساختار 774
1 ـ اعضاء 774
2 ـ ساختار 774
گفتار سوم: سازمان بين‌المللى دريايى (ايمو) 776
الف ـ پيشينه 776
ب ـ اهداف 776
ج ـ اعضا و ساختار 778
1 ـ اعضاء 778
2 ـ ساختار 778
گفتار چهارم: سازمان جهانى هواشناسى 780
الف ـ پيشينه 780
ب ـ اهداف 781
ج ـ اعضا و ساختار 781
1 ـ اعضا 781
2 ـ ساختار 782
گفتار پنجم: آژانس بين‌المللى انرژى اتمى 784
الف ـ پيشينه 784
ب ـ روابط آژانس بين‌المللى انرژى اتمى با سازمان ملل متحد 785
ج ـ اهداف و وظايف 786
1 ـ اهداف 786
2 ـ وظايف 786
د ـ ساختار 788
1 ـ كنفرانس عمومى 788
2 ـ شوراى حكام 789
3 ـ مديركل 790
ه ـ عملكرد 791
فصل پنجم: مؤسسات تخصصى در قلمرو ارتباطات بين‌المللى 792
گفتار اول: اتحاديه بين‌المللى ارتباطات 793
الف ـ پيشينه 793
ب ـ اهداف و وظايف 793
1 ـ اهداف 793
2 ـ وظايف 794
ج ـ اعضا و ساختار 795
1 ـ اعضا 795
2 ـ ساختار 796
گفتار دوم: اتحاديه جهانى پُست 798
الف ـ پيشينه 798

ب ـ اهداف و وظايف 798
1 ـ اهداف 798
2 ـ وظايف 799
ج ـ ساختار 799
1 ـ كنگره 799
2 ـ شوراى اجرايى 799
3 ـ شوراى بهره بردارى از خدمات پُستى 800
4 ـ دفتر بين‌المللى 800

عنوان چهارم: سازمانهاى منطقه‌اى
بخش اوّل: مفهوم منطقه در حقوق سازمانهاى بين‌المللى 803
بخش دوم: گونه‌شناسى سازمانهاى منطقه‌اى براساس همبستگى جغرافيايى : سازمانهاى منطقه‌اى آسيا و اقيانوسيه 807
فصل اوّل سازمانهاى منطقه‌اى آسيا 807
گفتار اوّل: انجمن ملل جنوب شرقى آسيا (آ.سه.آن) 807
الف ـ پيشينه 807
ب ـ اهداف و ساختار 808
1 ـ اهداف 808
2 ـ ساختار 808
ج ـ عملكرد 809
گفتار دوم: سازمان همكارى اقتصادى (اكو) 810
الف ـ پيشينه 810
ب ـ اهداف و ساختار 811
1 ـ اهداف 811
2 ـ ساختار 811
ج ـ عملكرد 812
گفتار سوم: انجمن آسياى جنوبى براى همكارى منطقه‌اى (سارك) 813
الف ـ پيشينه 813
ب ـ اهداف و ساختار 813
1 ـ اهداف 813
2 ـ ساختار 814
ج ـ عملكرد 815
گفتار چهارم: سازمان كشورهاى صادر كننده نفت (اوپك) 816
الف ـ پيشينه 816
ب ـ اهداف و ساختار 817
1 ـ اهداف 817
2 ـ ساختار 817
ج ـ عملكرد 819
گفتار پنجم: سازمان همكارى شانگهاى 820
الف ـ پيشينه 820
ب ـ اهداف و ساختار 821
1 ـ اهداف 821
2 ـ ساختار 822
ج ـ عملكرد 823
گفتار ششم: بانك توسعه آسيايى 824
الف ـ پيشينه 824
ب ـ اهداف و ساختار 824
1 ـ اهداف 824
2 ـ ساختار 825
ج ـ عملكرد 826
فصل دوم: سازمانهاى منطقه‌اى اقيانوسيه 827
گفتار اوّل ـ جامعه اقيانوسيه 827
الف ـ پيشينه 827
ب ـ اهداف و ساختار 828
