فهرست مطالب
سپاس و تشکر 12
پیشگفتار 13
مقدمه 15
بخش اول: مبانی نظری و قواعد کلی تعهد به نفع شخص ثالث 17
فصل اول: قواعد کلی تعهد به نفع شخص ثالث 17
گفتار اول: 17
سابقه تاریخی تعهد به نفع ثالث در فقه وحقوق فرانسه وسوئیس و آلمان 17
مبحث اول: سابقه تعهد به نفع شخص ثالث در فقه 18
الف– چگونگی تاثیر اراده ثالث در فقه 20
ب- انواع تعهد به نفع ثالث در فقه 21
ج- استقراء لزوم قبول شخص ثالث در فقه 22
1- ضمان مال تادیه شده به ثالث 23
2- تعارض اسباب تملک در فقه با عدم لزوم قبول ثالث 25
3- تعهد به نفع جنین 25
مبحث دوم: سابقه تعهد به نفع ثالث در حقوق فرانسه، سوئیس و آلمان 26
الف- سابقه تعهد به نفع ثالث درحقوق فرانسه 26
ب- سابقه تعهد به نفع ثالث در حقوق سوئیس 28
1- نحوه اجرای تعهد به نفع ثالث در حقوق سوئیس 28
2- عدم امکان فسخ شرط تعهد به نفع ثالث در حقوق سوئیس 29
ج- سابقه تعهد به نفع ثالث در حقوق آلمان 29
1- ایجاد مستقیم تعهد به نفع ثالث در حقوق آلمان 30
2- حق ثالث در مقام تردید 30
3- تعهد به نفع ثالث جنین درحقوق آلمان 30
4- امکان تغییر ذی نفع ثالث درحقوق آلمان 31
5 - رد حق از ثالث به مشروط علیه 31
6 - وحدت موقعیت حقوقی طرفین قرارداد و شخص ثالث 31
7 - مطالبه حق ثالث از جانب طرف دیگر قرارداد 32
گفتار دوم: تعاریف، تقسیم بندی انواع تعهد به نفع ثالث و اهلیت ثالث 32
مبحث اول: تعاریف 32
الف- تعریف شخص ثالث 32
ب- تعریف تعهد به نفع ثالث 33
مبحث دوم: انواع تعهد به نفع ثالث 35
الف - تعهد به نفع ثالث بطور مثبت یا منفی 36
1- تعهد بطورمثبت 36
2- تعهد بطور منفی 36
ب- تعهد به نفع ثالث بصورت تعهد اصلی یا فرعی 36
1- تعهد به نفع ثالث به صورت تعهد اصلی 37
2- تعهد به نفع ثالث به صورت تعهد فرعی 37
ج- تعهد به نفع ثالث بطور معوض یا غیر معوض 37
1- تعهد بطور معوض 37
2- تعهد بطور غیر معوض 38
د- تعهد به نفع ثالث با موافقت قبلی یا بدون موافقت قبلی ثالث 38
1- تعهد به نفع ثالث با موافقت قبلی 38
2- تعهد به نفع ثالث بدون موافقت قبلی 38
ه- تفاوت تعهد به نفع ثالث با نفع یا ضرر غیر مستقیم ثالث 39
مبحث سوم: شرایط شخص ثالث 40
الف- اهلیت ثالث 41
ب- معدوم به تبع موجود 42
ج- معلوم و معین بودن ذی نفع 43
د- میزان تاثیر شخصیت ثالث 44
ه - ادعای اشتباه درشخصیت ثالث از جانب متعهد 44
فصل دوم: مبانی نظری تعهد به نفع شخص ثالث 45
گفتار اول: تحلیل ( شکلی ) قسمت اخیر ماده 196 قانون مدنی 45
مبحث اول: رابطه قسمت اخیر ماده 196 با دو اصل حقوقی حاکمیت اراده واثر نسبی قراردادها 46
الف- رابطه تعهد به نفع ثالث با اصل حاکمیت اراده 46
ب- رابطه تعهد به نفع ثالث با اصل اثر نسبی قراردادها 47
ج- قلمرو قسمت اخیر ماده 196 قانون مدنی 48
مبحث دوم: مطالعه تطبیقی 49
الف- مقایسه ذیل ماده 196 قانون مدنی با ماده 1121 قانون مدنی فرانسه 49
ب- مبانی تفاوت ماده 1121 قانون مدنی فرانسه و ماده 196 قانون مدنی ایران 50
گفتار دوم: ماهیت حقوقی تعهد به نفع ثالث 52
مبحث اول: نظریه شیخ انصاری 52
الف - جعل خیار برای ثالث از نظر شیخ 53
ب- جعل ملک برای ثالث از نظر شیخ 54
مبحث دوم: تحلیل نظریه های حقوقی تعهد به نفع شخص ثالث 54
الف- نظریه پیشنهاد 54
ب- نظریه اداره مال غیر 55
ج- نظریه معامله فضولی 55
د- نظریه تعهد مستقیم 56
ه- نظریه جعل حق 57
