ديباچه 9
مقدمه 13

بخش اول: دادرسي عادلانه و دامنه اجرايي آن در امور كيفري 21
فصل اول: مفهوم، جايگاه و قلمرو دادرسي عادلانه 23
مبحث اول: مفهوم دادرسي عادلانه و جايگاه آن در نظام بين المللي و داخلي 23
گفتار اول: تعريف دادرسي عادلانه 23
بند اول: مفهوم لغوي 23
الف- دادرسي 23
ب- عادلانه 24
بند دوم: مفهوم اصطلاحي (حقوقي) 25
گفتار دوم: جايگاه دادرسي عادلانه در نظام بين المللي و داخلي 27
بند اول: دادرسي عادلانه در اسناد بين المللي 27
الف- اسناد جهاني 27
1. اعلاميه جهاني حقوق بشر 28
2. ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي 28
ب- اسناد منطقه اي 30
1. كنوانسيون اروپايي حمايت از حقوق بشر و آزادي هاي اساسي 30
2. كنوانسيون آمريكايي حقوق بشر 31
3. منشور آفريقايي حقوق بشر و خلق ها 32
4. اعلاميه اسلامي‌حقوق بشر 33
بند دوم: دادرسي عادلانه در قوانين ايران 33
الف- قانون اساسي 34
ب- قوانين عادي 35
مبحث دوم: قلمرو شمول دادرسي عادلانه 38
گفتار اول: از لحاظ زماني 38
گفتار دوم: از لحاظ مرجع رسيدگي كننده 41
گفتار سوم: از لحاظ موضوعي 45
فصل دوم: قلمرو كيفري و جايگاه آن در ايران 48
مبحث اول: چگونگي پيدايش، هدف و تحليل ماهيتي قلمرو كيفري 48
گفتار اول: شكل گيري و ظهور قلمرو كيفري 48
بند اول: از قانون كيفري تا قلمرو كيفري 50
الف- تحولات در عرصه سياست جنايي 52
1. توسعه صلاحيت هاي شبه كيفري مراجع اختصاصي 52
2. از بين رفتن مرز بندي هاي كلاسيك حقوقي 56
ب- تحولات در عرصه حقوق بشر 57
1. شناسايي دادرسي عادلانه به عنوان يك حق بشري 57
2. حمايت مؤثر از حقوق و آزادي هاي اساسي بشر 60
بند دوم: هدف و فلسفه ايجاد قلمرو كيفري 62
الف- ممانعت از تقلب و تخطي نسبت به كنوانسيون اروپايي 63
ب- اعمال يكپارچه كنوانسيون اروپايي 66
گفتار دوم: تحليل ماهيتي قلمرو كيفري 67
بند اول: مفهوم قلمرو كيفري 67
بند دوم: معيارهاي شناسايي قلمرو كيفري 71
الف- تجزيه و تحليل معيارها 73
1. تبيين و توصيف عمل ارتكابي از ديدگاه حقوق داخلي 73
2. ماهيت عمل ارتكابي 78
3. ماهيت و شدّت ضمانت اجرا 82
ب- رابطه ميان معيارها 90
بند سوم: مصاديق و دعاوي خارج از قلمرو كيفري 92
مبحث دوم: جايگاه قلمرو كيفري در نظام حقوقي ايران 96
گفتار اول: مستندات، بنيادهاي نگرشي و رويكرد حقوق ايران به قلمرو كيفري 97
بند اول: پذيرش قلمرو كيفري در اسناد بين المللي در حكم قانون داخلي 97
الف- ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي 98
ب- كنوانسيون حقوق كودك 100
ج- كنوانسيون بين المللي مبارزه با زورافزايي (دوپينگ) 103
بند دوم: پذيرش قلمرو كيفري در نظريات و تفسيرهاي مراجع داخلي 106
الف- نظريه شوراي عالي قضايي سابق 106
ب- تفسيرهاي شوراي نگهبان 108
گفتار دوم: تخلفات و دعاوي تحت شمول قلمرو كيفري در ايران 109
بند اول: ضمانت اجراهاي سركوبگر اداري در گستره قلمرو كيفري 109
الف- ضمانت اجراهاي صادره در امور اقتصادي 109
ب- ضمانت اجراهاي صادره در امور رقابتي 113
ج- ضمانت اجراهاي صادره در امور مالياتي 115
د- ضمانت اجراهاي صادره در امور گمركي 117
ه- ضمانت اجراهاي صادره در امور شهري (تخلفات ساختماني) 119
بند دوم: ضمانت اجراهاي سركوبگر انضباطي در گستره قلمرو كيفري 121
الف- ضمانت اجراهاي صادره از مراجع انضباطي مرتبط با دولت 121
1. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه كاركنان دولت 121
2. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه نظاميان 123
3. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه كاركنان وزارت امور خارجه 126
4. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه اعضاي هيأت علمي 127
5. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره از سوي ديوان محاسبات كشور 128
ب- ضمانت اجراهاي صادره از مراجع انضباطي صنفي و حرفه اي 129
1. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه وكلا 130
2. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه پزشكان 131
3. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه سردفتران و دفترياران اسناد رسمي 133
4. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه كارشناسان رسمي ‌دادگستري 135
5. ضمانت اجراهاي انضباطي صادره عليه دانشجويان 137
6. ضمانت اجراهاي صادره عليه كارگران 138