1 ـ اهداف 828
2 ـ ساختار 828
ج ـ عملكرد 828
گفتار دوم: مجمع جزاير اقيانوسيه 829
الف ـ پيشينه 829
ب ـ اهداف و ساختار 829
1 ـ اهداف 829
2 ـ ساختار 830
ج ـ عملكرد 830
فصل سوم: سازمانهاى منطقه‌اى مشترك آسيا ـ اقيانوسيه 831
گفتار اوّل: كميسيون شيلات آسيا ـ اقيانوسيه 831
الف ـ پيشينه 831
ب ـ اهداف و عملكرد 832
1 ـ اهداف 832
2 ـ عملكرد 832
گفتار دوم: (سازمان) همكارى اقتصادى آسيا ـ اقيانوسيه (آپك) 832
الف ـ پيشينه 832
ب ـ اهداف و ساختار 833
1 ـ اهداف 833
2 ـ ساختار 834
ج ـ عملكرد 834
گفتار سوم: سازمان همكارى فضايى آسيا ـ اقيانوسيه(آپسكو) 836
الف ـ پيشينه 836
ب ـ ساختار 837
ج ـ ماهيت واهداف 839
د ـ فعاليتها 839
هـ ـ تعهدات دولتها 840
و ـ نظام حل اختلافها 841
د ـ رعايت حقوق مالكيت فكرى 842
ذ ـ همكارى با ديگر نهادها 842
رـ مصونيت‌ها و مزايا 843
ز ـ اخراج و خروج 843
بخش سوم: گونه‌شناسى سازمانهاى منطقه‌اى آفريقا 845
فصل اوّل: اتحاديه آفريقا 845
گفتار اوّل: پيشينه 845
گفتار دوم: اهداف و ساختار 846
الف ـ اهداف 846
ب ـ ساختار 846
1 ـ مجمع سران 846
2 ـ شوراى اجرايى 847
3 ـ كميسيون 847
4 ـ كميته دائمى نمايندگان 847
5 ـ پارلمان پان ـ آفريكن 847
6 ـ شوراى صلح و امنيت 847
گفتار سوم: عملكرد 847
فصل دوم: بانك توسعه آفريقايى 848
گفتار اوّل: پيشينه 848
گفتار دوم: اهداف و ساختار 849
الف ـ اهداف 849
ب ـ ساختار 849
1 ـ شوراى حكام 849
2 ـ شوراى مديران 850
3 ـ رييس 850
گفتار سوم: عملكرد 850
فصل سوم: بازار مشترك شرق و جنوب آفريقا(كامسا) 852
گفتار اوّل: پيشينه 852
گفتار دوم: اهداف و ساختار 853
الف ـ اهداف 853
ب ـ ساختار 853
1 ـ گردهمايى سران دولتها و حكومتها 853
2 ـ شوراى وزيران 853
3 ـ كميته حكام بانكهاى مركزى 854
4 ـ كميته بين‌الدولى 854
5 ـ دبيرخانه 854
6 ـ كميته‌هاى فنى 854
7 ـ كميته مشورتى 854
8 ـ ديوان دادگسترى 854
گفتار سوم: عملكرد 854
فصل چهارم: جامعه دولتهاى ساحل ـ صحرا(سن ـ ساد) 855
گفتار اوّل: پيشينه 855
گفتار دوم: اهداف و ساختار 856
الف ـ اهداف 856
ب ـ ساختار 856
1 ـ كنفرانس سران دولتها 856
2 ـ شوراى اجرايى 856
3 ـ دبيرخانه 856
4 ـ بانك آفريقايى توسعه و تجارت 856
5 ـ شوراى اقتصادى اجتماعى و فرهنگى 856
گفتار سوم: عملكرد 856
فصل پنجم: جامعه اقتصادى دولتهاى آفريقاى مركزى (ايكاس) 857
گفتار اوّل: پيشينه 857
گفتار دوم: اهداف و ساختار 857
الف ـ اهداف 857
ب ـ ساختار 857
گفتار سوم: عملكرد 858