و- نظریه ایجاب 58
گفتار سوم: روابط متقابل طرفین عقد و شخص ثالث در تعهد به نفع او 61
مبحث اول: رابطه متعهد و ثالث 61
الف- امتناع متعهد از انجام شرط 62
1- طرح دعوا از جانب طرف معامله اصلی 62
2– طرح دعوا از جانب مشروط له 63
3– امکان فسخ قرارداد اصلی در حالت عدم امکان الزام مشروط علیه 63
ب- امتناع شخص ثالث از قبول شرط 64
مبحث دوم: فسخ قرارداد با شرط تعهد به نفع ثالث 66
الف- عدم امکان فسخ قرارداد اصلی توسط شخص ثالث 66
ب- وضعیت موضوع شرط پس از فسخ قرارداد 67
مبحث سوم: رابطه شخص ثالث با طرف معامله اصلی 68
الف- رابطه طرف معامله اصلی و ثالث قبل از اطلاع و قبول ثالث 68
ب- رابطه طرف قرارداد با شخص ثالث بعد از قبول ثالث 69
ج- تعلیق در شرط تعهد به نفع ثالث 70
بخش دوم: مطالعه حقوق شخص ثالث در مصادیق شایع قراردادی 73
فصل اول: مطالعه حقوق شخص ثالث ذینفع در عقود مفید تعهد مثبت 73
گفتار اول: حقوق شخص ثالث در عقد صلح، موضوع ماده 768 قانون مدنی 74
مبحث اول: تعریف و موقعیت تعهد نفقه معین 75
الف- معنای نفقه در ماه 768 قانون مدنی 75
ب- موقعیت تعهد نفقه معین 76
مبحث دوم: شرایط لازم برای تحقق تعهد نفقه معین در عقد صلح 77
الف- معوض بودن عقد صلح مبتنی بر نفقه 78
ب- عدم لزوم برابری نفقه با مال الصلح 78
ج- عدم شرط استرداد مال الصلح در پایان مدت نفقه 79
مبحث سوم: تاثیر اراده شخص ثالث ذی نفع در عقد صلح 80
الف- ضرورت قبول شخص ثالث 80
ب- حکم عقد صلح با عدم قبول نفقه از جانب ثالث 82
ج- قبول و رد بعضی از افراد ذی نفع 83
د- نحوه تقسیم نفقه بین اشخاص ثالث 84
مبحث چهارم: تعهدات متصالح نسبت به شخص ثالث 84
الف- میزان تعهد متصالح 84
ب- تعهد متصالح پس از فوت ذی نفع 85
ج- تعهد نفقه به نفع شخص حقوقی 88
مبحث پنجم: آثار تغییر وضعیت و احوال متعهد نفقه 89
الف - فوت متعهد نفقه قبل از انقضاء مدت تعهد 89
ب- ورشکستگی و اعسار متعهد نفقه 90
مبحث ششم: اثر انحلال عقد صلح مبتنی بر نفقه 91
الف- اثر فسخ عقد صلح در حق ثالث 91
ب- اثر فسخ عقد صلح نسبت به نفقه گذشته 92
ج- بطلان عقد صلح 93
گفتار دوم: حقوق شخص ثالث در قرارداد حمل نقل 94
مبحث اول: تعیین شخص ثالث و نوع تعهد 94
الف- تعیین شخص ثالث ذی نفع 94
ب- نوع تعهد 95
ج- زمان ایجاد حق به نفع ثالث 95
مبحث دوم: رابطه شخص ثالث با ارسال کننده 97
الف- حق ثالث در الزام ارسال کننده 97
ب- حق رد مال التجاره از جانب شخص ثالث 97
ج- عدم وجود رابطه نمایندگی بین شخص ثالث و ارسال کننده 98
مبحث سوم: رابطه شخص ثالث مرسل الیه با متصدی حمل ونقل 99
الف- حق شخص ثالث در مطالبه مال التجاره از متصدی حمل و نقل 99
ب- تعهد خاص متصدی حمل و نقل در قبال شخص ثالث 100
ج- امکان اقامه دعوا از جانب شخص ثالث علیه متصدی حمل و نقل 100
د- تعهد متقابل شخص ثالث مرسل الیه 101
گفتار سوم: حقوق شخص ثالث ذی نفع در عقد بیمه عمر 102
مبحث اول: معرفی شخص ثالث و نوع تعهد 103
الف- شخص ثالث در عقد بیمه 103
ب- نوع تعهد به نفع شخص ثالث 104
ج- ثالث معدوم به تبع موجود 104
د- زمان ایجاد حق برای شخص ثالث 105
ه- سهم ورثه به عنوان ثالث از وجه بیمه 106
مبحث دوم: ماهیت مستقل حقوق شخص ثالث در بیمه عمر 107
الف- خاص بودن احکام عقد بیمه 107
ب- عقد بیمه فضولی 107
ج- ماهیت لازم ایجاب بیمه گذار نسبت به شخص ثالث 108