بخش دوم: تضمينات دادرسي عادلانه در قلمرو كيفري 141
فصل اول: تضمينات دادرسي عادلانه در اسناد بين المللي حقوق بشر 143
مبحث اول: تضمينات نهادي و عمومي 143
گفتار اول: تضمينات نهادي مرتبط با مرجع رسيدگي كننده 144
بند اول: حق دادخواهي و دسترسي يكسان به مرجع رسيدگي كننده 144
بند دوم: استقلال و بي طرفي مرجع رسيدگي كننده 147
گفتار دوم: تضمينات عمومي‌‌ مرتبط با فرايند دادرسي 152
بند اول: علني بودن دادرسي 152
بند دوم: محاكمه در مدّت معقول و بدون تأخير غير موجه 157
بند سوم: مستدل و مستند بودن رأي 161
مبحث دوم: تضمينات خاص دادرسي كيفري 163
گفتار اول: اصل برائت يا فرض بي گناهي متهم 163
گفتار دوم: حداقل تضمينات دفاعي متهم 168
بند اول: حق تفهيم اتهام 168
بند دوم: حق برخورداري از فرصت و امكانات كافي براي دفاع 172
بند سوم: حق محاكمه حضوري 174
بند چهارم: حق برخورداري از وكيل 176
بند پنجم: حق احضار و سوال از شهود مخالف و موافق 179
بند ششم: حق برخورداري از مترجم رايگان 182
بند هفتم: حق عدم اجبار به شهادت عليه خود و يا اقرار به جرم 185
گفتار سوم: تضمينات ناشي از صدور حكم و يا اجراي آن 187
بند اول: حق تجديدنظر خواهي 187
بند دوم: حق جبران خسارت ناشي از اشتباه قضايي يا عدم اجراي عدالت 189
بند سوم: اصل منع محاكمه يا مجازات مجدد 190
فصل دوم: حدود رعايت تضمينات دادرسي عادلانه در قلمرو كيفري ايران 195
مبحث اول: دادرسي عادلانه در مراجع اختصاصي اداري 195
گفتار اول: دادرسي عادلانه در شعب رسيدگي سازمان تعزيرات حكومتي 195
گفتار دوم: دادرسي عادلانه در شوراي رقابت 198
گفتار سوم: دادرسي عادلانه در هيأت هاي حل اختلاف مالياتي 202
گفتار چهارم: دادرسي عادلانه در كميسيون هاي رسيدگي به اختلافات گمركي 205
گفتار پنجم: دادرسي عادلانه در كميسيون هاي ماده صد شهرداري 208
مبحث دوم: دادرسي عادلانه در مراجع اختصاصي انضباطي 210
گفتار اول: مراجع انضباطي مرتبط با دولت 210
بند اول: دادرسي عادلانه در هيأت هاي رسيدگي به تخلفات اداري 210
بند دوم: دادرسي عادلانه در هيأت هاي انضباطي نيروهاي مسلح 216
بند سوم: دادرسي عادلانه در دادگاه انتظامي‌‌وزارت امور خارجه 221
بند چهارم: دادرسي عادلانه در هيأت هاي رسيدگي به تخلفات انتظامي اعضاي هيأت علمي‌ 224
بند پنجم: دادرسي عادلانه در هيأت هاي مستشاري ديوان محاسبات كشور 227
گفتار دوم: مراجع انضباطي صنفي و حرفه اي 229
بند اول: دادرسي عادلانه در دادگاه‌ انتظامي ‌‌وكلا 229
بند دوم: دادرسي عادلانه در هيأت‌هاي انتظامي ‌‌پزشكي 232
بند سوم: دادرسي عادلانه در دادگاه انتظامي ‌‌سردفتران و دفترياران اسناد رسمي 236
بند چهارم: دادرسي عادلانه در دادگاه انتظامي‌‌كارشناسان رسمي ‌‌دادگستري 241
بند پنجم: دادرسي عادلانه در كميته‌هاي انضباطي دانشجويان 243
بند ششم: دادرسي عادلانه در مراجع حل اختلاف كار 246

نتيجه گيري و پيشنهادها 251
فهرست منابع 257