فصل ششم: جامعه اقتصادى دولتهاى غرب آفريقا (اِكُواس) 858
گفتار اوّل: پيشينه 858
گفتار دوم: اهداف و ساختار 858
الف ـ اهداف 858
ب ـ ساختار 859
1 ـ گردهمايى سران دولتها و حكومتها 859
2 ـ شوراى وزيران 859
3 ـ دبيرخانه 859
4 ـ صندوق همكارى و جبران و توسعه 859
5 ـ پارلمان جامعه 859
6 ـ ديوان دادگسترى 859
7 ـ شوراى اقتصادى و اجتماعى 860
گفتار سوم: عملكرد 860
فصل هفتم: اتحاديه گمركات جنوب آفريقا (ساكو) 861
گفتار اوّل: پيشينه 861
گفتار دوم: اهداف و ساختار 861
الف ـ اهداف 861
ب ـ ساختار 861
1 ـ شوراى وزيران 861
2 ـ ساير اركان 862
گفتار سوم: عملكرد 862
فصل هشتم: جامعه توسعه جنوب آفريقا (سادك) 863
گفتار اوّل: پيشينه 863
گفتار دوم: اهداف و ساختار 863
الف ـ اهداف 863
ب ـ ساختار 863
گفتار سوم: عملكرد 864
بخش چهارم: گونه‌شناسى سازمانهاى منطقه‌اى آمريكا 866
فصل اوّل: سازمان دولتهاى آمريكايى 866
گفتار اوّل: پيشينه 866
گفتار دوم: اهداف و ساختار 869
الف ـ اهداف 869
ب ـ ساختار 869
1 ـ مجمع عمومى 870
2 ـ شوراى دائمى 870
3 ـ شوراى بين آمريكايى براى توسعه جامع (سى دى) 870
4 ـ كميته حقوقى 870
5 ـ كميسيون حقوق بشر 871
6 ـ ديوان آمريكايى حقوق بشر 871
7 ـ دبيرخانه 871
گفتار سوم: عملكرد 872
فصل دوم: موافقتنامه تجارت آزاد شمال آمريكا (نفتا) 873
گفتار اوّل : پيشينه 873
گفتار دوم: اهداف و ساختار 874
الف ـ اهداف 874
ب ـ ساختار 874
1 ـ كميسيون تجارت آزاد 874
2 ـ دبيرخانه 875
گفتار سوم: عملكرد 875
فصل سوم: جامعه آندين(كان) 876
گفتار اوّل: پيشينه 876
گفتار دوم: اهداف و ساختار 876
الف ـ اهداف 876
ب ـ ساختار 876
گفتار سوم: عملكرد 878
فصل چهارم: انجمن دولتهاى كاراييب (آكس) 878
گفتار اوّل: پيشينه 878
گفتار دوم: اهداف و ساختار 879
الف ـ اهداف 879
ب ـ ساختار 879
گفتار سوم: عملكرد 880
فصل پنجم: بازار مشترك كشورهاى آمريكاى جنوبى (مركوسور) 880
گفتار اوّل: پيشينه 880
گفتار دوم: اهداف و ساختار 881
الف ـ اهداف 881
ب ـ ساختار 882
گفتار سوم: عملكرد 883
بخش پنجم: گونه‌شناسى سازمانهاى منطقه‌اى اروپا 885
فصل اوّل: اتحاديه اروپا 885
گفتار اوّل: پيشينه 885
گفتار دوم: اهداف و ساختار 887
الف ـ اهداف 887
ب ـ ساختار 888
1 ـ شوراى اروپايى 888
2 ـ پارلمان اروپايى 888
3 ـ شوراى اتحاديه اروپا 890
4 ـ كميسيون اروپايى 891
5 ـ ديوان دادگسترى اتحاديه اروپا(جوامع اروپايى) 891
6 ـ ديوان محاسبات اروپايى 892
7 ـ نهادهاى مشورتى 893
8 ـ اسناد حقوقى 894