مبحث سوم: ویزگی حقوق شخص ثالث در بیمه عمر 110
الف- عدم امکان سلب اختیار تغییر شخص ثالث 110
ب- نحوه سلب حق تغییر شخص ثالث در بیمه عمر 111
ج- اثرخاص امتناع شخص ثالث از قبول وجه بیمه 112
د- نحوه تعیین ذی نفع در بیمه عمر 113
مبحث چهارم: رابطه شخص ثالث با طرفین عقد بیمه 114
الف- طرح دعوا علیه بیمه گر 114
ب- طرح دعوا بیمه گر علیه ثالث ذی نفع 115
ج- دخالت شخص ثالث در دعوای بین بیمه گر و بیمه گذار 117
د- فوت شخص ثالث قبل از فوت بیمه گذار 118
ه- فوت همزمان بیمه گذار و شخص ثالث 119
فصل دوم: مطالعه حقوق شخص ثالث ذی نفع در عقود مفید تعهد منفی 121
گفتار اول: حقوق شخص ثالث ذینفع در تبدیل تعهد با تبدیل مدیون 121
مبحث اول: جایگاه حقوقی تبدیل تعهد 121
الف- پیشینه تبدیل تعهد 121
ب- شخص ثالث در تبدیل تعهد با تبدیل مدیون 123
ج- چگونگی تحقق تبدیل تعهد 123
مبحث دوم: آثار تبدیل تعهد نسبت به شخص ثالث و رابطه آن با انتقال دین 124
الف- از بین رفتن تضمینات دین سابق 124
ب- چگونگی انتقال دین ثالث در تبدیل تعهد 125
مبحث سوم: انحلال تبدیل تعهد و تاثیر آن در شخص ثالث 125
الف- دعوای بطلان تبدیل تعهد 125
ب- اقاله تبدیل تعهد 126
ج- حکم تبدیل تعهد در حالت اعسار مدیون جدید 127
گفتار دوم: حقوق شخص ثالث در عقد حواله 128
مبحث اول: معرفی شخص ثالث و نوع تعهد 128
الف- معرفی شخص ثالث در عقد حواله 128
ب- نوع تعهد به نفع ثالث در عقد حواله 129
ج- میزان دخالت ثالث در تحقق عقد حواله 129
د- امکان رجوع محال علیه به ثالث محیل 130
مبحث دوم: رابطه محتال با شخص ثالث پس از انحلال عقد حواله 131
الف- فسخ عقد حواله 131
ب- اقاله عقد حواله 132
ج- بطلان حواله 132
گفتار سوم: حقوق شخص ثالث در عقد ضمان 133
مبحث اول: معرفی شخص ثالث، ماهیت اراده ثالث و نوع تعهد 133
الف- شخص ثالث در عقد ضمان 133
ب- ماهیت اراده شخص ثالث در عقد ضمان 134
ج- نوع تعهد 135
د- شخصیت ثالث 135
مبحث دوم: رابطه شخص ثالث با ضامن 136
الف- مبنای رابطه ضامن و شخص ثالث مضمون عنه 136
ب- عدم تعهد ضامن در قبال شخص ثالث 137
ج- حق استفاده شخص ثالث از ابراء ذمه ضامن 137
مبحث سوم: رابطه شخص ثالث با مضمون له 138
الف- احتمال عدم برائت ذمه ثالث 138
ب- تکلیف وثائق دین ثالث پس از عقد ضمان 139
ج - امکان اشتغال مجدد ذمه شخص ثالث ( مضمون عنه ) 140
د- تفاوت ابراء موضوع ماده 289 قانون مدنی و برائت ذمه مضمون عنه 141
گفتار چهارم: شخص ثالث در ایفاء دین از جانب غیر مدیون 141
مبحث اول: ویژگی ماده 267 قانون مدنی در بحث شخص ثالث 142
الف- شخص ثالث ماذون 142
ب- شخص ثالث غیر ماذون 143
ج- چگونگی رفع تعارض از مواد 265 و 267 و 720 قانون مدنی 143
د- تفاوت شخص ثالث موضوع ماده 267 قانون مدنی با ضامن در عقد ضمان و محال علیه در عقد حواله 144
مبحث دوم: تعهد به نفع شخص ثالث در قرارداد های شایع در جامعه 145
الف- طرح موضوع 145
1- قرارداد شرکت گردشگری با شرکت های هواپیمائی 146
2- دومین قرارداد به نفع ثالث که شرکت های گردشگری منعقد می‌کنند 146
3– سومین قراردادی که توسط شرکت های گردشگری منعقد می‌شود 146
ب- عدم انجام تعهد از جانب شرکت هواپیمائی یا شرکت حمل و نقل زمینی و یا شرکت حمل و نقل دریائی 147
ج- عدم انجام تعهد از جانب هتلدار 149
منابع و مآخذ 153