در راستای آگاهی از رابطه علت و معلولی پدیده مجرمانه، پژوهش­ها حاکی از این است که این امر نیازمند مطالعه­ای ترکیب­یافته از علوم مختلف است. امروزه علوم جنایی در تلاش هستند پدیده مجرمانه را مورد مطالعه قرار داده تا از این طریق با پیش­گیری به­هنگام از وقوع جرایم، بتوانند امنیت جانی و روانی را برای شهروندان مطیع قانون فراهم نمایند. اما نیل به این ارمغان و ایجاد چنین آرمان­شهری برای شهروندان، به دلیل پیچیدگی رفتار آدمی، همکاری سایر اندیشمندان و دانش­پژوهان حوزه­های مختلف علوم اجتماعی و انسانی را می­طلبد. در این راستا، در نوشتار پیش رو جرم خشونت­بار به لحاظ اهمیت آن در جامعه امروزین، از نگاه دانش­های حقوق کیفری، زیست­شناسی، جرم­شناسی، روان­شناسی، روان­پزشکی و جامعه­شناسی، این پدیده چالش برانگیز و دست­ساز بشر مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفته است. بدین ترتیب، تنها از طریق فهم و درک خشونت به عنوان یک مفهوم کلی و چندبُعدی است که ما می­توانیم امیدوار باشیم پاسخی صحیح به آن بدهیم و از آن پیش­گیری نموده یا نرخ وقوع آن را کاهش دهیم.

خشونت چیست و از کجا نشأت می­گیرد؟ چه شرایط و عواملی باعث بروز رفتار خشونت­بار در فرد می­شود؟ رفتار خشونت­بار چه تاثیری بر روابط افراد دارد؟ پیامدها و نگرانی­های ناشی از خشونت کدامند؟ و تا چه اندازه بستر بزه­کاری و بزه­دیدگی را فراهم می­سازند؟ پاسخ به این پرسش­ها نیازمند مطالعه­ای چندبعدی می­باشد که در نوشتار حاضر به آنها پرداخته خواهد شد. وقتی سخن از خشونت به میان می­آید عمدتا خشونت فیزیکی به ذهن متبادر می­گردد، این در حالی است که خشونت دارای انواع و اقسامی است[1] که هر یک به گونه­ای رفتار انسان را متاثر ساخته و در نهایت او را در مسیر رفتار مجرمانه قرار می­دهد که ممکن است بزه­کار یا بزه­دیده واقع شود. این چنین است که در جرم­شناسی علت­شناختی، به گونه­ای عقلانی پیش از پرداختن به اصلاح مجرم، با نگرش همه­جانبه، زمینه­های زیستی – روانی، اجتماعی[2]، فرهنگی[3]، اقتصادی، حقوقی و ... مورد مطالعه قرار می­گیرد و در این راستا از اندیشمندان علوم مختلف یاری جُسته، تا با ارائه راهکارها و تدابیر مناسب، موجبات اصلاح فرد مجرم که با رفتار ناپسند خود، امنیت جامعه را مختل ساخته و همچنین امکانات و تسهیلات لازم جهت ترمیم روحی و روانی قربانی که از اهمیت بسزایی برخوردار می­باشد، فراهم گردد.

عوامل حائز اهمیت متعددی در ایجاد رفتار خشونت­بار نقش دارند که از آن میان می­توان به مقوله الگوبرداری اشاره داشت که غالبا کودکان و نوجوانان، به این مسئله مبتلا می­شوند. محیط خانه که نخستین محیط اجتماعی است و کودک در آن پا به عرصه اجتماع می­گذارد، نقش ویژه­ای در بروز خشونت دارد. عمدتا اگر محیط خانه به دلیل وجود تنش بین والدین یا اعضای آن، از صمیمت و امنیت لازم برخوردار نباشد، بستر نامناسبی جهت الگوبرداری رفتارها و اعمال نابهنجار برای کودک فراهم می­نماید[4] و همین کودک با ورود به صحنه جامعه می­تواند رفتارهای تجربی خود را به هم­کلاسی­ها و هم­بازی­های خود انتقال داده یا با وقوع کم­ترین تنش بین او و هم­سالانش درصدد انجام رفتارهای خشونت­باری که از محیط خانواده به ارمغان آورده است، برآید. یکی دیگر از پیامدهای مشاهده خشونت در محیط خانواده چه از طریق تنش بین والدین و چه از طریق رسانه­های جمعی، مقوله حساسیت­زدایی است. حساسیت‌زدایی از خشونت، روندی ظریف و تقریبا تصادفی است که می‌تواند به عنوان یکی از نتایج قرار گرفتن پی‌درپی در معرض خشونت زندگی واقعی و نیز خشونت‌های رسانه‌ای رخ دهد. حساسیت‌زدایی عاطفی، زمانی مشهود می‌شود که واکنش‌های کندی در برابر حوادثی صورت می‌گیرد که عموم آنها به واکنشی قوی نیاز دارند. خشونت در رسانه‌های نمایشی، می‌تواند از راه حساسیت‌زدایی از بینندگان در برابر پیامدهای واقعی اعمالِ خشونت‌بار، بر همدلی آنها تاثیر بگذارد. بنابراین، خشونت علاوه بر این که تاثیر مستقیم بر افراد درگیر در ماجرا دارد، می­تواند زیان­های جبران­ناپذیری را بر سایر افراد حاضر در صحنه و در نهایت بر جامعه تحمیل نماید.[5]

همه این عوامل می­تواند منجر به عدم امنیت فضای عمومی جامعه و در نتیجه برقراری روابط نامتعادل بین افراد گردد؛ زیرا همیشه ترس از بزه­دیده جرایم خطرناک یا رفتارهای خشونت­بار شدن، شهروندان را تهدید می­کند و این به معنای زندگی پر از تشویش و اضطراب است که نیازمند چاره­اندیشی فرهنگی و اجتماعی می­باشد.

بی­تردید مقوله جرم خشونت­بار و عوامل و نگرانی­های آن، موضوعی بَس ژرف می­باشد که در نوشتاری چنین نخواهد گنجید، اما با این وجود، نویسندگان حاضر، توانسته­اند با گردآوری مطالب و نوشته­های پُر فایده و ارائه نظریه­های مناسب، مجموعه پیش رو را به رشته تحریر درآورند. از این رو، مترجم مطالعه این اثر را به علاقمندان علوم جنایی توصیه می­نماید و امیدوار است که این نوشتار بتواند راهی در مقابل دست­اندرکاران عدالت کیفری و دستگاه قضایی کشورمان بگشاید تا با تدبیر و برنامه­ریزی همه­جانبه با اقدامات مناسب، میزان جرایم خشونت­بار در جامعه­مان را کاهش داده و از وقوع آنها پیش­گیری نمایند.

نویسندگان کتاب، دکتر کلیف رابرسون، سردبیر مجله مسائل حرفه­ای علوم جنایی دادگستری و استاد دانش عدالت کیفری دانشگاه کاپلان می­باشد. او همچنین پیش از این، افتخار کرسی استادی عدالت کیفری در دانشگاه­های واشبورن، توپیکا و کانزاس را داشته است. او مقطع دکتری خود را در رشته رفتار انسان در دانشگاه بین­المللی ایالات متحده آمریکا گذرانده است. دکتر اسکات مایر نیز در حال حاضر استادیار عدالت کیفری در دانشگاه لوئیزیانا در لافایِت است. او دکترای خود را در رشته عدالت کیفری در دانشگاه دولتی سام هوستون در سال 2005 اخذ نموده است.