9 ـ بودجه 894
گفتار سوم: عملكرد 894
الف ـ ايجاد بازار واحد 894
ب ـ اتحاد اقتصادى و پولى 895
پ ـ سياست مشترك كشاورزى 896
ت ـ صيد 896
ث ـ سياست صنعتى 897
ج ـ توسعه تحقيقات و فناورى 897
چ ـ حمل و نقل 898
ح ـ انرژى 898
خ ـ حقوق شهروندى و ابعاد اجتماعى 899
د ـ همبستگى اقتصادى و اجتماعى 900
ذ ـ سياستهاى زيست محيطى و حمايت از مصرف كنندگان و تعليم و تربيت 901
ر ـ اوراتوم و نقش انرژى هسته‌اى 902
ز ـ عدالت و امور داخلى 902
ژ ـ سياست مشترك خارجى و دفاعى 903
فصل دوم: سازمان توسعه و همكارى اقتصادى 907
گفتار اوّل: پيشينه 907
گفتار دوم: اهداف و ساختار 908
الف ـ اهداف 908
ب ـ ساختار 908
1 ـ شورا 908
2 ـ كميته اجرايى 909
3 ـ دبيرخانه 909
4 ـ اركان فرعى 909
5 ـ كميته سياست اقتصادى 909
6 ـ كميته بازنگرى اقتصادى و توسعه 910
7 ـ كميته كمك به توسعه 910
8 ـ ساير نهادهاى سازمان 910
گفتار سوم: عملكرد 910
فصل سوم: شوراى اروپا 912
گفتار اوّل: پيشينه 912
گفتار دوم: اهداف و ساختار 913
الف ـ اهداف 913
ب ـ ساختار 913
1 ـ كميته وزيران 913
2 ـ مجمع پارلمانى 914
3 ـ كنگره مقامات منطقه‌اى و محلى 914
4 ـ دبيرخانه 914
گفتار سوم: عملكرد 914
فصل چهارم: شوراى دولتهاى درياى بالتيك 917
گفتار اوّل: پيشينه 917
گفتار دوم: اهداف و ساختار 917
الف ـ اهداف 917
ب ـ ساختار 917
گفتار سوم: عملكرد 918
فصل پنجم: سازمان همكارى اقتصادى درياى سياه 918
گفتار اوّل: پيشينه 918
گفتار دوم: اهداف و ساختار 919
الف ـ اهداف 919
ب ـ ساختار 919
گفتار سوم: عملكرد 920
فصل ششم: (جامعه) مشترك المنافع (بريتانيا) 920
گفتار اوّل: پيشينه 920
گفتار دوم: اهداف و ساختار 922
الف ـ اهداف 922
ب ـ ساختار 922
گفتار سوم: عملكرد 923
فصل هفتم: (جامعه) مشترك المنافع دولتهاى‌مستقل (سى.آى.اس) 924
گفتار اوّل: پيشينه 924
گفتار دوم: اهداف و ساختار 925
الف ـ اهداف 925
ب ـ ساختار 925
گفتار سوم: عملكرد 926
فصل هشتم: سازمان اروپايى ايمنى هوانوردى (اروكنترل) 927
گفتار اوّل: پيشينه 927
گفتار دوم: اهداف و ساختار 927
الف ـ اهداف 927
ب ـ ساختار 927
گفتار سوم: عملكرد 927
بخش ششم: گونه‌شناسى سازمانهاى منطقه‌اى براساس ساير مفاهيم همبستگى 929
فصل اوّل:گونه‌شناسى سازمانهاى منطقه‌اى براساس همبستگى نظامى ـ امنيتى 929
گفتار اوّل: سازمان پيمان آتلانتيك شمالى (ناتو) 930
الف ـ پيشينه 930
ب ـ اهداف و ساختار 931
1 ـ اهداف 931
2 ـ ساختار 932
ج ـ عملكرد 934
گفتار دوم: سازمان امنيت و همكارى اروپا 936
