مقدمه 9

فصل اول: تبيين مفاهيم و تحول تاريخي 15
1-1-تعريف قرارداد، تعهد و انواع تعهد 17
1-1-1-تعريف قرارداد 17
1-1-2-تعريف تعهد 19
1-1-3-انواع تعهد به اعتبار نوع آن 20
1-1-3-1-تعهد به وسيله 20
1-1-3-2-تعهد به نتيجه 21
1-2-تعريف، انواع و جايگاه تقصير 23
1-2-1-تعريف تقصير، تقصير نسبي و قصور 23
1-2-1-1-تعريف تقصير 23
1-2-1-2- تقصير نسبي 25
1-2-1-3-قصور 26
1-2-2-انواع تقصير 27
1-2-2-1-تقصير سنگين 27
1-2-2-2-تقصير معمولي و سبك 30
1-2-3-اركان مسئوليت و جايگاه تقصير 31
1-2-3-1-اركان مسئوليت 31
1-2-3-1-1-تكليف يا تعهد 31
1-2-3-1-2-نقض تكليف يا تعهد 32
1-2-3-1-3-رابطه ي سببيت 32
1-2-3-1-4-قابليت پيشبيني ضرر 32
1-2-3-1-5-ورود خسارت 33
1-2-3-2-جايگاه تقصير 33
1-2-3-2-1-جايگاه تقصير در مسئوليت مدني 33
1-2-3-2-1-1-تكليف 34
1-2-3-2-1-2-تقصير 34
1-2-3-2-1-3-خسارت 36
1-2-3-2-1-4-رابطه ي سببيت 36
1-2-3-2-2-جايگاه تقصير در مسئوليت قراردادي 37
1-2-3-2-2-1-نقض قرارداد 38
1-2-3-2-2-2-تحول مفهوم تقصير 39
1-3-انواع نظام هاي مسئوليت حاكم بر قرارداد 44
1-3-1-نظام مسئوليت مطلق 44
1-3-2-نظام مسئوليت مبتني بر تقصير 48
1-3-3-تاثير تفكيك تعهدات در اعمال نظام مسئوليت حاكم بر قرارداد 55

فصل دوم: نقش تقصير در مرحله ي تشكيل قرارداد 59
2-1-قراردادهاي نامعقول و خلاف وجدان 63
2-1-1-مفهوم قرارداد نامعقول و خلاف وجدان 63
2-1-2-انواع قرارداد نامعقول و خلاف وجدان 65
2-1-3-عوامل موثر در خلاف وجدان نمودن قراردادها 68
2-1-3-1-درج شرط وثيقه ي اضافه در قرارداد 68
2-1-3-1-1-مفهوم شرط وثيقه ي اضافه 68
2-1-3-1-2-تحليل اقتصادي شرط وثيقه ي اضافه مندرج در قرارداد 70
2-1-3-2-اضطرار 74
2-1-3-3-عدم اهليت قراردادي 75
2-1-3-4-ترغيب ناعادلانه 77
2-1-3-5-جهل به قيمت 78
2-1-4-نقش بازار در قراردادهاي نامعقول و خلاف وجدان 79
2-2-تفسير قرارداد 83
2-2-1-تعريف و كاركرد تفسير 83
2-2-2-نقش تقصير در تفسير قرارداد 86
2-2-2-1-غلبه ي معناي متعارف 89
2-2-2-2-تعارض بين دو معناي متعارف 91
2-2-2-3-وجود دو معناي غير متعارف 93
2-2-2-4-اطلاع يكي از طرفين از معناي طرف مقابل 94
2-3-اشتباه 96
2-3-1-اشتباه دو طرفه 98
2-3-1-1-انواع اشتباه دو طرفه 99
2-3-1-2-نقش تقصير در اشتباه دو طرفه 100
2-3-2-اشتباه يك طرفه 101
2-3-2-1-انواع اشتباه يك طرفه 101
2-3-2-2-جبران خسارت در اشتباه يك طرفه 103
2-4-تدليس 107
2-4-1-اظهار كذب 107
2-4-2-اظهار كذب در مورد يك امر حقيقي 108
2-4-3-اظهار كذب با علم به نادرست بودن آن 109
2-4-4- قصد ترغيب طرف مقابل به انعقاد قرارداد بر مبناي اظهار كذب 110
2-4-5-فريب دهنده بودن اظهار كذب 110
2-5-اكراه 112
2-5-1-وضعيت قرارداد اكراهي 112
2-5-2-نقش تقصير در اكراه 114

فصل سوم: نقش تقصير در مرحله ي اجراي قرارداد 115
3-1-اعمال احتياط در قرارداد 120
3-1-1-نقش تقصير در اعمال احتياط 120
3-1-2-انواع احتياط و مراقبت 122
3-2-مقابله با خسارت 126
3-2-1-شرح قاعدهي مقابله با خسارت 126
3-2-2-موارد اعمال قاعدهي مقابله با خسارت 128
3-2-3-تكاليف متعهدله در قاعدهي مقابله با خسارت 128
3-2-4-ساير شرايط تاثير گذار در اجراي قاعده 132
3-3- فرصت طلبي 135
3-3-1-توزيع مسئوليت بين مقصر فرصت طلب و مقصر بي مبالات 135
3-3-2-بررسي رابطه ي تقصير و فرصت طلبي 137
3-4-حسن نيت در اجراي قرارداد 139
3-4-1-مفهوم عام حسن نيت در قرارداد 139
3-4-2-مفهوم خاص حسن نيت در قرارداد 143
3-4-3-تحليل رابطه ي تقصير و حسن نيت 145
3-5-اوضاع و احوال غير قابل پيش بيني 147
3-5-1-نظام مسئوليت قابل اعمال در دكترين غير ممكن 148
بودن اجرا 148
3-5-1-1-طرفداران نظام مسئوليت مطلق 148
3-5-1-2-طرفداران نظام مسئوليت مبتني بر تقصير 150
3-5-2-رويه ي قضايي آمريكا در دكترين غير ممكن بودن اجرا 154
3-6-انواع خسارات قراردادي 157
3-6-1-خسارت اتكايي و خسارت قابل انتظار 157
3-6-2-موارد اعمال هريك از انواع خسارات 159
3-6-3-نقش خسارت قابل انتظار در تقصير و نقض فرصت طلبانه 163
3-7-انواع نقض قرارداد 167
3-7-1-نقض ماهوي و فني 168
3-7-1-1-توضيح نقض ماهوي 168
3-7-1-2-توضيح نقض فني 170
3-7-2-نقض سودمند 171
3-7-2-1-توضيح قاعدهي نقض سودمند و نظام مسئوليت حاكم بر آن 172
3-7-2-2-ايرادات وارده بر نقض سودمند 176
3-8-قاعده ي توزيع خسارت 179
3-8-1-شرح نحوه ي عملكرد قاعدهي توزيع خسارت 179
3-8-2-فوايد قاعده ي توزيع خسارت 181
3-8-3-مقايسه ي قاعده ي توزيع خسارت با ساير نظامهاي موجود 183
3-8-3-1-مقايسه ي قاعده ي توزيع خسارت با نظام مسئوليت مطلق 183
3-8-3-2-مقايسه ي قاعده ي توزيع خسارت با نظام مسئوليت ضد بيمه 184

نتيجه گيري 187
فهرست منابع 191