الف ـ پيشينه 936
ب ـ اهداف و ساختار 938
1 ـ اهداف 938
2 ـ ساختار 938
ج ـ عملكرد 940
فصل دوم: سازمانهاى منطقه‌اى براساس همبستگى قومى 941
گفتار اوّل: جامعه عرب 941
الف ـ پيشينه 941
ب ـ اهداف و ساختار 943
1 ـ اهداف 943
2 ـ ساختار 943
ج ـ عملكرد 944
گفتار دوم: شوراى همكارى‌دولتهاى‌عربى‌خليج‌فارس(شوراى‌همكارى‌خليج‌فارس) 945
الف ـ پيشينه 945
ب ـ اهداف و ساختار 946
1 ـ اهداف 946
2 ـ ساختار 946
ج ـ عملكرد 947
گفتار سوم: سازمان كشورهاى عربى صادر كننده نفت (آاُ پك) 949
الف ـ پيشينه 949
ب ـ اهداف و ساختار 950
1 ـ اهداف 950
2 ـ ساختار 950
ج ـ عملكرد 950
گفتار چهارم: اتحاديه مغرب عربى (آمو) 951
الف ـ پيشينه 951
ب ـ اهداف و ساختار 951
1 ـ اهداف 951
2 ـ ساختار 952
ج ـ عملكرد 952
فصل سوم: سازمانهاى منطقه‌اى براساس همبستگى زبانى 953
گفتار اوّل: سازمان بين‌المللى فرانكفونى 953
الف ـ پيشينه 953
ب ـ اهداف و ساختار 954
1 ـ اهداف 954
2 ـ ساختار 954
ج ـ عملكرد 955
گفتار دوم: جامعه كشورهاى پرتغالى زبان(لوزوفونى) 956
الف ـ پيشينه 956
ب ـ اهداف و ساختار 956
1 ـ اهداف 956
2 ـ ساختار 956
ج ـ عملكرد : 957
فصل چهارم: سازمانهاى منطقه‌اى براساس همبستگى ايدئولوژيكى 957
گفتار اوّل: سازمان همكارى اسلامى 958
الف ـ پيشينه 958
ب ـ اهداف و ساختار 959
1 ـ اهداف 959
2 ـ ساختار 959
ج ـ عملكرد 960
گفتار دوم: جنبش عدم تعهد (نم) 963
الف ـ پيشينه 963
ب ـ اهداف و ساختار 964
1 ـ اهداف 964
2 ـ ساختار 964
ج ـ عملكرد : 965
فصل پنجم: گروه بنديهاى «منطقه‌اى» 966
گفتار اوّل: گروه گوآم 966
الف ـ پيشينه 966
ب ـ اهداف و ساختار 967
1 ـ اهداف 967
2 ـ ساختار 967
ج ـ عملكرد 968
گفتار دوم: گروه 3 (جى ـ 3) 969
الف ـ پيشينه 969
ب ـ اهداف 969
ج ـ عملكرد 969
گفتار سوم: گروه 8 كشورهاى در حال توسعه (دى ـ 8) 969
گفتار چهارم: گروه 8(جى ـ 8) 970
الف ـ پيشينه 970
ب ـ اهداف و ساختار 970
1 ـ اهداف 970
2 ـ ساختار 971
ج ـ عملكرد 971
گفتار پنجم: گروه 15 972
الف ـ پيشينه 972
ب ـ اهداف و ساختار 973
1 ـ اهداف 973
2 ـ ساختار 973
ج ـ عملكرد 973
گفتار ششم: گروه 20 974
الف ـ پيشينه 974
ب ـ اهداف و ساختار 974
1 ـ اهداف 974
2 ـ ساختار 975
ج ـ عملكرد 975
گفتار هفتم: گروه 24 975
الف ـ پيشينه 975
ب ـ اهداف و ساختار 976
1 ـ اهداف 976
2 ـ ساختار 976
ج ـ عملكرد 976

سخن پايانى 978
نمايه 980
منابع 1000
الف: منابع فارسى 1000
ب: منابع خارجى 1002